Tíminn

Dagsetning
  • fyrri mánuðurágúst 1982næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    1234567
    891011121314
    15161718192021
    22232425262728
    2930311234
    567891011

Tíminn - 08.08.1982, Blaðsíða 18

Tíminn - 08.08.1982, Blaðsíða 18
 SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1982 á bókamarkaði WITYLER THE INT50F GOD4 C The Ciassic Bcstscllor David Níven 'The iimnu’si volume of remmísretu i?sfnrag<«.. foilhrittht. h»w<lv: aad oOon hilarbo** SUNOAY DCPRESS W.T.Tyler: The Ants of God Berkeley Books 1982 ■ Hversu margir reyfarahöfundar skyldu hafa verið hylltir sem eftir- menn Graham Greene og John Le Carré? Og hversu margir af þeim skyldu hafa staðið við vonirnar? W.T. Tyler á það reyndar sameigin- legt með Le Carré að nafnið er dulnefni, hann er diplómat að atvinnu og svo sem augljóst að hann veit sitt af hverju um viðfangsefnið. Sagan gerist í Afríkuríki einu þar sem bæði ríkir kalt stríð stórvelda en einkum heitt stríð ólíkra flokka innanlands. Einhvers staðar inn á milli lenda þrír Bandaríkjamenn og fara í fyrstu halloka. Tvær konur og einn karl. Persónusköpun Tylers hefur sérstaklega verið prísuð enda eru persónurnar ekki nærri eins einfaldar og gerist og gengur í bókum af þessu tagi. Og atburða- rásin, stíllinn og það ailt saman er vel þess fallið að halda athyglinni. David Nivcn: The Moon’s A Balloon Coronet 1981 ■ Þessar æviminningar enska leik- arans David Niven komu fyrst út fyrir rúmlega tíu árum og vöktu þá slíka athygli að Niven hefur meira eða minna verið að skrifa síðan, en guðsblessunarlega lagt leiklistina að mestu á hilluna. Enda á það sýnilega miklu betur við hann að skrifa skemmtibækur í léttum dúr en vera fínn herramaður á hvíta tjaldinu. Hér segir Niven frá æsku sinni og uppeldi, ferli sínum í hernum og ævintýrum hans þar sem eru nokkuð söguleg og upphafi sínu í bíóbrans- anum þar sem hann náði nokkrum frama og fékk m.a. óskar fyrir tilraunir sínar. Bókin er satt að segja mjög fyndin á köflum, frásögnin lipurlega sett saman og oft dágóð skemmtun af henni að hafa. Bertholt Brecht: Edward II Grove Prcss 1978 ■ Ef einhver skyldi hafa lesið nýlega greinar hér í blaðinu um kónga Englands man sá hinn sami eftir hommanum Játvarði II sem endaði viðburðaríka ævi myrtur. Um hann skrifaði Christopher Marlowe tragidíu á sínum tíma og á henni byggði Brecht þetta leikrit sitt sem er að sönnu ekki meðal hans þekktustu verka. Annars er þessi útgáfa verksins komin nokkuð langa leið frá upphafi sínu því leikhúsfröm- uðurinn Eric Bentley gerði meira en þýða það, hann umskapaði það að nokkru leyti. Játvarður II var athyglisverður maður að mörgu leyti og þetta leikrit er að mörgu leyti athyglisvcrt, Brecht hefur gert úr kónginum einhvers konar existent- íalíska hetju sem stendur einn gegn furðulegum heimi. Slík var að vísu aldrei raunin með Játvarð II en leikurinn er ekki verri fyrir það. Desmond Morris: A Pockct Guide to Manwatching Triad Granada 1982 ■ Já, hér er komin vasahandbók í að fylgjast með fólki, þið stingið henni bara í vasann og flettið síðan upp því sem fyrir augu ber: Desmond Morris kann á þessu öllu skil. En Desmond Morris, er eins og flestir vita líklega, höfundur bóka á borð við Nakta apann og sá um sjónvarpsseríu sem við fengum að sjá fyrir ekki löngu um atferlisfræði