Tíminn - 13.08.1982, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1982
7
erlent yfirlit
■ RÍKISSTJÓRN Spadolinis baðst
lausnar í síðustu viku, en hún var
mynduð 28. júní 1981. Hún hefur því
setið að völdum í rúma 13 mánuði og er
það meira en meðalaldur ríkisstjórna á
Ítalíu eftir síðari heimsstyrjöldina, en
hún var sú 41. í röðinni.
Stjórnarmyndun Spadolinis vakti sér-
staka athygli sökum þess, að hann er
ekki í kristilega flokknum, en frá
stríðslokum og fram að þeim tíma, er
hann myndaði stjórnina, höfðu allir
forsætisráðherrarnir tilheyrt honum.
Spadolini er formaður Lýðveldis-
flokksins, sem er lítill framfarasinnaður
miðflokkur. Sósíalíski flokkurinn hafði
sett það að skilyrði fyrir stjómarþátt-
töku, að vikið yrði frá þeirri venju að
forsætisráðherrann yrði úr kristilega
flokknum. Ætlun sósíalista var, að valið
félli á foringja þeirra, Bettino Craxi.
Kristilegi flokkurinn svaraði með þeim
mótleik að benda á Spadolini. Eftir
mikið þóf, sættu sósíalistar sig við það.
Það þótti líklegt þá, að Spadolini yrði
Spadolini og Margaret Thatcher
Spadolini og Craxi
keppa um forustuna
Sögulegar sættir eru enn á dagskrá
■ Craxi að fagna kosningasigrinum
ekki lengi forsætisráðherra. Skoðana-
kannanir sýndu, að sósíalistar voru að
vinna á, bæði á kostnað kommúnista og
kristilega flokksins, en sósíalistar eru
þriðju stærsti flokkurinn. Craxi er talinn
metnaðargjarn, og því þótti líklegt, að
hann mýndi reyna að knýja fram
þingkosningar, ef hann fengi ekki
fljótlega forsætisráðherraembættið.
Þingkosningar fóru fram 1979 og er
kjörtímabilið fimm ár. Bæði kommún-
istar og kristilegir eru taldir hafa áhuga
á, að ekki verði kosið fyrr en 1984. Craxi
er talinn á öðru máli, en hægt er að rjúfa
þing á Ítalíu hvenær sem er.
Spadolini, sem er 57 ára og hefur sér
það m.a. til ágætis að vera fyrrverandi
blaðamaður og fyrrverandi prófessor,
auk þess að vera piparsveinn, vann sér
brátt gott álit sem forsætisráðherra og
reyndist því fastari í sessi en Craxi hafði
gert ráð fyrir. Hann þótti stjórnsamur
og laginn og var vel látinn af
meðráðherrum sínum.
í JÚNÍ fóru fram héraðsstjórnarkosn-
ingar í nokkrum fylkjum Ítalíu og kom
í Ijós, eins og spáð hafði verið, að
sósíalistar væru að auka fylgi sitt. Þeir
fengu 11.9% greiddra atkvæða, en fengu
9.8% í þingkosningunum 1979.
Hins vegar lækkaði atkvæðatala kristi-
lega flokksins úr 38.3% í 33.1% og
atkvæðatala kommúnista úr 30.4% í
22.1%.
Litlu miðflokkarnir unnu nokkuð á.
Eftir þessi úrslit þótti víst, að Craxi
færi að hugsa sér til hreyfings og
stjórnarskipti væru skammt undan.
Ýmsir fréttaskýrendur hafa haldið því
fram, að Craxi hafi þótt óráðlegtfð efna
til stjórnarkreppu á sama tíma og
heimsmótið í knattspyrnu stóð yfir á
Spáni, en ítalir gerðu sér góðar vonir
um sigur þar, eins og líka varð.
Sigur ítala á heimsmótinu vakti slíkan
fögnuð ítala, að Craxi þótti ekki
heppilegt að fella stjórnina strax á eftir.
Eftir viðræður þeirra Spadolinis og
Craxis, varð það niðurstaðan, að
Spadolini fengi frest til júlíloka til að
reyna að ná samkomulagi um efnahags-
aðgerðir, sem aðallega beindust að
samdrætti í þeim tilgangi að draga úr
verðbólgu.
Það þótti sýna lægni Spadolinis, að
honum tókst að ná samkomulagi milli
stjórnarflokkanna um slíkar aðgerðir.
