Tíminn - 13.01.1984, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 1984
7
erlent yfirlit
■ Nú þykir alveg útséð um, að
það eigi eftir að gróa um heilt með
Ursulu Andress og barnsföður
hennar Harry Hamlyn. Það, sem
endanlega þótti sanna að allt
væri búið milli þeirra, var heim-
sókn Harrys á fínan veitingastað
í London með ungri stúlku, sem
við reyndar þekkjum vel. Var
þar komin Melissa Gilbert, sem
fer með hlutverk Láru í Húsinu
á sléttunni.
Kunnugir segja, að vinskapur
Melissu og Harrys eigi sér nokk-
uð .Ianga sögu, þó að þau hafi
ekki viljaö láta sjást til sín saman
opinberlega fyrr en þetta. En
■ Nú er Ursula Andress orðin
einstæð móðir og þarf að berjast
áfram án hjálpar með son sinn,
Dimitri.
Ursula Andr-
ess orðin
einstæð
móðir
— harnsfaðir hennar róinn
á önnur mið
einmitt þessi tímamótaatburður
sanni það, að Harry hafi hreint
ekki í hyggju að snúa aftur til
Ursulu.
Ursula Andress, sem er orðin
46 ára, hefur aðeins einu sinni
gifst á sinni viðburðaríku ævi.
Hún var fyrsta kona hins þekkta
Johns Derek, sem er sérfræð-
ingur í að giftast fallegum, ómót-
uðum, ungum stúlkum og gera
þær að bráðglæsilegum, þrosk-
uðum konum, áður en hann
lætur þær sigla sinn sjó. Auk
Ursulu hafa Linda Evans og Bo
Derek gengið í þann skóla.
Seinna átti Ursula um margra
ára skeið vingott við franska
leikarann Jean Paul Belmondo,
en síðustu árin hefur maðurinn í
lífi hennar verið Harry Hamlin,
sem er 10 árum yngri en hún.
Þau hafa búið saman um nokk-
urra ára skeið og fyrir 3 árum
fæddist þeim sonurinn Dimitri,
en eftir fæðingu hans fór að síga
á ógæfuhlið í sambandi þeirra
Ursulu og Harrys, og nú virðist
sem sé, eins og það sé endanlega
úr sögunni.
■ Harry Hamlin yngdi heldur betur upp hjá sér, þegar hann
yfirgaf Ursulu, sem orðin er 46 ára, og tók að gera hosur sínar
grænar fyrir Melissu Gilbert, sem er aðeins 19 ára.
Ólafur sagði að þá þyrftu
mengunarvarnir að gera saman-
burð á mengun í umhverfi, frá
því áður en að fyrirtæki tóku til
starfa og eftir að starfsemi væri
hafin. Núna væri tii dæmis verið
að framkvæma rannsóknir aust-
ur á Reyðarfirði, með fyrirhug-
aða kísilmáimverksmiðju í huga.
Mælt væri hversu mikið af meng-
unarefnum þeim sem búist væri
við að myndu breytast, þegar
verksmiðjan hefði tekið til
starfa, væru í umhverfinu núna.
Síðan yrði aftur gerð mæling
þegar verksmiðjan hefði tekið tii
starfa.
- Hve margir starfa hjá meng-
unarvörnum?
„Við erum fjögur sem vinnum
við þessa deild sem nefnist meng-
unarvarnir, en auk þess heyra
geislavarnir undir þessa deild,
og þar starfa tveir menn, þannig
að alls erum við sex.“
- Eruð þið nógu mörg tii þess
að sinna mengunarvarnahlut-
verkinu sem skyldi, eða þurfið
þið jafnvel að kaupa utanaðkom-
andi aðila til þess að framkvæma
ákveðnar mælingar eða kannan-
ir?
„Við höfum bara ekki gert
meira en við höfum getað annað
- svo einfalt er það nú.“
- Þurfið þið að starfa í nánu
samstarfi við Vinnueftirlit ríkis-
ins?
„Samstarf þarf auðvitað að
vera gott, en það er fremur
undantekning að starfssvið okk-
ar skarist, því Vinnueftirlitið
hefur með mengun þá að gera,
sem hugsanlega er á vinnustað,
þannig að þeir hugsa um áhrif
mengunar á manninn, en við um
áhrif á umhverfið. Það er miklu
frekar að skilin á milli okkar
verksviðs og Náttúruverndar-
ráðs séu ekki eins skýr. Við
erum náttúrlega hluti af stærra
kerfi, sem er heilbrigðiseftirlits-
kerfið. Þaðeru heilbrigðisnefnd-
ir úti í héruðunum, sem eru
frumeftirlitsaðilinn. Við erum
ekki eftirlitsaðili, nema ef um
sérhæft verkefni er að ræða. Við
vinnum því þessa sérfræðilegu
tæknivinnu, en heilbrigðisnefnd-
ir sjá um daglegt eftirlit.“
-AB
■ í NEWSWEEK, sem kom út
9. þ.m., birtist alllangt viðtal við
Fidel Castro í tilefni af því, að 25
ár eru liðin síðan hann kom til
valda með góðum stuðningi
Bandaríkjamanna, sem töldu
þáverandi einræðisherra Kúbu,
Batista, svo spilltan að þeir vildu
losna við hann.