mannskepnunnar. Pað er vissulega margt nokkuð athyglisvert og skemmtilegt í þessari bók og hún er prýdd fjöldanum öllum af myndum, bæði í lit og svarthvítu. Textinn er svona og svona, fullur af selvfölgelig- heder sem allir vita mæta vel, en öðru hvoru kemur Morris með lúmskar athugasemdir sem ef til vill verða til þess að einhver fær séð naúnga sinn í nýju Ijósi. ■ Bxkumar hér að ofan eru fengnar í bókaverslun Sigfúsar Eymundssonar. Tekið sluú friun að hér er um kynningar að rxða en öngva ritdóma. ■ Úr einni mynda L. Visconti ■ R. Polanski AÐ LESA MYNDIR... — Nýlegar bækur um kvikmyndir og kvikmynda- gerðarmenn kvikmyndagerðarmenn ■ A. Hitchcock ■ Við skulum horfa til Bretlands og hafa áhuga á kvikmyndum: kanna hverjar bækur um bíómyndir þykja merkastar í þvísa landi um þessar mundir. Tvær eru sagðar bera af öðrum og vill svo til að báðar eru upprunnar í Ameríku, það sem meira er, höfundam- ir eru prófessorar við Harvard. Annar prófessorinn, Stanly Cavell, kennir siðfræði almenna gildiskenningu en í frístundum sínum hefur hann skrifað bókina „Pursuits of Happiness" sem Harvard University Press gaf út. í bókinni beinir Cavell athyglinni að bandarískum kvikmyndum á tímabilinu svona 1930-1940, nánar tiltekið mynd- um sem þykja sameina farsann, stofu- drama og mannasiðamóral. Meðal mynda af þessu tagi nefnir hann til dæmis The Lady Eve, It Happened One Night, Bringing Up Baby og fleiri, og hefur sett saman nýtt hugtak: Holly- wood-kómedían um endurgiftingu. í öllum þessum myndum eru aðalpersón- urnar hjón sem hafa skilið, bæði eru með fúlle fem og ágætlega þroskuð til sálar og líkama, og í öllum myndunum ná þau saman aftur. Það sem meira er: í fjórum af þeim sjö myndum sem Cavell fjallar einkum um er aðalkarlleikarinn Cary Grant, og í þremur tilvikum er konan leikin af Katherine Hepburn. Bókin hefur ýmislegt að segja um kvikmynd- irnar, um bandarískt þjóðlíf, um gamanleikinn í sjálfu sér og margt fleira. í bókarlok eru raktar röksemdir heim- spekings fyrir því að stúdera kvikmyndir yfirleitt. Cavell varpar í þessum eftir- mála fram skrýtilegri spurningu: „Er það þess virði að kenna kvikmyndalist illa? Og það sem átt er við með þessu er: Trúir maður því að til séu þær kvikmyndir sem það er nokkur mennt- unarauki að horfa á?“ Ha? Morðaugu Hitchcocks Hin "bókin eftir Harvard prófessor heitir Hitchock’s Murderous Gaze og kemur út frá sama forlagi. Annars heitir höfundurinn William Rothman og hann fjallar einkum um eftirtaldar myndir hrollvekjumeistarans, The Lodger, Murder, The Thirty-Nine Steps, Shad- ow of a Doubt, og Psycho. Rétt eins og kemur fram í fyrri bókinni reynast Harvardprófessorar hafa margt og mikið til málanna að leggja: Rothman kannar efni sitt mjög ýtarlega og kemur með margar frumlegar hugmyndir sem hann ku túlka ekki óskemmtilega. „Allar kvikmyndir sem nálgast það vald sem Griffith beitti fyrstur virðast okkur vera varpað innan úr okkur sjálfum enda þótt við vitum vel að þær koma að utan,“ skrifar Dr. Rothman. Hann þykir víst taka fulldjúpt í árinni á stundum en leggur mál sitt vel fyrir og afhjúpar Hitchcock að lokum sem móralista, sálfræðing og stílista. í báðum bókunum sem nefndar hafa verið er fjöldi mynda úr þeim kvikmyndum sem verið er að fjalla um. Visconti og Polanski Á síðustu misserum og árum hafa ævisögur