Tíminn - 12.10.1982, Síða 11

ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTÓBER 1982
11
*rlend fréttafrásögn
UBse-tmtm
Res e-fmBM
ftadaktion: Pollo Ahmstedt och Alf
Giesela
'Fricién '
n
"Flickorna i
Reykjavik
. arvackra
och vil/iga "
:>V.ui:ír jájg >eKorr>»;:«aú*u3 hSiAto
vá;Hf»na &it ReyKjovlk otV» 'osui
•rjssóvví >-ccKar5<Ji»c?
T<«j, <i»:t skville j«{» ir.fv.
Isiflnú b<> v.og ses ;í<r sirr vaskrð natuV
r>fcí: • bú> för nöjesiivct som jag föntsan
raig «u u pwíSfln {>í>.
«s a -lÍlfeK KA.V TYCÍyVS heÍSngd.
vifltfrfcHs ajra híi?ts«:í» otrn tumrael'
pliiv.: dct vfltflfca (o':>;<rl f?»«r. i';«rr>pf» uch
USAS? “'KoýkJavik!
TívuA plisíáí’fiygbclaget }<.ftlfl>;<i&ir pi;
fiíUtalívavrllrr sAífcfcii'ieuOviroHgt
piuróp »n«R 8tn«Ft rcWam«isr»ð scm satt*
aligö;ri»fcyo$chyr«KW>>« íka.<KílJ*'t
'Nu uír;uvd<:i roiigai Huykjavíkr t*Jn
drt r-& amfliflgvioch hudskapot ?6> svárk*
ýiteriigare av tr» r»>kna bbná.rer iki«dda
é« ccn s&siixna isiandvtrhj mM Hr
tfxjvn Kusia^en:
íTickorna i !U*ykjavik *>i vatkrs <■<.?»
vi'.líg;.' .
i* m mm-i MmawKKS e>t *w ?»•
.vtOírtteÍV. rv»ör>sre«.W s f?»ljaadt‘ i»iiuw.a-
ticueruiilsvs;
’<>.'» Mar.ö *wo» i St<x.-kholm «r <Jci var. -
’iyv «;* tvíi • trc v?*jv»' i£4rut tiUMmmana
£ör att gúra sig cu helkvaU."
íinns hvMaia tuusik orh jiunslus
mycket dans csir mnn f&t hái-A oc* w ■
ísndrs. lutr si vunligt ftU ycjcma bjudcr
upp. Mfc'ti flcui yiiiar Ocsw mvr j't hii
upcbjífllnc.”
Ar úvt tiinfct att avunsfca kv.nrsor ska
. n«p{<« pifclcasa n>>flkk>r? Uf>c<lcir>:>f?
Kuappast, Islaiut ör alldelt*s ii> r dyrt Giíta
'jKtr’Tja.
hfau. misstknkcr j»R.
■ ■ DE MA VAltA affársknuttar pA kon-
te;x<T>* clbr festsugrsa i allmáuht't fcnc-
ruéucn tycksofta tamótwiíaQa
Purscniipjntycker jaji d«t iifc f;aii»ka
oBffiakiigt att «A utoch ''siiljtt" inictom
anaade wlandska flifckci- Ull svnnxha kar-
lar SCO) crr> 5U>ykj>>v-ik vorfc oU ahoat
Ow.gkok
l:'.n vicjjag prainr n.ai skr&usr oth.
x'ágtív.
— Vi áfc kanskc cppna.ro ,>vn irackarv i
kidtou 5n r.i svcnskor. »fu*n ;nto iir vi
iá'tarc pS fotcnl
H) m VISSfT iÍR iSLANOcn uppiovoiso
Ooi a a(! iúiuia oá don anú.1 ; > kauska tsi-
HoliywooiJ ár Reykjnviks trenddisco. Oet var hér def vackra folket ir&n iorope och USA skvffe finnas &ni>gt
rewöyrin hafandeir
— Nej, och helgen kostade
fyra tusen plus resan!
AvCASnÁFRfDth' Twlmar«»I.tt«iBml8r»»i»*t* b»w« ? mtadrws ♦««» J«
- rtfc.r.SKotv. HOO pcrsontr ; Sl-teai,.*
N«fc' «r dcf ett gemaU grepp har aoda»- Ji.">5 *»K?r *“?>» *r diaka-
av lcelandair utt Jansera
Rcykjísvik som det nya exotis- Hhávin-ri - vttís Au:i»c<i
15— 55 stipper íc och niss-.S.rn Sf ihsk;
<X-h livo oitxldrögntoR flt BakiskkKít.