Að dómi margra Bandaríkja-
manna nú tók þó ekki betra við,
þegar Castro fór að sýna hvert
hann stefndi, en því hafði hann
haldið leyndu meðan hann var
að steypa Batista af stóli.
Það er óneitaniegt, að á þeim
aldarfjórðungi, sem Castro hefur
stjórnað Kúbu, hafa orðið þar
merkar umbætur á sviði ýmissa
félagsmála, eins og uppeldismála
og heilbrigðismála, og mikil al-
menn fátækt er þar minni en í tíð
Batista. Margt hefur þó mistek-
izt hjá Castro, en hann getur
afsakað sig með því, að við-
skiptahöftin, sem Bandaríkin
hafa lagt á Kúbu. hafa verið
Kúbumönnum rnikill fjötur um
fót.
Sennilega hefðu þessi höft
orðið Castro að falli, ef hann
■ Sir Eric Gairy.
hendinni af honum. Bretar töldu
yfirráðin þar vera sér fremur til
þyngsla en hið gagnstæða og
sinntu því ekki viðvörunum
fréttamannanna. Grenada fékk
sjálfstæði og síðar inngöngu í
Sameinuðu þjóðirnar. Umrædd-
ur flokksforingi, Eric Gairy, tók
sér jafnframt óbeint einræðis-
vald, þótt hann léti kosningar
haldast áfram að nafni til. Til
þess að treysta völd sín kom
hann sér upp 180 manna öryggis-
liði, sem til viðbótar fámennri
lögreglu þótti nægja til að halda
íbúunum í skefjum, sem eru
taldir frá 100-120 þús.
Margar skrýtnar sögur hafa
gengið um Sir Eric, en svo var
hann kallaður eftir að Breta-
drottning hafði aðlað hann að
eigin ósk, en Grenada lýtur enn
formlega brezku krúnunni, þótt
önnur stjórnarfarsleg tengsl við
Bretland hafi verið rofin. M.a.
hefur Sir Eric haft mikinn áhuga
á ýmsum fyrirbærum eins og
fljúgandi diskum, sem hann telur
hættulega öryggi mannkynsins.
Hann hefur látið fulltrúa Gren-
ada hjá Sameinuðu þjóðunum
Verður Sir Eric aftur for-
sætisráðherra á Grenada?
Fljúgandi diskar yrðu þá aftur til umræðu hjá S.Þ.
hefði ekki notið mikils fjárhags-
legs stuðnings Rússa.
Andstæðingar Castros benda
á það, að þótt ýmsar félagslegar
framfarir hafi orðið á Kúbu í tíð
Castros, ríki þar hrein einræðis-
stjórn, sem beitir andstæðinga
sína fyllsta harðræði. Fylgjendur
Castros benda á, að þctta hafi
ekki verið betra í tíð Batista.
Ótti margra Bandaríkja-
manna við umbótahreyfingar í
Mið-Ameríku er ekki minnst
sprottinn af því, að þeir óttast,
að þróunin þar gæti orðið svipuð
og á Kúbu. Þess vegna kjósa þeir
heldur af tvennu illu að styðja
hinar spilltu einræðisklíkur þar.
I áðurnefndu viðtali við Castro
spyr blaðamaður hann m.a. um
aðdraganda byltingarinnar á
Grenada, þegar fyrri samherjar
Bishops drápu hann og auðveld-
uðu Bandaríkjamönnum þannig
að gera innrásina.
Castro játar, að þessir atburðir
hefðu komið honum og stjórn
hans á óvart. Sendiráðsmenn
Kúbu á Grenada og aðrir Kúbu-
menn þar hafi ekki gert sér næga
grein fyrir hvað var að gerast á
bak við tjöldin í deilum þeirra
Bishops, sem Kúbumenn
studdu, og Coards, sem þeir
vantreystu. Aðeins degi áður en
Bishop var drepinn, lét hann
sendiráð Kúbu vita af því, að líf
hans gæti verið í hættu.
Margt bendir til, að CIA hafi
vitað betur en Castro um það,
sem var í aðsigi á Grenada. Til
þess bendir m.a. undirbúningur
innrásarinnar.
