Tíminn - 08.08.1982, Blaðsíða 6

6______
bergmál
SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1982
ÞANKAR LÚÐURÞEYT-
ARA UM ÞJÓÐSÖNGINN
Dagskrá
5. ágúst -15. ágúst: Gladiolus.
25. ágúst- 5. sept.: Heimilisgaröah
16. sept. -
tæki og búnaður. 30. sept. -
1U. OKl
Dahlíur og ýmsar aðrar plöntur.
:.: Síðsumarplöntur, lækningajurtir.
Haustblóm, aldin o.fl.
Þetta eru aðalsýningarna|r á þessum tíma. Að sjálfsögðu er
opnir um leið.
þúfinnurheiminní
H0LLHNDF&
Holland - skrúðgarður
kallað skrúðgarður heims|i
oft svo langt sem augað
þúfinnurheiminní
mmm
j allir aðrir liðir Floriade 82
þúfinnurheiminní
HOLLHNDI^
heimsins. Það er ekki að tilefnislau
ns. Þar breiðast litríkir blómaakra-
éygir.
su að Holland er stundum
yfir hundruði ferkílómetra,
Floriade 82. Stærsta blóm
til 10. október. Þar bærist
sýningar, þar sem hver ái
Blóm f barminn. Blómin
skrúðgöngur, blómauppb
bregða þótt einhver næli
tilverunni í Hollandi.
Amsterdam - alla miðvikudaga og sunnudaga
asýning í heimi, Floriade 82, steihdur nú yfir í Hollandi,
fyrir vindinum sannkallað blómahpf. Á Floriade 82 eru 13 aðal-
istíð er tekin fyrir.
ráða ríkjum í Hollandi, hvert sem litið er. Þar eru blóma-
dö, blómasýningar og undurfagrir plómagarðar. Láttu þér ekki
)lómi í barminn hjá þér. Það er aðpins sjálfsagður hluti af
Flugfélag með ferskan blæ
ARNARFLUG
Lágmúla 7, slmi 84477
En 1944, þegar íslendingar koma á
lýðveldi sínu, hefði þá ekki mátt staldra
við og huga að hvort annað lag væri ekki
við höndina, sem nota mætti fremur. Þá
hefði komið í ljós, - eins og margir hafa
áður bent á, - að það lag var innan
seilingar, sem uppfyllti öll skilyrði til
þess að verða þjóðsöngur. Þar var um
að ræða afar tignarlega melódíu, stutta
og prýðilega sönghæfa og ekki er
skömmin af textanum. Lagið er vitan-
lega„ ísland ögrum skorið" sem lengi
hefur verið það lag sem næst gengur „(5,
Guðs vors lands,“ vegna verðleika sinna.
Hér ætti að hafa endaskipti á. Mikla
rögg sýndu þeir menn af sér sem kæmu
því í verk. Gæti ekkistjórnarskrárnefnd-
in, sem setið hefur á rökstólum nýlega,
haft forgöngu um þetta málefni, án þess
að mér sé kunnugt um hvort það snerti
verksvið hennar sérstaklega. „Ó, Guð
vors lands" mætti þá hafa í bakhöndinni,
svóna númer tvö, því víst veitir þjóðinni
ekki af fyrirbænum Matthíasar í yfir-
standandi óðaverðbólgu og bágindatíð.
Matthías stæði réttur eftir þótt hann
viki sæti fyrir öndvegishöldi íslenskrar
þjóðarvitundar og endurreisnar, Eggert
Ólafssyni, og íslendingar fengju þjóð-
söng með stórum virðulegri aldri fyrir
vikið, - nokkurn veginn ámóta gamlan
og „God save the King“, sem handbæk-
ur segja frá 1743. Þá spillir ekki að fá
lag sem líklega er kompónerað norður
við ísafjarðardjúp, þar sem Kaldalóns
sat í læknishéraði sínu. Miklum mun er
Djúpið vestra meir viðeigandi umhverfi
til þess að semja þjóðsöng handa
íslendingum en Edinborg.
Ekki veit ég annað en Danir hafi lagt
„Kong Christian“ niður til þess að taka
upp hið mun þekkilegra lag „Det er et
yndigt land.“ „Kong Christian“ mun
heita kóngssöngur Dana núna. Væri
nokkur skömm að því að fara að dæmi
þeirra?
Þá rynni upp feginsdagur í lúðrasveit-
inni.
■ Á æskuárum, þegar undirritaður
lærði að blása í tenórhorn hjá Páli
Pampichler, hlaut að reka að því að við
drengirnir í þessari fyrstu skólalúðra-
sveit á íslandi fengjum þjóðsönginn,
„Ó, Guð vors lands“ lagðan á nótnastat-
ífið niðri í Hljómskála. Þetta var hörð
glíma fyrir hina ungu músíkanta og
reyndi á þolrifin. Líklega hefði þetta
aldrei tekist almennilega, hefði sveitin
ekki átt að skipa svo ágætum fyrsta-
trompetista sem Eyjólfi Melsted, sem
nú er orðinn hámenntaður tónlistarmað-
ur og músíkkrítiker. Mér er enn í minni
þegar hann glansaði á háa a-inu við
einhverja seremóníu uppi í Melaskóla.