. R£SE>.
FAKTA
■ Greinar úr Expressen 2.október 1982.
í inngangi fréttarinnar sem var samin
af Magnúsi Guðmundssyni, var því
slegið föstu að fundist hefði gamalt
hollenskt skipsflak niðurgrafið í sand á
suðurströnd Islands. Síðan var farmi
skipsins lýst, en hann var rúmar 40
tunnur gulls og 5-6 tonn af óslípuðum
eðalsteinum. Þeir sem ekki lásu greinina .
með því meiri athygli stóðu í þeirri
meiningu að loksins væri efnahagsvandi
íslendinga endanlega leystur.
En ef rýnt var betur í textann kom í
Ijós að ekki hafði fundist eitt einasta
gramm gulls og því síður eðlari steinar
en venjulegt íslenskt fjörúgrjót.
Hvaða ályktanir er hægt að draga af
tveimur ofangreindum dæmum ?
í fyrsta lagi varpa þær ljósi á fréttamat
sænskra fjölmiðla. „Mafíuveldi" og fund-
inn „risafjársjóður“, það er eitthvað sem
ekki raskar hugmyndum Svía um ísland,
þetta skrítna, sérstæða óg furðulega
land. Slíkar fréttir fá rými í blöðum og
tíma í sjónvarpi.Þetta vita íslendingar
sem hér hafa dvalist. Þess vegna taka
þeir þátt í þessum furðusöguskrípaleik
sem allt of oft er iðkaður í sænskum
fjölmiðlúm.
Flugleiðir og íslensk
„náttúra“.
Á undanförnum árum hafa Flugleiðir
unnið gott verk með því að auglýsa
náttúrufegurð íslands og á þann hátt
laða fleiri ferðamenn til að leggja leið
sína til landsins. Félagið hefur í þessu
skyni gefið út vönduð myndskreytt
kynningarrit. Þessi kynningarrit hafa
verið þannig úr garði gerð að íslendingar
hafa oft og iðulega fengið ritin á
skrifstofu Flugleiða í Stokkhólmi til að
dreifa til sænskra vina og kunningja.
Landmn
ritum. í þeim hafa verið fullyrðingar sem
hefur verið hægt að standa við með
heiðri og sóma. í ritunum hefur einnig
. verið lögð áhersla á rétt atriði eins og
t.d. sérstæða náttúrufegurð íslands.
Nú í haust er hins vegar slegið á aðra
strengi í landkynningu flugfélagsins,
sem því miður er nú komið á framfæri
íslenskra skattgreiðenda. í stað náttúru-
fegurðar leggur félagið áherslu á annars
konar náttúru eins og sjá má af lestri
meðfylgjandi auglýsingar sem birtist í
sænskum dagblöðum um miðjan sept-
ember s.l.
Sannast sagna olli þessi auglýsing
sprengingu meðal þeirra íslendinga sem
ég umgengst hér í Uppsölum. Ástæð-
urnar eru tvær. í fyrsta lagi bjóða
Flugleiðir flugferð til íslands, gistingu og
mat á hótel Loftleiðum á lægra verði en
það fargjald sem íslendingum sem hér
búa hefur staðið til boða um jólin. En
eins og flestir réyna íslendingar sém eru
búsettir erlendis og hafa efni á, að
heimsækja vini og ættingja heima á
íslandi um jólin.. í slendingafélögin hér
í Svíþjóð og annars staðar hafa ár eftir ár
staðið í harðvítugum samningaviðræð-
um við Flugleiðir um jólafargjöldin en
aldrei tekist að ná jafn hagstæðum
kjörum og félagið býður sænskum
almenningi upp á nú í vetur.
En það er fleira en gisting og matur
sem Flugleiðir bjóða væntanlegum
helgarfarþegum sínum upp á í ís-
lenskum vetrarkulda. Þær stöllur Svana
Baldursdóttir, Snorra Brynjólfsdóttir og
Freyja Höskuldsdóttir bíða kviknaktar í
einni og sömu lopapeysunni eftir að
sinna lúnum ferðalang og leiða hann um
gleðigötur skemmtiborgarinnar Reykja-
vík. Borgarinnar sem breytist í iðandi
stórborg þegar húmið fellur á.
