Tíminn - 23.05.1982, Side 10

Sunnudagur 23. mai 1982
bergmál
■ Fyrir fáeinum árum,
liklega einum tólf, lagði
einstaklingur i það stór-
ræði að koma upp dýra-
garði i grennd Reykja-
vikur. Þarna var smátt
byrjað, sýndir nokkrir
algengir fiskar úr sjó og
islenskum ám, en siðar
bætt við ýmsum spen-
dýrum og fuglum, þar á
meðal villidýrum, eins
og Ijónum og bjarndýr-
um. Er ekki að orð-
lengja það að Sædýra-
safnið hlaut strax mikla
aðsókn, bæði barna og
fullorðinna, en þó auð-
vitað einkum þeirra
fyrrnefndu.
Þarna var brautryðjendaverk
hafið og hefði þó ekki átt að vera
ýkja áhættusamt fyrirtæki, þvi
viðtökurnar sýndu aö nógir vildu
koma að sjá dýrin og er sagt að
gestir hafi árlega verið miklu
fleiri en i fjölsóttustu leikhúsum
Nú dugar rövlið eitl ekki lengur:
Opnum Sædýrasafnið!
landsins, sem þó þykja vel sótt og
aðsóknin sögð vitnisburður um á-
huga á leiklist i landinu. Þannig
komu hundrað þúsund manns i
safnið eitt áriö.
Ekki nefnt
á nafn
Þessi vinsæli dýragaröur, sá
eini á íslandi, hefur hins vegar
sætt þeim örlögum að hann hefur
ekki verið til sýnis i bráðum hálft
annaö ár og það hefur verið litið á
hann minnst opinberlega á vetr-
inum sem nú var að liða. Menn
muna i hæsta lagi aö þaö var i
gangi einhver ömurleg umræða
um málefni hans þegar siöast var
á hann minnst og að hverjum sem
það datt i hug leiðst átöluiaust á
ávita forráðamenn hans eins og
þá lysti i blöðunum fyrir allar
hugsanlegar ódyggðir, svo sem
hve mannvirki væru þar frum-
stæð, þótt sú aöstaöa sem var fyr-
ir hendi hafi mátt teljast afreks-
verk af hálfu stofnanda garðsins,
Jóns Gunnarssonar. Mönnum
sást yfir hve þau voru sum til fyr-
irmyndar og svo umhirða dýr-
anna með þeim takmarkaða
mannaflasem dýragaröurinn réð
við að halda...
Sumir áttu ekki orö yfir þvi að
það skyldi sjást taðköggull i
kvinni hjá geitinni og aörir gengu
i sekk og ösku á gatnamótum yfir
þvi að nokkrar kindur skyldu
þurfa að standa úti i rigningu,
eins og slikt hefði aldrei hent
þessi dýr fyrr. Þeir sem hæst rifu
sig höfðuðu jafnvel til dýravernd-
unarlaganna vegna slikra ódæma
og kröföust að garðinum yrði lok-
að. Einhverjum hugkvæmdist að
lokunin skyldi vara þar til sér-
fræðingar fengjust til með óskil-
greind próf frá útlendum dýra-
görðum, sem enginn þessara
„dýravina” heföi þó timt að
borga kaup, hefðu þeir einhverju
máttum ráða. Þeir hafa lika þag-
aðsem grjót, eftir að safninu var
læst.
í þessu moldviðri heyrðist
sjaldan orð til varnar þessari
merkilegu viðleitni sem safnið
var. Ekki heldur frá þeim þús-
undum sem komu að heimsækja
dýrin með börn sin, sem ekki
vissu aðraskemmtun betri. Fast-
ast þögðu þó fulltrúar þeirra bæj-
arfélaga sem nutu góðs af dýra-
garöinum, sjálfsagt af þvi að þeir
þóttust réttlættir af styrklús, sem
varla hrekkur fyrir fóðrinu ap-
anna.
