Tíminn - 03.02.1983, Blaðsíða 9

FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 1983
9
á vettvangi dagsins
landfari
■ Gæfa okkar er mikil því að náttúru-
auðlindir landsins eru margar, sem
alkunna er. Fiskur í ám og vötnum er
ein þeirra. Nýting laxins er í góðu horfi
og arðsemi mikil, enda laxveiði stunduð
af kappi og starfsemin vel þróuð. Hið
sama verður ekki sagt um vatnasilung,
sem er þó ekki síður en laxinn verðmæt
náttúrugjöf, ef rétt er á spilum haldið.
Veiðiástundun er víða lítil og engan
veginn í samræmi við framleiðslugetu
silungsvatna. íslenski silungurinn er
vannýttur i í ríkum mæli, segja fróðir
menn.
Bætt veiðitækni
Prátt fyrir umrætt ástand silungsmála,
hefur veiði verið stunduð sómasamlega
í mörgum vötnum og sumsstaðar vel.
Vaxandi stangveiði í silungsvötnum
mun ekki duga til að fullnægja í langri
framtíð kröfunni, ef svo má segja, um
hagfellda nýtingu íslenska silungsstofns-
Einar
Hannesson:
Við Grænalón á Skaftártunguafrétti,
Stórauka þarf
veiði á silungi
ins. Það verður því að koma til stóraukin
veiði í þeim vötnum, sem hafa verið
vanrækt til þessa. Umbætur þurfa því að
verða í sambandi við silungsmálin. Að
því er stefnt þessi árin á vegum
veiðifélaga og fleiri aðila, sem málið er
skylt. Aö Störíum er sérstök samstarfs-
nefnd, sem í eiga sæti fulltrúar frá
Landssambandi veiðifélaga, Búnaðar-
félagi íslands og Veiðimálastofnun.
Verkefni þessarar nefndar er m.a.
veiðarfæratilraunir og markaðsmál
silungs.
Netaveiði leigð út
Algengast er að aðeins sé leigð út
stangveiði í vötnum. Veiðifélögin á
Landmannaafrétti og Skaftártungu-
afrétti hafa þó leigt út bæði net- og
stangveiði. Fyrr hefur hér í blaðinu verið
skýrt frá starfsemi fyrrgreinda félagsins
og m.a. sagt frá leigumála í sambandi
við netaveiði í vötnum á Landmanna-
afrétti, sunnan Tungnaár og net- og
stangveiði í öðrum vötnum á þessum
afrétti. Að þessu sinni er ætlunin að
greina frá því, sem hefur verið að gerast
í sambandi við Grænalón og Stakahnúks-
vatn á afrétti Skaftártungumanna, en
téð vötm eru skammt suðaustan við
Tungnaaá. Magnús Kristjánsson, skrif-
stofustjóri í Vík í Mýrdal, forustumað-
ur samtaka veiðimanna í kauptúninu,
sem hefur nefnd vötn á leigu hjá
Veiðifélagi Skaftártungumanna, hefur
góðfúslega veitt okkur upplýsingar um
félag sitt og starfsemina.
■ Einar Hannesson.
Fjölskyldubúðir við
Grænalón
Veiðisamtökin í Vík voru stofnuð árið
1969 í þeim tilgangi að taka á leigu veiði
í Grænalóni og Stakahnúksvatni og
stunda þar fiskrækt. Félagsmenn voru 12
talsins og síðar var jafnan fyllt í þá tölu
þegar einhverjir hættu í félaginu. Veiði-
hús var reist við Grænalón, en það bjó
aðstöðu fyrir fjölskyldur leigutaka.
Þannig geta börn verið með í hvaða
veðri sem er, og aðstaða fékkst jafnframt
til þess að stunda aðra útiveru, svo sem
náttúruskoðun á hálendinu, með að-
stöðu í húsinu.
Veiðifyrirkomulag er þannig, að út-
hlutað er í upphafi árlegs veiðitíma
heigarveiui til fc'agsmanna. Hins vegar
er öllum félagsmönnum frjálst að vera
við vötnin og í húsinu í miðri viku.
Heimilt er að veiða í net og á stöng.
Bæði veiðist urriði og bleikja. Leigufjár-
hæð var í upphafi leigutímans að hluta
fólgin í seiðasleppingu. Síðar kom í Ijós
að hætta var á offjölgun silungs, en þá
var ákveðið fast leigugjald í peningum
og fjárhæð fylgir kaupgjaldsvísitölu.