Borgar með glæsilegum veitingastöð-
um og danshúsum f löngum röðum. Hér
í Svíþjóð skildi fólk strax hvað klukkan
sló. Síðast liðinn vetur var töluvert
fjallað um svokallaðar „sex-resor“ til
Bangkok. Þessar ferðir voru skipulagðar
af ferðaskrifstofum sem vægast sagt eru
ekki vandar að virðingu sinni. í hugum
fólks hér í landi eru tengslin augljós.
Enda ieið ekki á iöngu þar !i!
útbreiddasta dagblað Svíþjóðar Ex-
pressen, sem kemur daglega út í tæplega
600.000 eintökum, keypti þennan „girni-
lega“ helgarpakka og sendi kvenkyns-
blaðamann sin til að kanna innihaldið.
Árangur íslandsfarar þessa fulltrúa
sænskra neytenda birtist í óvenjulega
hlutlægri grein 2. október. Hver var
niðurstaðan. Þær hugmyndir sem aug-
lýsing Flugleiða hafði vakið hjá blaða-
manninum stóðust ekki. f stuttu máli
sagt reyndist Reykjavík ekki sú gleði-
borg sem fullyrt var í auglýsingunni. Og
það sem meira var, fslenskt kvenfólk var
ekki jafn lauslátt og blaðamaðurinn
hafði fengið á tilfinninguna við lestur
auglýsinga og kynningarrita Flugleiða.
Þar með hefur heiðri íslenskra kvenna
verið bjargað að sinni, þökk sé
blaðamanninum en ekki Flugleiðum.
Þær furðuhugmyndir sem þessi nýi og
eggjandi auglýsingamáti vakti hjá full-
trúa sænskra neytenda, þ.e. biaðamann-
inum, stóðst ekki þegar á reyndi.
Afleiðingin eru blaðaskrif í sænskum
blöðum sem munu valda Islendingum
skaða og álitshnekki. Flugleiðir geta
ekki gert sér vonir um að sænskir
ferðalangar beinlínis flykkist í ferðir
félagsins til íslands í vetur. Af því leiðir
óhjákvæmilega tap af flugleiðinni milli
Islands og Svíþjóðar. Hver skyldi borga
það á endanum.
Álit mitt er að það sé borgaraleg
skylda hvers íslendings að gæta hags-
muna landsins á erlendum vettvangi.
Liður í því er að hafa samband við
fjölmiðla sem birta furðusögur um
íslensk málefni og leiðrétta eða mót-
mæla eftir því sem við á. Mér finnst það
forkastanlegt að opinberir starfsmenn
eða félög sem rekin éru með opinberu
fé skuli leyfa sér að koma á kreik
hugmyndum eða viðhafa ummæli er-
lendis sem eiga sér enga stoð í
raunveruleikanum og skaða hagsmuni
landsins. Á slíku ber að taka af fullri
alvöru.
Uppsölum, ú.október 1982,
Gylfi Kristinsson.
heim, sem var klukkustundar gangur frá
vatni og oft þung ef vel veiddist! Síðan
var farið með silung Dyraveg að
Kolviðarhóli sem var þriggja tíma
lestarferð og erfið með baggahest.
Þaðan flutt með bifreið til Reykjavíkur.
SamfaFa búskap á Nesjavöllum, sem
nánast var biðtími, svipuðust þeir
bræður Guðmundur og Jóhann eftir
nýrri jörð til kaups og ábúðar.
Þess verður að vænta, eftir búskapar-
lagi og afkomu þeirra Guðmundar og
Guðrúnar síðar, að Grafningurinn hafi
tekið hlýlega á móti þessu fólki á
faraldsfæti, sem flutti sjálft sig og búslóð
á hestum og hestakerru frá Eyvík að
Nesjavöllum í Grafningi.
Hagmælska, rómantík og blíða hafa
alla tíð Guðmundar einkennt hann.
Heillaður af fegurð sveitar sinnar orti
hann:
I dalnum fagra mig dreymir
um dásemdir lífsins og hnoss.
Hann mærastar minningar geymir
og morgunsins sólroðakoss.