Stjórnanda garðsins, sem að
réttu lagi hefði átt að vera frjálst
að verja tima sinum og kröftum
til þess að byggja garðinn upp,
eins og ákafur áhugi hans stóð til,
var þess i stað heimilað að kaupa
sér bát á leigu og róa til nær ó-
framkvæmanlegra veiða á ill-
hveium, sem honum skyldi svo
heimilt að selja úr landi. Á sama
hátt hefði mátt bjóða forráða-
mönnum leikhúsanna i Reykjavik
aö fá ókeypis afnot af tilteknum
rekafjörum starfi sinu til styrkt-
ar. Þetta óaðlaðandi bjargráð var
samt gripið fegins hendi og eftir
margvislegan hrakning hefur
tekist að ná þeim árangri við
veiðarnar, aö óvinum Sædýra-
safnsins hefur ekki tekist að
koma ibúum þess fyrir kattarnef,
eða fá þeim tvistrað út um heim,
þangað sem skilningur er meiri á
skemmtunar- og uppeldisgildi
dýragarðs. Þetta siðasta úrræði
safnsins sem hvalveiðarnar voru,
reyndu menn samt að gera sem
allra tortryggilegast og „dýra-
vinir” gerðu sér tiðförult i safnið,
til þess að reyna að sanna að ver-
ið væri að kvelja hvalina og
sennilega að hræða úr þeim vitið.
Sá árangur náðist að lokum i
herförinni gegn Sædýrasafninu að
siöla vetrar i fyrra þraut forráða-
menn þess ótrúlega þolinmæði
sina og var ákveðið að loka þvi.
Þá kom i ljós að fulltrúum al-
mennings á suðvesturhorninu var
ekki eins dauðans sama um það
og þeir höfðu látið, þvi þeir báðu
Jón Gunnarsson nú að þrauka um
hrið, þvi reynt myndi að gera þvi
einhverja úrlausn. Af þeim úr-
lausnum hefur svo auðvitað ekk-
ertheyrst, þótt á skotspónum hafi
frést um aö einhvers staöar hafi
veriö gerð tillaga og annars stað-
ar dregin upp teikning.
A þeim vetri sem nú er liöinn
hefur eflaust mörgum orðiö hugs-
að um þessi blessuö dýr i Sædýra-
safninu og hvernig þau muni hafa
það. En þvi er ver aö það hafa
flestir látið nægja. Þeir sem i
safniö hafa komið vita að ljónin
eru i of þröngu búri. Það þarf sér
hús fyrir fuglana eftir tegundum
þeirra og þaö á ekki að láta alls ó-
likar skepnur vera á stjákli hver
innan um aðra i einhverju skýli.
Fiskabúrin voru orðin svo hrör-
leg, aðþaðer útilokaðað nota þau
framar, — verði safnið opnað á
ný. Þaðþarfað reisa þarna nýjar,
loftgóöar og rúmar byggingar og
það er óhugsandi að eldmóöur
eins manns fái undir þvi staðið. A
næstu vikum munu þúsundir
barna spyrja um hvort Sædýra-
safnið sé opið og það er meira at-
riöi að sjá til þess að koma þvi i
gang undir eins en opna ballstað
handa fermingarkrökkum. Annað
hvort taki bæjarfélög að sér
reksturinn, eins og þau eiga lag-
hægt með, — Kópavogur, Reykja-
vik, Seltjarnarnesið og Hafnar-
fjörður, — eða þá að Jóni Gunn-
arssyni verði gert kleift að reka
það sem einkafyrirtæki áfram,
sem ef til vill er vænsti kosturinn,
þvi þar er áhugi og þekking fyrir
hendi. Ofangreind bæjarfélög
veiti honum þá þann stuðning
sem hann þarf og á margfaldlegá
skilinn.
Nú dugar rövlið eitt ekki leng-
ur. Safnið hefur þurft að þola alls-
lags slóðaskap og útúrsnúninga af
hálfu þeirra sem þvert á móti var
að hlaupa þvi til hjálpar og greiða
götu þess i hvivetna. Ljónunum er
vorkunn, sem ganga hring eftir
hring i þvi þrönga búri sem þau
eru lokuð inni i, þvi þau komast
ekkiútþaðan. Hins vegar er þeim
engin vorkunn sem hringsóla inni
i þröngsýni sjálfra sin á ýmsum
ónefndum kontórum á höfuöborg-
arsvæðinu.
Atli Magnússon,
blaðamaður skrifar
—AM