Tíminn - 07.04.1982, Blaðsíða 4

4
FERMINGARGJAFIR
BIBLIAN
OG
Sálmabókin
Fást í bókaverslunu m og
hjá kristilegu félögunum.
HIÐ ÍSLBIBLÍUFÉLA^
<f>ubbra!tböstofu
Hallgrimskirkja Reykjavik
sími 17805 opiÖ3-5e.h.
Brita.
ÉG BYRJAÐI
1. OKTÓBER
— ÞETTAER
EKKERT MÁL

MÍUMFERÐAR
SLEPPIR ÞÚ
BENSÍNGJÖFINNI
VIÐ MÆTINGAR
Á MALARVEGUM?
Miðvikudagur 7. apríl 1982
þingfréttir
Rfkið hleypur undir bagga með Járnblendifélaginu:
Leggur fram
stóraukið hluta-
fé og sjálfs-
skuldarábyrgð
Frumvarp
_______
um
frjálsan
útvarps-
rekstur
■ Stjórnarfrumvarp um heimild
til hækkunar hlutafjáreignar
rikisins i Járnblendifélaginu
hefur verið lagt fram. Nemur
hækkunin úr jafnvirði 13,2 millj.
dollara hlutafjár i allt að 19 millj.
dollara. Gert er ráð fyrir hækkun
um 2.4 millj. dollara 1983 eða
siðar, ef þurfa þykir. Gert er ráð
fyrir samsvarandi framlagi
Elkem A/S.
Þá er i frumvarpinu gert ráð
fyrir aö veita sjálfskuldarábyrgð
fyrir 55% af láni, er félagið tekur
og I heild nemur allt að 6 millj.
dollara, eða jafngildi þess i
annarri mvnt. Lánið er tekið til að
fjármagna rekstur fyrirtækisins
og afborganir lána. Hlutur rikis-
ins af þessari upphæð er 3,3 millj.
dollarar en hlutur Elkem A/S 2,7
millj. dollara.
í athugasemdum frumvarpsins
segir m.a.:
„Afkoma Járnblendifélagsins
fyrstu þrjú rekstrarárin hefur
orðiö talsvert lakari en ráð var
fyrir gert. Helstu ástæður þess
eru einkum tvær:
1 fyrsta lagi reyndist markaður
fyrir kisiljárn á árinu 1980 og þó
einkum 1981 miklu lakari en i
meðalári og ráð hafði verið fyrir
gert i áæ,tlunum. Var þar bæði
um að ræða minnkun sölumagns
og lækkun söluverðs. Þessu olli
fyrst og fremst hin djúpa og lang-
vinna alþjóðlega efnahags-
kreppa, sem fylgdi i kjölfar oliu-
verðhækkananna 1979.
1 öðru lagi reyndist fjármagns-
kostnaður Járnblendifélagsins
hærri en búist hafði verið við.
Stafaði það annars vegar af
lakari rekstrarafkomu, sem fyrr
var nefnd, og aukinni lánsfjárþörf
af þeim sökum. Hins vegar stafar
aukinn fjármagnskostnaður af
þvi, að vextir á erlendum fjár-
magnsmörkuðum hafa hækkað
stórkostlega siðan 1979. Er sú
þróun íslenska járnblendifélag-
inu, sem hefur nýhafið rekstur og
ber þvi tiltölulega þunga
greiðslubyrði, afar kostnaðar-
söm.
A móti þessu kemur, að
bygging verksmiðjunnar var mun
ódýrari en ráð var fyrir gert og i
tæknilegum efnum hefur rekstur
verksmiðjunnar gengið mjög vel
frá öndverðu.
Um sl. áramót hafði Járn-
blendifélagið fengið allt það fjár-
magn, sem félaginu var ætlað i
upphaflegum áætlunum um fjár-
mögnun félagsins. Var þar
annarsvegar um að ræða hlutafé
og hlutahafalán i samræmi við 1.
og 6. tölul. 3. gr. laga nr. 18/1977,
en hins vegar og að meiri hluta
lán, sem félagið tók sjálft án
ábyrgðar frá hluthöfum hjá Nor-
ræna fjárfestingarbankanum og
öðrum. Þessar lántökur nutu
óbeins stuðnings hluthafa á bygg-
ingartima verksmiðjunnar sam-
kvæmt svonefndum lúkningar-
samningum, sem gerðir voru i
samræmi við 3. mgr. 6. gr. lag-
anna, en þeir samningar eru nú
úr gildi.
Vegna áðurgreindra rekstrar-
þrenginga var greiðslufjárstaða
fyrirtækisins hins vegar orðin
veik um siðustu áramót og fyrir-
sjáanleg frekari veiking hennar á
yfirstandandi ári.
Járnblendifélagið þarf þvi á
nýju fjármagni að halda til að
tryggja greiðslustöðu sina á
þessu ári og mæta þeim greiðslu-
halla, sem vænta má, þar til
ástand á kisiljárnsmarkaöi hefur
breyst til hins betra.” oó
• Lagt hefur verið fram frum-
varp á Alþingi um útvarps-
rekstur. Aðstandendur þess eru
fimm þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins og er Friðrik Sophus-
son, fyrsti flutningsmaður.