Eg elska hans einveru hljóða
og ilmandi blómakrans.
Hann knýr mig til lífsgleði og Ijóða
um litskrúð og tignarsvip hans.
Og rcykirnir lyftast og lækka
og h'ða sem blævalag.
Og heiðafuglamir hækka
sinn hjartnæma gleðibrag.
Og lækirnir hjalandi hoppa
og hrynja í gljúfraþröng.
Og laufgresið lambæmar kroppa
við laðandi vorsins söng.
Og Ófærugilið sig grettir
með gínandi hengiflug.
í berginu blóðrótin sprettur
og barnanna gleður hug.
Guðm. Jóh.
Þann 17. september 1923 fæddist
Guðrún Mjöll. Mannlífið er margbrotið,
en fábrotið líf þeirra er þarna bjuggu var
að mörgu leyti gott. Mannaferðir voru
ekki tíðar, enda staðurinn afskekktur
og samgöngur eins og geta má nærri.
Þau Guðmundur og Guðrún voru
gefin saman á Nesjavöllum, að kvöldi
Þorláksmessu 1924. Séra Guðmundur
Einarsson kom fótgangandi frá Þingvöll-
um til atbafnaririnar.
Þann 25. febrúar 1925 fæddist Áslaug
Fjóla.
Árið 1927, eftir 4 ára búsetu á
Nesjavöllum, féstu þeir bræður Guð-
mundur og Jóhann, kaup á jörðinni
Króki í Grafningi. Þetta var talin drjúg
bújörð, ásamt veiði í Þingvallavatni, frá
Hagavík að Ölfusvatnsfj alli.
Flutt var frá Nesjavöllum að Króki um
vorið. Áður var lagður vagnhæfur vegur
frá Nesjavöllum að Hagavík, til
flutnings fólks, fénaðar og búslóðar.
Sauðfé var skilið eftir til hausts.
Veginn lögðu þeir bræður með
járnkarli, síðan sléttaður með skóflum.
Hraun hafði runnið í öndverðu um
þessar slóðir.
Guðmundur og Jóhann fluttu 260 fjár
með gemlingum að Króki um haustið.
Að Króki var unnið af dugnaði að
uppbyggingu staðárins, túnrækt, áveit-
um og virkjun kom þar árið 1929 og var
með þeim fyrstu á landinu. Þeir bræður
höfðu það takmark að búa vel, en hafa
ekki of mikið umleikis. Vegna
kreppunnar urðu þeir að fjölga fé og svo
var komið árið 1932 og þeir höfðu 400
ær á fo'ðrum, hvert lamb lagði sig á 7
krónur og greiddu þeir í vexti vegna
kreppunnar 100 lömb.
í kjölfar kreppunnar kom mæðiveikin
og voru þá settar á 150 gimbrar, hið
flesta meðan veikin gekk yfir. Krókur
var með um 560 fjár mest á þessum
erfiðleika tímum.
Áður en nokkur traktor kom, var
bústærðin 550 ær, 8 kýr í fjósi og 8 hross.
Tún voru slegin með orfi og ljá og
skipti miklu hvernig staðið var að slíku
stórfelldu verkefni á stórbúi. Sláttur í
túni hófst um klukkan hálf átta, en í mýri
um klukkan átta. Hætt var slætti um
klukkan níu að kveldi. Þeir bræður í
Króki fréttu eitt skipti, að Búrfells
bræður byrjuðu slátt klukkan fjögur að
morgni. Reyndu þeir Króks bræður
þetta háttarlag, gafst ekki vel og var því
hætt.
í Króki var veiði stunduð jafnhliða
búskap. Þar var gestkvæmt mjög og
búskaparreisn hin mesta hjá þeim
Guðmundi og Guðrúnu. Jóhann bróðir
Guðmundar, lést fyrir aldur fram, 9.
nóvember 1937, þá 38 ára að aldri, var
þá höggvið mikið skarð í fylkingu unga
fólksins, sem lagði upp frá Eyvík í
upphafi.