Stjórn hans þótti því trygg í sessi um
nokkurt skeið enn.
I þinginu kom hins vegar babb í
bátinn. Þegar leynileg atkvæðagreiðsla
fór fram um nýjan olíuskatt, sem
olíufélög og verzlanir áttu einkum að
greiða, skárust svo margir stjórnarsinn-
ar úr leik að skatturinn var felldur með
223 atkvæðum gegn 198. Um 30
þingmenn höfðu brugðizt stjórninni.
Craxi taldi það augljóst, að þingmenn-
irnir, sem brugðust, væru allir úr
kristilega flokknum. Fréttaskýrendur
eru einnig yfirleitt þeirrar skoðunar. Að
vonum taldi Craxi þetta ærið tilefni til
að rjúfa stjórnarsamstarfið. Allir ráð-
herrar Sósíalistafiokksins, sjö að tölu,
sögðu sig úr ríkisstjórninni, en alls eru
ráðherrarnir 28.
Spadolini átti ekki annan kost eftir
þetta en að biðjast lausnar.
FLOKKARNIR, sem stóðu að stjórn
Spadolinis, voru fimm. Auk flokka
kristilegra, sósíalista og lýðveldissinna,
sem áður eru taldir, áttu tveir litlir
miðflokkar aðild að henni, flokkur
sósíaldemókrata og flokkur frjáls-
lyndra.
Flokkur kristilegra demókrata hefur
lýst yfir því, að hann sé reiðubúinn til
að styðja Spadolini áfram sem försætis-
ráðherra. Sama hafa miðflokkarnir þrír
gert. Sósíalistar hafa því ekki treyst sér
til annars en að lýsa sig fylgjandi því, að
Spadolini verði falin stjórnarmyndun.
Sandre Pertini forseti hefur sam-
kvæmt þessu falið Spadolini að reyna að
koma nýrri stjórn á laggirnar.
Líklegt þykir, að það geti tekið
verulegan tfma, ef það þá tekst. Craxi
mun helzt kjósa, að strax verði efnt til
kosninga, en að öðrum kosti verði hann
forsætisráðherra.
Kristilegir vilja hvorugan kostinn.
Þeir vilja helzt ekki kjósa fyrr en 1984
og þeir vilja ekki auka veg Craxis með
því að fela honum stjórnarforustu.
Einkum er sá armur kristilega flokks-
ins, sem talinn er til vinstri, andvígur
Craxi. Þessi hluti kristilega flokksins er
sagður hafa áhuga á að ná einhvers
konar samstarfi við kommúnista og
þurfa því ekki á sósíalistum að halda.
A flokksþingi kristilegra í vor bar
þessi armur þeirra sigur úr býtum, þegar
Ciriaco De Mita var kosinn fram-
kvæmdastjóri flokksins en frambjóð-
andi hægri armsins var Farlani fyrrv.
forsætisráðherra.
Meðal þeirra, sem studdu Mita, voru
Amintore Fanfani og Guilio Andreotti,
en báðir munu sækjast eftir að taka við
af Pertini, þegar hann lætur af forseta-
störfum. Pertini er 85 ára og því óvíst,
að hann gegni embættinu til loka
kjörtímabils, en því lýkur 1985. Undir
þeim kringumstæðum gæti þeim reynzt
mikilvægt að hafa stuðning kommúnista.
Af hálfu leiðtoga kristilegra, sem vilja
koma á „sögulegum sættum" milli
kristilegra og kommúnista, er m.a. bent
á, að ítalski kommúnistaflokkurinn sé
að breytast, eins og sjá megi á deilum
hans við rússneska kommúnistaflokkinn
vegna herlaganna í Póllandi.
Sá möguleiki er ekki talinn útilokað-.
