Tíminn - 11.04.1984, Page 7

hlutverk 1 Husinu a slettunm. En vonandi fænr friðarpípan, sem
Michael Landon færir honum, fólki heim sanninn um að hann er ekki
eins slæmur og haldið er.
í ALVÖRUNNIER HANN
ÁGJETIS NÁUNGI!
■ Húsið á sléttunni mun nú
loks hafa sungið sitt síðasta í
bandaríska sjónvarpinu. Var það
kvatt með pompi og prakt með
því að öll hús í Hnetulundi voru
brennd til ösku.
Aðdragandinn að því að þann-
ig fór voru klækir, sem braskari
hafði í frammi við íbúa Hnctu-
lundar, með þeim afleiðingum,
að þeir misstu eigur sínar í
hendur hans. Af því má ráða að
framkoma hans hafi ekki verið
par fín, enda uppskar leikarinn,
sem fór með hlutverk hans,
gremju og hatur aðdáenda Ing-
alls-fjölskyldunnar og nágranna.
Kvað svo rammt að viðbrögðum
fólks, að það skirfaði í stórum
stíl bréf til vinuveitenda hans og
kröfðust, þess, að honum yrði
sagt upp störfum, en hann starfar
sem blaðafulltrúi stórrar stór-
markaðakeðju á austurströnd
Bandaríkjanna.
Karl Ingalls, góðsemin upp-
máluð að venju, sá að við svo
búið mátti ekki standa. Hann
bauð því James Karen, en svo
heitir leikarínn óheppni, friðar-
pípu og lét fréttaljósmyndara
fylgjast með athöfninni. A þann
hátt vonaðist hann til að almenn-
ingur tæki James aftur í sátt,
enda er hann sagður alveg ágætis
náungi.
KVENNASLAGUR
UM „STÁLBARÓN11
■ „Stálbaróninn" er þýski mill-
jarðamæringurínn Heinrich von
Thyssen-Bornemisza gjarna
kallaður af löndum sínum. Hann
er ógnar duglegur í viðskiptum
og rekur m.a. skipasmíða-
stöðvar, vélaverksmiðjur og
margs konar viðskipti önnur. En
hann er atorkumikill á fleiri
sviðum. Hann er t.d. í þann
veginn að losa sig við fjórðu
eiginkonuna og er þegar búinn
að krækja sér í þá fimmtu.
Hingað til hefur baróninum
gengið nokkuð vel að losa sig við
eiginkonurnar og þótt heldur
ráusnarlegur við þær við skilnað-
inn. En nú ber svo við, að ekki
virðist ætla að ganga hnökralaust
að ganga frá þessum forms-
atriðum Eiginkona nr. 4, brasi-
líska konan Denise Shorto, hefur
ekki sýnt neina auðsveipni í
málinu og gerir kröfur um stórar
fjárhæðir, auk annarrra hlunn-
inda, s.s. íbúðar í New York,
eigi hún að láta baroninn lausan
úr viðjum hjónabandsins. Og
hún er ekkert á því að gefa sig,
þó að væntanleg 5. eiginkona sé
þegar búin að gefa út margorðar
og stóryrtar yfirlýsingar um, að
ekkert geti komið í veg fyrir að
hún og baróninn gangi í hjóna-
band.
Reyndar eru Carmen Cor-
vera, tilvonandi 5. eiginkonan
og fyrrum fegurðardrottning
Spánar, og Thyssen þegar búin
að taka forskot á sæluna, sem
hefur heimahöfn í Hamilton á
Bermunda, og vakti athygli að
þau hegðuðu sér eins og ást-
fangnir unglingar. Nú þegar hef-
ur baróninn líka staðfest heiðar-
legan tilgang sinn með því að
ættleiða þriggja ára gamlan son
Carmenar og þykir það gefa
vísbendingu um, að að þessu
sinni sé honum heilög alvara
með hjónabandinu, hann hyggist
ekki hafa þau fleiri á lífsleiðinni.
■ Carmen Corvera og Heinrích von Thyssen-Bornemisza eru orðin,
óþolinmóð eftir að skilnaðurínn gangi í gegn og hafa þjófstartað með
því að fara saman í eins konar búðkaupsferð.