Leigusali, ábúendur í Skaftártungu-
hreppi, hefur auk leigugjalds aðgang að
veiðihúsinu og því þægindi og öryggi af
því, þegar bændur fara inn á afréttinn,
t.d. að haustinu.
Sýnt er, að það samstarf, sem tekist
hefur með veiðiréttarhöfum á afrétti
Skaftártungu og veiðimönnum í Vík í
Mýrdal, hefur verið báðum aðilum
hagstætt. Fjölskyldubúðir Víkurmanna
við Grænalón eru skemmtileg fram-
kvæmd og til eftirbreytni fyrir aðra, sem
gætu boðið upp á svipaða hluti. Eigendur
veiðivatna þurfa í meira mæli en hingað
til að vinna að þessum málurn og m.a.
kanna möguleika á að leigja út net- og
gildruveiði því vafalaust eru ýmsir, er
hafa aðstöðu til að sinna þessu, sem vilja
taka á lcigu slíka veiði, jafnframt
stangveiðileigu.
Einar Hannesson
■ Við veiðihúsið hjá Grænalóni í Skaftártunguafrétti. Þrír ættliðir sjást á myndinni, Magnús Kristjánsson stendur við
dyr veiðihússins.
Alþingi
götunnar
■ I umræðum og áróðri með og móti
ákvörðun borgarstjórnarmeirihlutans
um hækkun á fargjöldum strætisvagn-
anna án samráðs við -erðlagsyfirvöld
velur hver sér rök eftir sínum smekk.
Veigamestu rökin gegn hækkuninni
eru að fara skuli að lögum. Okkur getur
líkað misvel við fyrirmæli laga en það er
gömul og gróin reynsla með íslenskri
þjóð að ef lögin eru rofin þá er friðurinn
rofinn og mættu fleiri þjóðir hafa sér þau
sannindi að leiðarljósi.
A öllum tímum hafa þeir verið til sem
hafa ekki viljað sætta sig við þetta.
Fyrir nokkrum áratugum lagði Magn-
ús Kjartansson, þá ritstjóri Þjóðviljans,
fram þá kenningu sína að „Alþingi
götunnar" tæki völdin í sínar hendur.
Pólitískir andstæðingar Magnúsar
brugðust hart við og vændu hann um
ólýðræðisleg vinnubrögð og höfðu þar
mikið til síns máls.
Nú hefur það gerst að Magnús
Kjartansson hefur fengið ósk stna upp-
fyllta. Alþingi götunnar tók til sinna
ráða með ákvörðun borgarstjórnarmeiri-
hlutans, með yfirgötustrákinn Davíð
Oddsson borgarstjóra, í fararbroddi.
Að vísu entist sigurvíman enn skemur
en hjá Jörundi hundadagakonungi.
Dómsvaldið í landinu dæmdi gjörðir
Alþingis götunnar ólöglegar og bíða
menn nú átekta.
Vert er að vekja athygli á að Þjóðvilj-
inn hefur ekki komið auga á að það er
fyrrverandi ritstjóri hans sem er þarna
andlegur lærifaðir borgarstjórnarmeiri-
hlutans, en blaðið hefur nú skipað sér í
hlutverk varðar borgaralegra dyggða
gegn ólýðræðislegum vinnubrögðum í
þetta sinn Sjálfstæðismanna í Reykja-
vík.
Heimurinn fer ekki að öllu leyti
versnandi. B.F.
Sovéskar jöf nur
fyrir Evrópu
■ Hinar nýju tillögur Sovétríkjanna
um að jafnaðarmcrki verði sett á milli
Sovétríkjanna og NATO, hvað snertir
meðaldrægar kjarnorkueldflaúgar í Evr-
ópu, þar sem lagt er til, að sovéskum
meðaldrægum eldflaugum verði fækkað
fil jafns við það, sem til er í vopnabúrum
Englands og Frakklands, vekja mótmæli
á Vesturlöndum, þar sem menn telja, að
þessi vopnabúr séu sjálfstæð og þess
vegna eigi þau ekki að vera umræðuefni
á tvíhliða samningaviðræðum Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna um
kjarnorkuvígbúnað í Evrópu. Þetta
sjónarmið er jafnframt mjög útbreitt á
íslandi.
