Tíminn - 01.04.1984, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 30. MARS 19«
15
brenndir, sá bandaríski og hinn sovéski.
íranir sýna fyrirlitningu sína á stórveld-
unum, en þeir gera sér varla grein fyrir
því að sjálfir eru þeir leikbrúður þeirra.
Á hinni umdeildu leið frá Khorr-
amschar til Ahwas teljum við á tæpum
klukkutíma um 100 liðsflutningabíla,
troðna af hermönnum. Við vegarbrún-
irnar liggja hræ af brunnum íröskum
skriðdrekum. Þeir eru rússneskir.
Á veginum frá Khorramabad til Dez-
ful má sjá tugi spánnýrra vörubíla af
gerðinni „Nissan Patrol," en bílana hafa
Japanir selt írönum á lágu verði. Þarna
eru líka vörubílar með mynd af Khom-
einy í framglugganum og slagorð aftan á
pallinum. Þeir flytja hergögn sem fram-
leidd eru í íran með evrópskri aðstoð.
í 42 mánuði hefur stríðið geisað við
Persaflóa. Minnst 300 þúsund manns
sem stríðsaðilarnir hafa att fram á
vígvöllinn hafa látið lífið. Samt halda
þessi fáránlegu morð áfram. írakar vilja
ekki ræða neina vopnahléssamninga,
meðan íranskt herlið er á landsvæði
þeirra. Skilyrði íranafyrirvopnahlésvið-
ræðum er það að greiddar verði gífurleg-
ar skaðabætur af hálfu íraka og að
ríkisstjórninni þar undir forsæti Saddam
Hussein verði refsað. Því er áfram
skotið og drepið við landamærafljótið
Schatt el-Arab. Ekki þurfa stríðsaðilar
að óttast skotfæraþurrð.
Meira en 40 lönd útvega hinum stríð-
andi löndum vopn, þótt fæst vilji viður-
kenna það, nema Gaddhafi. Hann selur
írönum vopn vegna yfirlýstrar samúðar
með Khomeiny-stjórninni. En mest af
viðskiptunum fer fram með leynd.
Norður-Kóreumenn koma vopnum til
írans, sem Bandaríkjamenn skildu eftir
í Vietnam á sinni tíð. Spánn og Ítalía
leggja líka sitt af mörkum og Brasilíu-
menn senda skriðdreka.
Frakkar sem hyggjast hagnast á iðn-
væðingu í írak, útvega stjórninni í
Bagdad nútíma orrustuflugvélar og „Ex-
ocet“ eldflaugar. Thailand, S-Kórea,
Filippseyjar, Tyrkland og Grikkland
hagnast vel, því þessi lönd selja til
stríðsaðila bandarísk vopn úr eigin vopn-
abúri og fá allt að fjórfalt verð fyrir þau.
Selt er til beggja stríðsaðila.
Þýsk fyrirtæki leggja til þunga vöru-
bíla til flutninga, einnig austur-þýsk
fyrirtáeki. Þau leggja af mörkum mótor-
hjól og farþegavagna, sem flytja fall-
byssufóðrið á vígvöllinn.

Hjá Irönum eru þýsk vopn enn fram-
leidd á leyfum sem fengust á dögum
keisarans, svo sem skriðbelti. Vopna-
verksmiðja ein í Teheran var byggð af
þýskum aðilum að fullu og þar eru t.d.
„G-3“ rifflarnir búnir til. Þýskir verk-
fræðingar leiðbeina heimamönnum við
smíðarnar. íranir nota líka eldflaugar til
skriðdrekavarna af gerðinni „Hot“ sem
„Messerschmidt“ og franska fyrirtækið
„A’erospatiale" búa til. Með því að
flytja eldflaugarnar um París er farið í
kring um bann Bonn-stjórnarinnar við
vopnasölu til stríðandi landa. íraski
flugherinn flýgur líka þýskum þyrlum
sem settar eru saman á Spáni.
En kynlegastur er þó þáttur ísraels-
manna í stríðinu. Þar sem þeim er ekki
fjarri skapi að kynda undir illindum
meðal múhameðstrúarmanna afgreiða
þeir vopn til írana fyrirstöðulaust og
halda þannig stríðinu gangandi. Á hverri
nóttu fer Jumbo-þota frá ísraelskum
herflugvelli í Negev-eyðimörkinni með
hergagnafarm til Teheran. Leið vélar-
innar liggur yfir Sýrland, sem vissulega
er ekki í neinum kærleikum við ísrael,
en styður aftur á móti írani.
ísraelir selja Khomeiny-stjórninni það
sem hana vantar allra helst, en það eru
varahlutir í þann bandaríska herbúnað
sem keisarinn kom sér upp og er ennþá
uppistaða vopnabúnaðar landsins.
Stjórnin í Jerúsalem telur sig hagnast
á þessum næturflutningum á tvennan
hátt. í fyrsta lagi gefa viðskipti þessi
talsvert í aðra hönd og ríkissjóður ísra-
ela þarf á slíku að halda. í öðru lagi er
verið að draga vígtennurnar úr hugsan-
legum fjandmanni. Meðan íran og írak
eiga í ófriði er fleygur rekinn í samstöðu
múhameðstrúarmanna og varla ástæða
til að óttast þá að sinni..