Blaðamaðurinn lagði þá
spurningu fyrir Castro, hvort
innrás Bandaríkjamanna á
Grenada hefði ekki verið álits-
hnekkir fyrir Kúbu. Castro svar-
aði á þann veg, að innrásin hefði
orðið mestur álitshnekkir fyrir
Bandaríkin, en auk þess hefði
hún haft áhrif sem viðvörun og
hvatning í Nicaragua og hjá
byltingarsinnum í E1 Salvador.
FRÉTTIR frá Grenada benda
til, að hægt gangi undirbúningur
að myndun lýðræðisstjórnar,
en henni hafa Bandaríkjamenn
lofað. Sumar heimildir benda til,
að Bandaríkjastjórn óttist, að
eins og ástatt sé þar nú sé ekki
flytja tillögu um sérstaka rann-
sókn á þessunt fyrirbærum og
þegar hann heimsótti Carter í
Hvíta húsið var þetta mál aðal-
umræðuefni þeirra. Sir Eric
gerðist eigandi eða meðeigandi
flestra arðvænlegra fyrirtækja á
Grenada og flutti gróðann úr
landi samkvæmt staðhæfingum
andstæðingahans. M.a.varhann
éigandi stærsta vinbarsins, sem
hefur gefið ;if sér drjúgar lckjur,
þvi aö ferðamannakomur hafa
aukizt mjög í seinni tíð. lðulega
gerðist það, að Sir Eric bauð
fjáðari gestum sínum á barinn,
en lét þá síðan borga reikning-
inn, sem mörgum þeirra fannst
orðinn óeðlilega hár.
FYRIR nokkrum dögum brá
Sir Eric sér til New York. Erindi
hans var að ræða um fljúgandi
diska á vettvangi Sameinuðu
þjóðanna. Áöur en hann fór að
heiman, hvatti hann öryggislið
sitt til að halda vel vöku sinni í
fjarveru hans. Fyrirliðar þess
töldu það ólíklegt, að nokkuð
myndi gerast fyrstu nöttina, sem
Sir Eric væri að heiman. Það
mátu þeir hins vegar rangt.
Leiðtogar Jewel-hreyfingarinnar
töldu að byltingarvonir þeirra
byggðust á því að koma örygg-'
isvörðunum á óvart. Þeir voru
flestir í bólunum og ráðherrarnir
einnig, þegar byltingarmenn
komu og handtóku þá viðspyrnu-
lítið. Aðeins einn maður féll í
þessum átökum, þegar hann
reyndi að verja vopnabúr örygg-
isvarðanna."
Eins og eftirminnilegt er vegna
blaðaskrifa um innrás Banda-
ríkjanna á Grenada, var það
Maurice Bishop, sem stjórnaði
Jewel-hreyfingunni og sjtórnaði
valdatöku hennar 1979.
Síðan hefur Sir Eric dvalið í
Bandaríkjunum og haft nægan
tíma til að auka þekkingu sína á
fljúgandi diskum. Nú hyggur
hann á heimkomu og þátttöku í
væntaniegum kosningum. Að
ýmsu leyti voru uppgangstímar
á Grenada, þegar hann fór með
völd. Bandaríkjamenn þora því
ekki að útiloka, að hann gæti
orðið sigursæll. Sumir þeirra
vilja því kyrrsetja hann í Banda-
ríkjunum.
Þórarinn
Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
■ Maurice Bishop.
útilokað, að einræðisherrann,
sem Bishop steypti þar af stóli,
Eric Gairy, gæti sigrað í kosning-
um, ef þær yrðu nú. Hoi'um
hefur því enn ekki verið leyft að
fara til Grenada.
Bretar veittu Grenada heinia-
stjórn 1967 og fullt sjálfstæði
1974.
Frá stjórnarfari á Grenada á
árunum frá 1974 til ly79, þegar
Bishop gerði byltinguna, var
nokkuð sagt hér í blaðinu í marz
1979, og er ekki úr vegi að rifja
það upp, ef Sir Eric skyldi aftur
heíjast til valda á Grenada:
„Það var nokkuð gagnrýnt af
fréttamönnum, sem heimsótt
höfðu Grenada, þegar Bretar
veittu eyjarskeggjum fullt sjálf-
stæði. Síðan Grenada hafði feng-
iö heimastjórn sjö árum áður,
höfðu völdin verið í höndum
flokks, sem var undir stjórn
manns, er augljóslega stefndi að
því að verða einræðisherra.
Hann hafði beitt andstæðinga
sína harðræði í sívaxandi mæii
og þótti líklegur til að auka það
eftir að Bretar slepptu alveg