Þá lá mikil spenna í loftinu, enda var
Ásgeir Ásgeirsson, forseti Islands,
viðstaddur. Flutningurinn tókst þó bara
vel, en víst hefðu menn varpað öndinni
á eftir síðasta tóninum af feginleik, hefði
eitthvert loft verið eftir í lungunum.
Þessi síðasti tónn hefði áreiðanlega
titraði eins og tárin á blóminu gera í
niðurlaginu á fyrstá erindinu.
Á hartnær þrjátíu ára ferli sem
lúðurþeytari hafa höfundi þessara lína
svo gefist næg færi á að endurnýja
kynnin við þetta mikilúðlega lag Svein-
björns Sveinbjörnssonar. Ekki hefur
ætíð hist svo vel á að jafn snjall maður
og Eyjólfur Melsted væri á fyrstu
röddinni, enda er það sannast sagna ekki
einu sinni pottþétt að háa a-ið skili sér
þótt atvinnumenn eigi í hlut. Þess hafa
gerst dæmi. Enn í dag er það í minnum
haft hve þeir sprengdu þennan tón með
miklum glæsibrag við athöfnina hjá
Stjórnarráðinu 1918. Þá máttu Danirnir
betur við una með „Kong Cristian."
Raunin er sú að aðrar þjóðir hafa
flestar valið sér mun sönghæfara og
liprara lag sem þjóðsöng en við
íslendingar. Nægir þar að benda á Svía,
sem eiga sér „Du gamla du fria“ að
þjóðsöngi, Finna með „Várt land, várt
land“ og Norðmenn með „Ja, vi elsker
dette landet." Þetta eru mun styttri lög
og nothæfari á viðeigandi stundum en
þjóðsöngur íslendinga, svo ekki sé
minnst á þjóðsöng Breta, sem fslending-
ar fengu að láni sem þjóðsöng um hríð,
þ.e. lagið. Þaðgerðu raunar fleiri þjóðir
á öldinni sem leið. Þjóðsöngur Hollend-
inga „Vilhjálmur af Nassau" og sá
belgíski „La Brabanconne“ eru líka
áheyrilegar tónsmíðar, en þjóðsöngur
Hollendinga mun vera hinn elsti í
Evrópu, tekinn upp 1581.
Nú munu einhverjir segja að það sé
ekki endilega kostur að þjóðsöngur sé
þægilegur í flutningi. Ég man að minn
góði kennari sem eitt sinn var, Njörður
P. Njarðvík, sagði eitt sinn að þjóðsöng-
ur ætti ekki að vera þannig að hann
mætti gala hvar sem væri og af hverjum
sem er. Betra að hafa hann óárennilegan
í aðra röndina. Þetta er auðvitað fullgilt
sjónarmið, þótt ekki sé ég á sama máli.
Annars hefur Njörður ritað háfræðilega
ritgerð um þjóðsönginn, svo ekki er
freistandi að deila við hann um efnið.
En fleiri hliðar eru á flestum málum
en ein og svo er um þjóðsönginn. Sá
hamrami tækifærisljóðasmiður Matthías
Jochumsson samdi þennan Lofsöng í
tilefni af þúsundárahátíð og konung-
komu 1874. Matthíasi datt aldrei í hug
að hann væri að semja kvæði við
þjóðsöng handa löndum sínum og það
er einnig auðséð af textanum. Matthías
vissi að kvæðið átti að flytjast við athöfn
í kirkju og við það miðaði hann fyrst og
fremst. Því vantar í kvæðið þá þjóðernis-
legu tilfinningu sem aðrir þjóðsöngvar
hafa í texta og þar er illa farið. Eins mun
Sveinbirni Sveinbjörnssyni, sem samdi
lagið eftir pöntun úti í Skotlandi, ekki
heldur hafa verið kunnugt um að hér
hefði hann samið tilvonandi þjóðsöng.
íslendingar gerðu sér heldur ekki sjálfir
grein fyrir því og gott ef Árni
Thorsteinsson tónskáld segir ekki svo
frá að lagið hafi ekki að marki farið að
heyrast á mannamótum fyrr en um
aldamót á „Þjóðhátíðinni" eða „Þjóð-
minningardeginum“ sem verslunar-
menn gengust fyrir á sumrum.
Nú má vera að mönnum hafi verið
nokkur vorkunn á sínum tíma að skipa
þessu lagi í hinn háa sess þjóðsöngs, þar
sem úrval var ekki mikið af lögum sem
til greina gátu komið fram eftir öldinni.
„Ó, Guð vor lands", er líka svo sem gott
lag út af fyrir sig. Ekki vantar það.
Atli Magnússon,
blaðamaður, skrifar
Gæslumaður við
Lagarfljótsvirkjun.
Rafmagnsveitur ríkisins óska eftir að ráða
gæslumann að Lagarfossvirkjun.
Uppl. um fyrri störf skal fylgja umsókn.
Umsóknarfrestur er til 17. ágúst.
Rafmagnsveitur ríkisins starfsmannadeild veitir
nánari uppl. um starfiö, aukskrifstofa Rafmaagns-
veitnanna á Egilsstööum.
Rafmagnsveitur ríkisins
Laugavegi 118
Reykjavík.
Kennarar óskast
að Grunnskólanum Súðavík.
Gott húsnæði í boði.
Frekari upplýsingar veitir formaöur skólanefndar
í síma 94-6054.
Skólanefndin.