Stórveldin hafa ekki heldur neinn
áhuga á að stríðinu ljúki, að mati
friðarrannsóknastofnunarinnar „Sipri"
í Stokkhólmi. Ólíkt nær öllum átökum í

Dauðir íranir í grennd við írösku hafnarborgina Basra. Á myndinni i miðið kasta íranskir hermenn mæðinni
milli bardaga og á neðstu myndinni liggja fórnarlömb stríðsins úr her íraka hjá brunnum herflutningabil.
heiminum eftir síðari heimsstyrjöld, þá
hefur hvorugt stórveldið tekið afdráttar-
lausa afstöðu með öðrum aðilanum nú.
Jafnt Bandaríkin sem Sovétríkin styðja
báða stríðsaðilana á beinan eða óbeinan
hátt.
írakar hljóta beinan stuðning frá
báðum stórveldunum. Frá Sovétríkjun-
um fá þeir Mig-þotur, skriðdreka og
SS-12 eldflaugar. Frá Bandaríkjunum
fá þeir könnunarflugvélar, þyrlur, riffla
og skotfæri. en Iranir fá bandarísk vopn
nteð hjálp ísraelsmanna, S-Afríku-
manna, og S-Kóreumanna. Sovésk vopn
útvega Líbyumenn og Sýrlendingar
þeim.
„Þessar vopnasendingar til beggja að-
ila eru tvímælalaust ti! þess ætlaðar að
halda við óbreyttu ástandi, þ.e. að
stríðið haldi áfram," segir friðarrann-
sóknastofnunin í Stokkhólmi. Hvorki
Washington né Moskva hafa lagt að
bandamönnum sínum að stöðva vopna-
söluna. Stórveldin vilja koma í veg fyrir
að nýtt stórveldi verði til við Persaflóa,
bæði stórveldin eiga sér bandamenn á
þessu svæði: Bandaríkjamenn Saudi-Ar-
aba og Sovétríkin Sýrlendinga.
Hassan Kakpour liggur ásamt 85 hel-
særðum félögum sínum á sjúkrahúsi í
Teheran, Labafi-Nejad spítalanum.
Andlitið á honum er svart og brúnt á
litinn. Yfir bólgnum augnalokunum,
sem gröftur vellur úr liggur grisja. Hass-
an segir svo frá: „Skyndilega komu tólf
íraskar Mig-þotur austur yfir Tigris. Þær
flugu yfir stöðvar okkar og vörpuðu
niður sex sprengjum. Viðbjóðslegur
sinnepsþefjandi rcykur umlukti okkur.
Fyrst héldum við að þetta væri táragas
og kyntum eld, en hitinn svælir táragasið
burtu. En fýlan minnkaði ekki neitt.
Mér varð illt og augun sviðu eins og af
eldi. Þá fékk ég ofsakláða um allan
kroppinn."
„Þetta eru afleiðingar árásar með
sinnepsgasi," segir yfirlæknirinn Sohrab-
Pour. „Tólf hundruð íranskir hermenn
hafa orðið fyrir sinnepsgaseitrun og hafa
hlotið brunasár. Nær allir hafa beðið
varanleg örkuml á þessu. Mörgum á enn
eftir að versna og fyrir marga er ekkert
hægt að gera."
Þótt írakar þverneiti því að þeir hafi
beitt sinnespgasi, þá hefur alþjóðleg
nefnd Rauða krossins staðfest að íransk-
ir hermenn hafi orðið fyrir eitrun af
efnavopnum. „Skoðun á írönskum her-
mönnum í Teheran bendir til að slíkum
efnum hafi verið beitt,“ segir nefndin í
skýrslu sinni.
Þar með má ljóst vera að írakar hafa
brotið alþjóðalög. Efnavopn hafa verið
bönnuð í hernaði allt frá lokum fyrri
heimsstyrjaldarinnar, samkvæmt Genf-
ar-sáttmálanum. Eftir sem áður er þó
haldið áfram að framleiða efnavopn.
Sérfræðingar telja að írakar geti vel búið
til sinnepsgas. En ef til vill eru sinneps-
gas-sprengjurnar þó frá dögum síðari
heimsstyrjaldarínnar. Bretar birgðu sig
upp af þessum sprengjum í egypsku
eyðimörkinni á sínum tíma og eitthvað
af þeim hefur horfið úr geymslum. Á
árunum eftir 1950 var vitað til að eitt-
hvað af sprengjunum var til í írak og
fleiri ríkjum í Austurlöndum nær.
En eiturgasárás íraka sem ætlað var
að lama allsherjarframsókn írana hefur
aðeins stappað stálinu í þá. Það er
augljóst. Á síðustu vikum hafa þúsundir
gcfið sig fram sem sjálfboðaliðar. Þessir
menn eru fúsir til þess að deyja píslar-
vættisdauða, enda segja múllarnir að
slíkt opni mönnum leiðina inn í himna-
ríki.
„Við höldum í stríðið til þess að
framkvæma vilja Guðs og píslarvættis-
dauðinn er æðsta þrep mannlegrar full-
komnunar," segja sjálfboðaliðar á lóð
háskólans í Teheran. Sérhver írani má
fara til vígvallanna eftir mjög skamma
herþjálfun. Opinberlega er lágmarksald-
ur sagður 16 ára, en múllarnir eru ekki
strangir á því ákvæði. Elsti maðurinn í
liðinu er nær hundrað ára gamall faðir
Ayatollah Montazeri, en sá maður yrði
eftirmaður Khomeiny, félli erkiklerkur-
inn frá.
„Allah mun ráða niðurlögum fraka og
kommúnismans," segir hinn 24 ára gamli
stúdent Shapour. „Fyrst eftir dauðann
hefst hið sanna líf.“
(Þýtt úr „Stem“ -AM)