Hvað má segja í þessum efnum?
í raun eiga beinar viðræður sér ekki
stað á viðráðunum í Genf um vígbúnað
Englands og Frakkland s. Og það eru
ekki Sovétríkin, sem lcggja til að
takmarka hann einhliða. Þau leggja til,
að hann verði tekinn með í reikninginn,
þar sem viðræðurnar fara fram á
grundvelli jafnréttis og jafns öryggis.
England og Frakkland telja
kjarnorkuvopnabú sin- sjálfstæð og full-
valda „öfl til að halda Sovétríkjunum í
skefjum“. í því tilfelli verða þau að
viðurkenna rétt Sovétríkjanna til að eiga
samsvarandi vopn í sínu vopnabúri. í
tillögu Sovétríkjanna er jafnframt gert
ráð fyrir, að í framtíðinni megi fækka
eldflaugum, ef England eða Frakkland
ákveða að fækka þeim vopnum, sem þau
hafa til að „halda Sovétríkjunum í
skefjum."
Áðurnefnt „sjálfstæði" lítur á sama
tíma út fyrir að vcra bundið skilyrðum
og formlegt. Það cr erfitt að gera sér í
hugarlund slíkt ástand, a.m.k. þegar um
er að ræða að Sovétríkin dragist inn í,
að þessir bandamenn Bandaríkjanna í
NATO fari að hefja „sjálfstæðar" að-
gerðir. Það verður að gera ráð fyrir því,
að þau lönd, sem eru aðilar að NATO
muni hegða sér eins og félögum í
hernaðarbandalagi sæmir - annars er
ekki til neins að stofna slíkt bandalag.
Claude Shaison, ráðherra utanríkis-
tengsla í Frakklandi lýsti nýlega yfir, svo
ekki var um að villast: „Frakkland getur
ekki verið hlutlaust kjarnorkuveldi."
Enn erfiðara er að hugsa sér England án
þess að taka þátt í hinum strategísku
áætlunum NATO. Þess vegna telja
Sovétríkin réttlátt að telja þessi kjarn-
orkuveldi með.
En það er til enn betri hugmynd -
sovéska tillagan um að öllum tegundum
kjarnorkubúnaðar verði hafnað, jafnt
mcðaldrægum scm taktískum, sem beint
er að skotmörkum í Evrópu, en Vestur-
lönd vilja ekki ræða þá tillögu.
Það mætti setja eldflaugajafnvægið í
Evrópu upp í eftirfarandi formúlu:
(A+B + C)-D=0,
þar sem A er enska kjarnorkuvopnabúr-
ið (64 eldflaugar);
B er franska kjarnorkuvopnabúrið (98
eldflaugar);
C er bandarísku „Evróeldflaugarnar);
D er sovésku „Evróeldflaugarnar".
Ef A+B=D, þá er C sama sem 0
samkvæmt sovésku tillögunni. Ef C er
ekki sama sem 0, þ.e. ef bandarískar
meðaldrægar kjarnorkueldflaugar verða
settar upp á meginlandi Evrópu, þá er
búið að raska jöfnunni og sovéski
aðilinn er neyddur til að taka skref í
áttina til að koma á jafnvægi. í kjölfar
aukins kjarnorkuandspænis í Evrópu
styrkist ekki friðurinn í Evrópu, heldur
þvert á móti, hann verður enn þá
brothættari.
Formúlan sýnir stöðu mála með
eldflaugarnar. Sovéska tillagan býður
einnig upp á að fækkað verði niður í
jafnt stig flugvélum, sem bera
kjarnorkuvopn á umræddu svæði jafnt
Sovétríkjanna og NATO. Sé fjöldi
þessara flugvéla táknaður með X og
notaðar hinar þekktu stærðir í fyrri
formúlunni, þá lítur formúlan svona út:
(64+98+0+X)-(D + X)=0
Það er greinilegt í þessu tilfelli að D er
sama sem 162.
Þar sem D er jafngildi A og B er gert
ráð fyrir að D minnki í sama hlutfalli og
A eða B alveg niður í 0.
Það virðist sem svo, að sovéska jafnan
verðskuldi að hún sé tekin alvarlega.
Reykjavík, 24.1. 83
Jcvgeni Barbukho,
yfirmaður APN á íslandi