ur, að Spadolini myndi stjórn núverandi
stjórnarflokka, að undanskildum sósíal-
istum, og njóti einhvers konar stuðnings
eða hlutleysis kommúnista. Svipað
hefur gerzt áður.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
erlendar f réttir
Stórárás á Beirút:
Sú harðasta
frá upphafi
stríðsins
■ I gær gerðu ísraelsmenn hörð-
ustu og stöðugustu árásirnar á
Beirút, allt frá því er þeir réðust
inn í Líbanon fyrir tveimur mánuð-
um. Stóðu árásir þeirra yfir í tíu
klukkustundir samfleytt og beindu
skeytum sínum í fyrstu að sveitum
Líbana og Palestínumanna í suður
hverfunum í dagrenningu, en tóku
svo að herja á hverfi nær miðborg-
inni. Fréttaritarar í Beirút segja að
árasin virðist síður gerð í þeim
tilgangi að auka þrýsting á Palestínu-
menn að yfirgefa borgina, en til þess
að eyðileggja eins marga dvalarstaði
þeirra og mögulegt er áður en þeir
fara. Sagði einn talsmaður Palestínu-
manna að Beirút væri nú orðin að
allsherjar skotmarki flugher, lands-
hers og flota Israelsmanna og væri
ekki að sjá að borgin væri höfuðborg
sjálfstæðs ríkis, hvað þá að gert væri
ráð fyrir að þarna byggi fólk
Loftárásirnar hættu loks eftir að
ríkisstjórnin í Jerúsalem hafði lokið
fundi sínum í gær og herma
fregnir að hótanir hafi borist þess
efnis að Philip Habib, samningamað-
ur Bandaríkjanna mundi láta af
samningaumleitunum sínum, kæm-
ist ekki vopnahlé á.
Spadolini mistekst
stjórnarmyndun
■ Tilraun Spadolini á Italíu til þess
að efna til nýrrar samsteypustjórnar
hefur mistekist. Sósíalistar, sem
drógu sig út úr fyrri stjórn, munu
ætla að knýja á um að nýjar
kosningar verði haldnar og er því
ólíklegt að stjórnarmyndunartilraun-
ir Spadolini heppnist.
Irakar
sökkva
skipum
■ Irak hefur aðvarað skip um að
hætta sér ekki inn á siglingaleiðir í
grennd við Iran meðan á stríði
landanna stendur og mun hvert það
skip sem það gerir hætta á að verða
skotið niður. Segir í aðvöruninni að
hún sé út gefin af því að írakar
eigi erfitt með að sjá hvort umrædd
skip séu þeim fjandsamleg eða
óvinveitt. Kemur aðvörunin í kjölfar
þess að írakar skutu niður eitt grískt
skip og eitt s-kóreanskt. Er margra
manna saknað af kóreanska skipinu
og nokkurra af því gríska.
Henry
Fonda er
látinn
■ Henry Fonda lést á sjúkrahúsi í
Los Angeles í gær, 77 ára að aldri.
Hann hafði lengi þjáðst af hjartasjúk-
dómi. Hann lék í meira en 90
kvikmyndum, en vann þó ekki
Óskarsverðlaun fyrr en á fyrri hluta
þessa árs. Var fyrir hlutverk hans í
kvikmyndinni „On golden Pond,“
þar sem þau léku með honum
Katharine Hepburn og dóttur hans
Jane Fonda.
■ Hefndaraðgerðir halda áfram í
París milli Palestínumanna og Gyð-
inga. Ilér er PLO leiðtoginn Fadel
el Danis við bíl sinn, sem Gyðingar
eru taldir hafa varpað að sprengju,
rétt eftir að hann settist inn í hann.
Nýjar fang-
elsanir í
Póllandi
■ Pólsk yfirvöld ganga nú hart
fram í því að berja niður leynileg
samtök sem starfa í anda Samstöðu.
Hefur lögregla einkum hafst að í
Gdynia og Gdansk en þar hafa tveir
hópar sem störfuðu neðanjarðar
verið leystirupp. Eyðilagði lögregían
áhöld til prentunar og ýmislegt
prentað efni í bækistöðvum þessara
hópa. Við þessar aðgerðir voru
margir úr hópi þeirra 1200 Pólverja
sem sleppt var úr fangelsi í fyrra
mánuði settir inn að nýju. Blað
pólska hersins hefur varað við öllum
mótmælaaðgerðum nú um næstu
helgi, en þá er afmæli þeirrar
uppreisnar sem átti sér stað í Gdansk
og var undirrótin að stofnun Sam-
stöðu.
Mikill fjöldi mótmælafólks fylgdi
til grafar eftir helgina syni og
tengdadóttur Samstöðu-leiðtogans
Marian Jozcik. Var útförin gerð frá
Stettin og hafði Jozick verið leyft að
vera viðstaddur athöfnina, en hann
hefur verið í fangelsi frá því herlög
tóku gildi. Urðu átök, þegar sumir
reyndu að hindra að hann yrði aftur
fluttur í fangelsið.