■ Frá St. John's höfudborg Nýfundnalands
Nýfundnaland ræður ekki
yfir landgrunni sínu
Það tapaðist, þegar sjálfstæðinu var afsalað
■ FYRIR skömmu féll dómur
í hæstarétti Kanada, sem valdið
hefur mikilli óánægju og deilum
í Nýfundnalandi.
Dómurinn snerist um það,
hvort Nýfundnaland ætti yfir-
ráðarétt á hinu svonefnda Hi-
bernia-svæði, sem er 175 mílur
undan ströndum Nýfundna-
lands, en talið er að þar sé að
finna mikla olíu undir hafsbotn-
inum. Hér sé jafnvel um að ræða
mesta olíusvæði á landgrunni
Norður-Ameríku.
Fylkisstjórnin í Nýfundna-
tandi gerði kröfu til að hún fengi
yfirráðaréttinn yfir þessu svæði.
Því mótmælti ríkisstjórn Kan-
ada, sem taldi að Nýfundnaland
ætti ekki sérstakt landgrunn eftir
að það innlimaðist í Kanada. Hér
væri um landgrunn Kanada að
ræða og eignarrétturinn og yfir-
ráðarétturinn heyrði því undir
kanadísk stjórnvöld.
Fylkisstjórnin í Nýfundna-
landi vildi ekki una þessari niður-
stöðu og skaut því þess vegna til
hæstaréttarins í Nýfundnalandi
að fella úrskurð um þetta. Dóm-
ur hans var sá, að Kanadastjórn
hefði rétt fyrir sér.
Fylkisstjórnin í Nýfundna-
landi sætti sig ekki við þennan
dóm og skaut málinu því til
hæstaréttar Kanada. Úrskurður
hans féll fyrir skömmu eins og
áður segir og staðfesti hann, að
yfirráðin yfir landgrunninu
heyrði undir Kanada.
Forsætisráðherra fylkisstjórn-
arinnar í Nýfundnalandi, A.Bri-
an Peckford, er samt ekki af baki
dottinn. Hann segir, að dómur-
inn sé byggður á röngum og
úreltum lagaákvæðum. Hann
hefur því hafið baráttu fyrir því,
að lögunum verði breytt á þann
veg, að það tryggi Nýfundna-
landi bæði eignarréttinn og yfir-
ráðaréttinn á Hibernia-svæðinu.
Engar líkur eru þó á því, að
slík lagabreyting náist fram. Það
er íhaldsflokkurinn, sem nú
ræður lögum og lofum á fylkis-
þinginu, en Frjálslyndi flokkur-
inn hefur meirihluta á kanadíska
þinginu og mun aldrei afsala
Kanada þessum rétti.
Það myndi ekki heldur bæta
neitt stöðu Nýfundnalands, þótt
íhaldsflokkurinn sigraði í næstu
þingkosningum í Kanada. Ný-
kjörinn formaður hans hefur lýst
yfir því, að ekki komi til mála að
afsala Kanada umdeildum rétti
og hann nýtur í þessum efnum
■ Brian Peckford, forsætisráðherra Nýfundnalands
stuðnings flokksins í öllum fylkj-
um Kanada nema Nýfundna-
landi.
NÝFUNDNALAND geldur nú
þess, að það afsalaði sér sjálf-
stæði sínu, þegar það innlimaðist
í Kanada fyrir 35 árum.
Evrópumenn hófu landnám á
Nýfundnalandi upp úr 1500, en
yfirleitt er talið að landið hafi
fundizt af John nokkrum Cabot
1495. Þá er sleppt að minnast
þess, að íslendingar áttu þar
viðkomu fimm öldum áður á leið
sinni til meginlands Ameríku
(Vínlands).
Það voru hin auðugu fiskimið,
sem áttu mestan þátt í landnám-
inu upphaflega. Um 1580 gerðu
Bretar Nýfundnaland að ný-
lendu sinni og fengu yfirráð sín
þar viðurkennd um 1713.