1 Króki fæddust fleiri börn. Þar
fæddust Jóhannes Þórólfur Gylfi 20,maí
1931. Sæunn Gunnþórunn 15. júní 1933
og Jóhanna 12. ágúst 1936. Ljósmóðir
þessara barna var Kristín Jósepsdóttir
frá Bíldsfelli. Þess má geta að ljósmóðir
Egils, er fæddist í Eyvík, var Sigríður
frá Gelti. Ljósmóðir Guðrúnar Mjallar
og Áslaugar Fjólu, sem fæddust að
Nesjavöllum, var Sigríður Einarsdóttir
frá Torfastöðum.
Elfa Sonja fæddist á Landspítalan-
um 28. mars 1945 og Erlingur Þór
fæddist þar einnig 1. desember 1947.
Ljósmóðir þeirra var Jóhanna Friðriks-
dóttir.
Þau Guðrún og Guðmundur höfðu,
eins og sjá má, fyrir mörgum að sjá, og
að auki höfðu þau kaupafólk á hverju
sumri, að þeirra tíma sið. Þess ber að
geta, að einnig komu fjöldamörg börn
til sumardvalar, lengri og skemmri tíma
og jafnframt ólu þau upp, að nokkru
leyti, dótturson sinn, Jóhannes.
Öll börn þeirra hjóna, hafa tekið
miklu ástfóstri við föðurleifð sína, má
þar finna verk foreldranna, sem lutu að
uppvexti barnanna.
Guðmundur og Guðrún lögðu af
búskap í Króki árið 1958. Egill sonur
þeirra tók þá við búinu. Hér hefur verið
fátt eitt sagt af æfivegi þessa
merkismanns og konu hans. Vegna
heilsubrests af völdum heyryks, kvaddi
Guðmundur hérað sitt, sem hann hafði
valið sér og sínum.
Þrátt fyrir þrotlausa baráttu hafði
Guðmundur aldrei misst sjónar á því
merki sem hann leitaði að. Hann hafði
unnað fegurð, leitað hennar og fundið
hana f hrikalegu og undurfögru um
hverfi sögufrægra slóða við Þingvalla-
vatn.
Fagra sjáðu Grafningsgrund
gróðri stráðan völlinn.
Vötnin bláu, laufgan lund
Ijósbrýn háu fjöllin.
Guðm. Jóh.
Þau hjón festu kaup á íbúð að
Ljósheimum 4 í Reykjavík. Lífshlaupi
Guðmundar frá Króki var ekki lokið.
Þrek þessa áræðna manns var ekki í
samræmi við lífshætti stórborgarinnar.
Hann tók jörðina Krísuvík á leigu og
bjó þar frá árinu 1962 til 1963. Hann
hafði hug á að kaupa jörðina Herdísar-
vík en ekki varð af því.
Hann unni ljóðum Einars Benedikts-
sonar og er einn vísasti maður hérlendis
um þann kveðskap. Sjálfur hefur hann
ort talsvert sem ekki hefur farið hátt, en
sett hefur verið saman bókarkilja í
tilefni þessa afmælis hans.
Andleg og líkamleg lífsorka Guð-
mundar frá Króki, er undraverð.
Hann hefur frá búskaparslitum sínum í
Króki, starfað meira og minna við rif á
uppslætti frá nýjum húsum og starfar við
það enn þann dag í dag.
Hann hefur verið vinsæll hjá sínum
vinnuveitendum og enn skortir hann
ekki verkefni.
Eftir 85 ára afmælið mun hann taka
við stórverkefni á þcssu sviði og
væntanlega ljúka því semöðruerhann
hefur tekið sér fyrir hendur á Iffslciðinni.
Lít með gát af lífsins bát
leið frá spjátri vcntu.
Keyrðu grát og kvíða í mát
klár að sátri lentu.
Guðm. Jóh.
Guðmundur Jóhannesson og Guðrún
Sæmundsdóttir frá Króki í Grafningi
halda hátíðlegt 85 ára afmæli Guð-
mundar sunnudaginn 17. október n.k.
í Oddfellow-húsinu við tjörnina í
Reykjavík, milli kl. 15.00-18.00.
Þau hjón bjóða þangað öllum þeim er
fagna vilja þessum áfanga lífsferils
Guðmundar frá Króki.
Tímamótin marka spor
megi Ijósið skína
eins og eilíft fagurt vor
á hrjúfar hendur þínar.
H.Th.
Gylfi Guðjónsson, Stórateigi 22. Mosf.
Helga Thoroddsen, Stórateigi 24, Mosf.