I frumvarpinu er gert ráð fyrir
að lögin nái bæði til reksturs
hljóðvarps og sjónvarps, eða
fyrirtæki eða stofnun sem annast
útsendingu til viðtöku almennings
á tali, tónum, myndum eða öðru
efni, hvort sem er þráðlaust, með
þræði eða á annan hátt. Stofna
skal útvarpsleyfisráð, sem veita
á leyfi til reksturs útvarpsstöðva
og fylgjast með rekstri þeirra.
Heimilt á að vera að veita,
félögum, stofnunum og einstak-
lingum leyfi til útvarpsreksturs
að uppfylltum tilteknum skil-
yrðum.
Um tekjur útvarpsstöðva segir
i frumvarpinu, að þeim verði
heimilt að afla tekna með aug-
lýsingum, áskriftargjaldi eða
sérstöku gjaldi vegna útsendinga
fræðslu og skýringarefnis.
Otvarpsstöðvarnar skulu sjálfar
ákveða verðlagningu þeirrar
þjónustu sem þær veita.
Verði frumvarp þetta sam-
þykkt leiðir af sjálfu sér að einka-
leyfi rikisins á hljóðvarps- og
sjónvarpsefni verður afnumið.
ÓO
Lánsfjárlög
ordin aö
lögum
■ Lánsfjárlög voru afgreidd sem
lög frá efri deild s.l. mánudag.
Frumvarpið var lagt fram fyrir
jólafri. Siðan hefur það verið til
meðferðar i þinginu. Voru miklar
umræður um það i báðum
deildum og þingnefndir skoðuðu
það rækilega. Talsverðar breyt-
ingar hafa verið gerðar á frum-
varpinu frá þvi að það var fyrst
lagt fram.
Nokkuð er um liðið siðan efri
deild skilaði lánsfjárlögum til
neðri deildar. Þar var rækilega
farið yfir það og sðan þurfti að
senda frumvarpið aftur til efri
deildar vegna breytinga sem á
þvi voru gerðar. Þaðan var það
afgreitt á mánudag, sem fyrr
segir. Oó
Kísiliðjan grátt leikin vegna gengisþróunar
Ríkid yfirtekur skuldir
og eykur hlutafé sitt
■ Hjörleifur Guttormsson hefur
mælt fyrir frumvarpi um aukn-
ingu hlutafjár i Kisiliðjunni hf.
Þar er gert ráð fyrir að rikissjóði
sé heimilt að vfirtaka kröfur að
jafnvirðialltað 1,3 millj. dollara i
islenskum krónum og leggja þá
fjárhæðfram til aukningar hluta-
fjár. Yfirtaka rikissjóðs á
lánunum fer fram um leið og
frumvarpið er orðið að lögum, og
gildir hið sama um yfirtöku fyrir-
tækisins Manville, en það er ekki
tilbúið að leggja fram meira en
262,5 þúsund dollara i aukið hluta-
fé.
Kisiliðjan hf. hefur átt við
mikla rekstarerfiðleika að striða
og er markmið frumvarpsins að
treysta rekstrargrundvöllinn og
tryggja greiðsluafkomu.
Erfiðleikarnir stafa einkum af
þvi að allar tekjur Kisiliðjunnar
eru i Evrópumyntum en allar
skuldir i dollurum. Sterk staða
dollars að undanförnu hefur vekt
stöðu fyrirtækisins mjög og hefur
Kisiliðjan farið hvað verst allra
fyrirtækja út úr þróun gengis-
mála.
Markaðshorfur fyrir kisilgúr
hafa farið batnandi á undan-
förnum mánuðum og útlit er fyrir
hallalausan rekstur á þessu ári
með þeim aðgerðum, sem frum-
varpiö felur i sér.
Guðmundur Bjarnason kvað
Kisiliðjuna vera mikla lyftistöng
fyrir atvinnulif á Norðurlandi
eystra og ánægjulegt væri að vita
að betur horfði með markað fyrir
framleiðsluna og að tapi verði
snúið I hagnað áþessu ári.Hann
spurði iðnaðarráðherra hvort
ekki væri athugandi að endur-
skoða þær tekjur sem sveitar-
félög hefðu af fyrirtækinu.
Davið Aðalsteinsson kvaðst
undrast að Manville eykur ekki
hlutafé sitt i samræmi við hluta-
fjáraukningu rikissjóðs, og skaut
fram þeirri spurningu hvort ekki
væri athugandi að heimamenn
tækju meiri þátt i rekstrinum.
Hjörleifur kvaðst ekki vita um
neinar ráðagerðir um breytingu á
söluhagnaði til sveitarfélaganna,
en ástæða væri til að athuga það
mál og þá yfirleitt um tekjur
sveitarfélaga af iðnfyrirtækjum.
Hann sagði engar óskir hafa
komiö fram um að sveitarfélög
,nyröra vildu auka hlutafjáreign
'sina, en mundi fagna ef svo yrði,
en væri fylgjandi þvi að rikið yrði
áfram höfuðaðili að verksmiðj-
unni.
Egill Jónsson og Lárus Jónsson
tóku einnig þátt i umræðunni.
Oó