Það var háttur Breta í ný-
lendum sínum vestanhafs að
stofna til þingbundinnar heima-
stjórnar. Þessi tilhögun komst á
í Nýfundnalandi um 1830.
Heimastjórnin styrktist í sessi.
Árið 1917 veittu Bretar
Nýfundnalandi fullt sjálfstæði
sem einu af samveldislöndum
þeirra.
Nýfundnalandsmenn nutu
sjálfstæðisins ekki lengi. Heims-
kreppan sem hófst um 1930, lék
þá mjög grálega. Árið 1934
óskuðu þeir eftir að komast aftur
undir nýlendustjórn Breta og
var þeim veitt það.
Heimsstyrjaldarárin voru mikil
gróðaár á Nýfundnalandi, líkt
og á Islandi, ogóx þásjálfstæðis-
hugurinn að nýju.
Einkum komu fram tvær hug-
myndir um, hvernig sjálfstæðis-
mál Nýfundnalands yrðu best
leyst. Sumir töldu það fullnægj-
andi, að Nýfundnaland yrði fylki
í Kanada með allvíðtækri heima-
stjórn. Aðrir vildu fullt sjálf-
stæði, en samvinna yrði höfð við
Bandaríkin. Andstæðingar
þeirrar stefnu héldu því fram, að
Þórarinn
Þórarinsson,
ritstjori, skrifar
þetta myndi með tíð og tíma
leiða til bandarískra yfirráða.
Niðurstaðan varð sú, að efnt
var til þjóðaratkvæðagreiðslu
um þessar tvær stefnur. Úrslit
hennar urðu þau, að 78.408
greiddu atkvæði með því að
Nýfundnaland yrði kanadískt
fylki, en 71.464 vildu fullt sjálf-
stæði. Samkvæmt þessum- úr-
slitum varð Nýfundnaland inn-
limað í Kanada 1949.
Þessu fylgdi það, að
Nýfundnaland missti yfirráð yfir
landgrunni sínu og að þau féllu
undir Kanada. Nú harma Ný-
fundnalandsmenn þessi úrslit,
þar sem þau hafa svipt þá yfir-
ráðum yfir hinni miklu auðlegð,
sem talin er fólgin í hafsbotnin-
um á Hibernia-svæðinu.
MJÖG eru nú skiptar skoðanir
um það hjá Nýfundnalands-
mönnum, hvort þeir hafi hagnazt
eða tapað á innlimuninni í
Kanada, ef deilunni um Hibern-
ia-svæðið er haldið utan við.
Þeir, sem telja innlimunina
hafa fært hagnað, benda cinkum
á hin miklu framlög, sem kana-
díska ríkið hefur veitt Nýfund-
nalandi, ekki sízt í formi ýmissa
trygginga, heilbrigðisþjónustu,
skólahalds o.s.frv. Vissulega eru
þar nefndar allháar tölur.
Hinir, sem telja að Nýfundna-
land hafi þrátt fyrir þetta tapað
á innlimuninni, benda á, að
Nýfundnaland sé það fylki Kan-
ada, þar sem atvinnuleysi sé
mest, lífskjör lökust, skuldir
mestar og skattar tiltölulega
mestir. Þetta stafi m.a. af því, að
innlimunin hafi dregið úr fram-
taki Nýfundnalands og þeir
treyst meira á hjálp Kanada-
manna en að hjálpa sér sjálfir.
Ef allt væri með felldu, ættu
íbúar Nýfundnalands að geta
búið við góð kjör. Labrador-
skaginn heyrir undir Nýfundna-
land. Þar eru mikil námuauðæfi
falin í jörðu og miklir skógar,
sem enn hafa ekki verið nýttir.
Því er haldið frani, að þessi
auðæfi hafi orðið útundan vegna
þess, að Kanada hafi þótt henta
að láta annað ganga fyrir.
íbúar Nýfundnalands eru um
600 þús. þegar Labrador er tal-
inn með er flatarmál um
380 þúsund ferkm. Höfuðborgin
er St. John's og eru íbúar þar unt
150 þús. Fiskve.iðar eru einn
helzti atvinnuvegurinn, ásamt
landbúnaði og nokkrum iðnaði.