kvikmyndagerðarmanna og leikara stöðugt orðið vinsælli. Tvær nýjar af því taginu eru Luchino Visconti eftir Gaia Servadio (Wedienfeld & Nicolson) og Polanski eftir Barbara Leaming (Hamish Hamilton). Báðar bækurnar þykja nokkuð góðar og líklega til að auka skilning bíóáhuga- manna á þessum tveimur leikstjórum, en athafnir þeirra og ekki síst á kyn- ferðissviðinu verða reyndar vart skildar frá afrekum þeirra á tjaldinu. Servadio segir frá hinum mótsagnakennda Vis- conti: hann var ríkur aðalsmaður frá Mílanó, kynvilltur og kommúnisti í þokkabót, og fékkst við allt í senn, leikhúsið, kvikmyndir og óperu, en síðustu árin var hann í hjólastól. Hann leikstýrði mörgum myndum og má telja sumar þeirra til bestu mynda hans tíma, en aðrar á hinn bóginn til hinna verstu. Bók Servadio þykir nákvæmlega unnið og sýndi auk þess glöggan skilning á því ítalska umhverfi sem Visconti lifði og hrærðist í. Roman Polanski er löngu orðin þjóðsagnapersóna í lifanda lífi en varla fyrir myndir sínar, nema þá að hluta til. Hann fæddist í Póllandi sem þá var í skugga Hitlers, af Gyðingaættum og í æsku hans upplifði hann bæði ofbeldi og persónulegar hræringar. Móðir hans fleygði honum frá vörubílnum sem var að bera hann til Auschwitz, faðir hans sem slapp lífs úr Mathausen rak hann 14 ára að heiman svo að hann gæti giftst stúlku sem ekki var Gyðingur. Japanskt bíó Meðal annarra bóka sem vakið hafa athygli er The Japanese Movie eftir Donald Ritchie (Prentice Hall) en þar er saga japanskra kvikmynda rakin allt frá upphafi og til Kagemusha eftir Kurasawa sem nú er verið að sýna í Nýja Bíói. Einnig má nefna World Cinema, A Short History eftir David Robinson (Eyre Methuen), og sú fræga bók The Movies eftir Richard Griffith og Arthur Mayer (Colum’ous) en hún rekur þróun bandarískra kvikmynda. Þeir Griffith og Mayer eru auðvitað báðir dánir, Griffith lést í bílslysi en Mayer dó úr elli, 94ja ára gamall, og töluvert langt er síðan bók þessi kom fyrst á markað. Nú hefur Eileen Bowser, sem lengi var aðstoðar- maður tvímenninganna, ritstýrt nýrri útgáfu og þykir hafa tekist nokkuð vel til. Bókin er geysistór, rúmlega 200 þúsund orð og 1500 myndir, en hins vegar mun hún enn bera þess merki að hún kom fyrst út fyrir nærri þrjátíu árum. Sjónarmiðin sem fram koma í bókinni eru þannig ekki sérlega nútíma- leg og mun Eileen Bowser ekki hafa bætt þar mikið úr skák. En bókin sem sé fróðleg og góð til síns brúks - einkum með tilliti til efnismagns og verðs, sem þykir ótrúlega lágt. Hryllingsmyndahandbók Undanfama mánuði hefur lítið komið út af bókum „í léttum dúr“, af hvaða ástæðum sem það svo sem er, og nema lesari sé einmitt sá maður sem hlær dátt yfir enskri þýðingu bókarinnar Psyco- analysis and Cinema: The Imaginary Signifier eftir Christian Metz (Mac- millan), þá er fyrst og fremst mælt með Horror Film Handbook eftir Alan Frank sem kom út hjá Batsford. Þar ku vera fjallað á skemmtilegan hátt um hryllings- myndir undanfarin sextíu ár, mynd- unum er raðað í stafrófsröð og ýtarlegar upplýsingar fylgja um hverja mynd. Fleira var það nú ekki, svona í bili...

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað: 178. Tölublað - Blað 2 (08.08.1982)
https://timarit.is/issue/278710

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

178. Tölublað - Blað 2 (08.08.1982)

Aðgerðir: