Tíminn - 12.04.1984, Side 4

FIMMTUDAGUR 12. APRIL 1984
fréttir
■

X ■■ .wwr
a ^jgfciur .^1

' % «. : 1
„Spurning hvort
farið verður í
mál við ríkissjóð"
— „út af mistökum vararíkissak-
sóknara“, segir Jón Oddsson, hrl.
■ Frá málflulningi í sakadómi Reykjavíkur í máli ákæruvaldsins gegn lögreglumönnunum þrem. Bragi Steinarsson,
Guöni Haraldsson hdl., verjendur lögreglumannanna, og loks lögreglumennirnir þrír. - Tímamyndir Árni Sæberg.
Niðurstaðan í Skaftamálinu fyrir sakadómi:
■ „Það er spurning hvort farið verður
í mál við ríkissjóð út af mistökum og
handvömm vararíkissaksóknara í þessu
máli", sagði Jón Oddsson hrl., verjandi
eins lögreglumannana þriggja, þegar
Tíminn spurði hann hvort sýknudómur
sakadóms hefði frekari málarekstur af
hálfu lögreglumannana í för með sér.
Jón sagði að ekki hefði verið rætt hvort
kæmi til greina að höfða mál á hendur
Skafta Jónssyni fyrir rangar sakargiftir.
„I 115. grein laga um meðferð opin-
berra mála er tekið fram að gefa eigi út
ákæru ef saksóknari telur líkur á að
viðkomandi sé sekur, sagði Jón ennfrem-
ur." „Málflutningur vararíkissaksóknara
var þess eðlis að hann féll meira og
minna frá þesum atriðum þegar fram í
ræðu hans sótti og það voru sömu
forsendur sem lágu fyrir þegar hann gaf
út ákæruna og þegar hann flutti málið.
Ég tel að þarna hafi orðið embættisleg
mistök og embættisleg misfærsla hjá
vararíkissaksóknara, sem séu skaða-
bótaskyld og ríkisvaldið ber ábyrgð á“.
„Annars kom niðurstaða dómsins
ekkert á óvart“, sagði Jón. „í raun og
veru var framkoma og framganga þess-
ara lögreglumanna þess eðlis að það lá
Ijóst fyrir hver málalokin yrðu.“ GSH.
„Akærðu sýknir af
ákærunni í málinu“
■ Sakadómur Reykjavíkur scndi frá
ákæruvaldsins gegn lögreglumönnunum
dómsins eru rakin. Greinargerðin fer
blaðsins:
f dag var í sakadómi Reykjavíkur
kveðinn upp dómur í máli, sem ríkissak-
sóknari höfðaði með ákæru dagsettri 15.
febrúar sl. á hendur lögreglumönnunum
Guðmundi Baldurssyni, Jóhanni Val-
birni Ólafssyni og Sigurgeiri Arnþórs-
syni.
í ákærunni segir, að málið sé höfðað
á hendur ákærðu, „fyrir ólöglega hand-
töku og í því sambandi brot í opinberu
starfi, harðræði og líkamsmeiðingar sem
hér segir:
Öllum ákærðu cr gefið að sök að hafa,
aðfaranótt sunnudagsins 27. nóvember
1983, í starfi sem lögrcglumenn er þeir
sameiginlega sinntu kvaðningu í Þjóð-
lcikhúskjallarann í Reykjavík, handtek-
ið þar við fatageymslu samkvæmt ábend-
ingu Sigurbjarts Ágústs Guðmundsson-
ar, dyravarðar, en án nægilegra ástæðna
cða tilefnis. Skafta Jónsson, blaðamann,
Víðimel 19, Reykjavík, sem þá,
skömmu fyrir lokun hússins, var ásamt
konu sinni á leiö út úr húsinu, án-þess að
hafa í fatageymslunni fengið afhenta eða
sjálfur fundið yfirhöfn sína, og með
harðræði yfirbugað Skafta, handjárnað
hann og fært hann út úr húsinu.
Ákærðu Guðmundi og Jóhanni Val-
birni er gefið að sök að hafa, cins og.lýst
verður, með harðræði við flutning
ákærða frá Þjóðleikhúsinu og að lög-
reglustöðinni viö Hverfisgötu orðið vald-
ir að því að Skafti hlaut áverka og
líkamsmeiðsli í þeini flutningi ogfatnað-
ur ónýttist af blóðblettum og óhreinind-
um.
a) Ákærðu Guðmundur og Jóhann
Valbjörn er þeir, við mótspyrnu Skafta,
ýttu honum eða hrintu inn í lögreglubif-
reiðina þannig, að Skafti féll á grúfu á
gólf lögreglubifreiðarinnar handjárnað-
ur aftur fyrir bak.
b) Ákærði Guðmundur í tökum þeim
er hann hélt Skafta í á gólfi lögreglubif-
reiðarinnar allt þar til komið var að
lögreglustöðinni.
Áverkar þcir, sem Skafti hlaut í
flutningnum voru þessir: Nefbeinsbrot
og blóðnasir, glóðarauga á vinstra auga,
tvær rispur á enni og roði og húðmar í
hársverði á hnakkasvæði, rispur og
húðmar á vinstri öxl og á báðum upp-
handleggjum, handjárnaför á báðum
úlnliðum og bólga og eymsli á ökla.
Brot allra ákærðu teljast varða við
131. gr. - til vara 132. gr. - almennra
hcgningarlaga nr. 19, 1940, og brot
ákærðu Guðmundar og Jóhanns Val-
björns auk þess við 1. mgr. 218. gr. - til
vara 217. gr. - í báöum tilvikum sbr. 138.
gr. sömu laga.
Þess er krafist, að ákærðu verði dæmd-
ir til rcfsingar, til greiðslu skaðabóta, ef
krafist verður, og til greiðslu alls sakar-
kostnaðar."
sér greinargerð í gær um dóm í máli
þrem, þar sem ákæruatriði og niðurstöður
hér á eftir, óstytt, en millifyrirsagnir eru
Niðurstöður dómsins
„Samkvæmt segulbandsupptöku fjar-
skiptamiðstöðvarlögreglunnar í Reykja-
vík hljóðaði tilkynningin til hennar frá
Þjóðleikhúskjallaranum framangreint
sinn á þá leið, að þar vantaði aðstoð
vegna manns, sem væri með læti.
Ákærðu fóru á staðinn að sinna þessu.
Þeir hafa upplýst, að Sigurbjartur Ágúst,
dyravörður. hafi beðið þeirra utan dyra
og beðið þá að fjarlægja mann, sem
hefði ráðist á sig. Kemur fram í fram-
burði ákæröu og vitna, að Sigurbjartur
Ágúst hafi borið þess merki, þegar
lögreglan kom, að hann hefði lent í
átökum.
Með framburði Skafta Jónssonar,
þriggja dyravarða og annarrar stúlkunn-
ar í fatagcymslunni, er sannað, að
ákærði hafi lent í átökum við Sigurbjart
Ágúst dyravörð í fatageymslu Leikhús-
kjallarans. Þá verður að telja sannað
með framburði framangreindra vitna
þrátt fyrir framburð Skafta, að hann hafi
átt upptökin að þessum átökum og með
frumburði vitna og áverkavottorði, er
sannað, að í átökunum hafi Sigurbjartur
Ágúst hlotið áverka og fataskemmdir.
Eðlilegt að dyraverðir
kveddu lögreglu
á vettvang.
( 4. gr., sbr. 11. gr. reglugerðar um
löggæslu á skemmtunum nr. 273, 1977,
sbr. 8. og II. gr. laga nr. 56. 1972 um
lögregiumenn, er hlutverk dyravarða
greint m.a. á þann veg, að þeir skuli
halda uppi röð og reglu á skemmtunum
og sé þeim í því skyni heimilt að vísa á
brott þeim, sem brjóta gegn settum
reglum eða óspektum valda og kveðja
sér til aðstoðar við störf sín, hvern þann,
sem þeir óska. Var því eðlilegt, að
dyraverðir Þjóðleikhúskjallarans
kveddu lögregluna á vettvang umrætt
sinn vegna Skafta Jónssonar.
Ákærðu ætluðu að fá Skafta með sér
og mátti honum vera það Ijóst með
hliðsjón af því, sem á undan var gengið
um hvað þeir ætluðu að ræða við hann.
Þeim bar samkvæmt 35. gr. laga nr. 74,
1974 um meðferð opinberra mála skylda
til þess að hefja rannsókn málsins, þar
sem frásögn og útlit dyravarðarins gaf
þeim ástæðu til þess að ætla, að þeir
hcfðu verið kvaddir á vettvang vegna
óspekta og árásar þess manns, er Sigur-
bjartur Ágúst benti þeim á, þ.e. Skafta
Jónssonar.
Handtakan var réttmæt
Skafti neitaði hins vegar að fylgja
ákærðu, þótt hann gæti ekki gengið þess
dulinn, svo sem áður greinir, að óskað
hefði verið aðstoðar lögreglunnar vegna
hans. Liður í rannsókninni hlaut að vera
viðtal við Skafta, sem var kærður. Bar
honum skylda að hlýða fyrirmælum
ákærðu að koma með þeim. Því neitaði
Skafti og hefur viðurkennt þá neitun.
Þegar af þessum ástæðum var það rétt af
ákærðu að handtaka Skafta samkvæmt
ákvæðum bæði 1. tl. og 6. tl. 61. gr.
áðurgreindra laga.
Á það ber þó að líta, að ákærðu
virðast ekki hafa kynnt sér alveg nægjan-
lega ástæðurnar, sem lágu að baki út-
kallsins, þegar þeir hófu handtökuað-
gerðir sínar, en það hefðu þeir átt að
gera frekar. Samt verður að telja, að
með hliðsjón af útliti dyravarðarins, er
ákærðu komu á staðinn, viðbrögðum
Skafta, er þeir komu og loks verksviði
og valdsviði dyravarðar, hafi þeim af
þeim ástæðum einum verið rétt að
fjarlægja hann úr húsinu. Þá var fata-
geymsla í samkomuhúsi ekki æskilegur
staður til að hefja yfirheyrslur í rannsókn
opinbers máls, þegar þar er staddur
fjöldi fólks. Loks voru viðbrögð Skafta
slík, er ákærðu hófu handtökuaðgerðir,
að þeir áttu vart annars úrkosta en að
Ijúka þeim. Meðhliðsjón af öllu framan-
sögðu verða ákærðu því sýknaðir af því
að hafa handtekið Skafta Jónsson án
nægjanlegra ástæðna eða tilefnis umrætt
sinn og þar með af því að hafa brotið
gegn 131. gr. eða 132: gr., sbr. 138. gr.
almennra hegningarlaga.
Sannað er með framburði ákærðu,
vitna og læknisvottorði, að Skafti Jóns-
ákvörðun tekin um
áfrýjun þessa dóms“
— segir Bragi Steinarsson, vararíkissaksóknari
Bragi Steinarsson vararíkissaksóknari,
þegar Tíminn spurði hann hvort ríkis-
saksóknari hefði í hyggju að áfrýja dómi
Sakadóms.
Bragi sagðist aðspurður ekkert hafa
að segja um dóminn að svo stöddu.
Dómurinn lægi fyrir og hann talaði sínu
máli.
■ „Það var aðeins uppkvaðning dóms-
ins sem fram fór í dag en dómsniður-
stöður og málsskjöl hafa ekki borist
embættinu enn. Það verður engin
ákvörðun tekin um áfrýjun þessa dóms
fyrr cn málið og skjölin berast embættinu
og þá höfum við nokkurn tíma til þess.
Það er síðari tíma ákvörðun", sagði
„SYNIR AÐ EKKIER HÆGT AÐ
FARA í MÁL VIÐ LÖGREGLUNA“
— segir Skafti Jónsson, blaðamaður
■ „Þetta sýnir bara það eitt, sem ég
trúði ekki að óreyndu, að það er ekki
hægt að fara í mál við lögregluna -
hversu augljós sem brot hcnnar gegn
borgurum eru,“ sagði Skafti Jónsson,
blaðamaður, þegár han var inntur álits á
dómsniðurstöðu sakadóms Reykjavíkur
í máli ákæruvaldsins gegn lögreglu-
mönnunum þremur, en dómurinn var
kveðinn upp í gær.
„Maður veit í raun ekki hvort á að
hlæja eða gráta þegar dómurinn er
lesinn yfir. Dómarinn virðist álykta að
ég hafi sjálfur veitt mér þá áverka sem
ég hlaut - ég hefði gaman af að sjá hann
hárreyta sig í hnakkann handjárnaðan fyr-
ir aftan bak þannig að marblettur hljótist af.
Hann virðist ekki hafa tekið nokkurt
mið af framburði vitna úr Leikhúskjall-
aranum öðrum en þeim sem mér voru
óhliðholl, það er að segja starfsfólkinu.
Gestir veitingahúsa virðast ekki eiga
upp á pallborðið hjá honum en fram-
burður þeirra var mér undantekninga-
laust í hag.
Meðferð þessa máls er sorgarsaga frá
upphafi til enda og ekki til þess fallin að
styrkja trú fólks á réttarfarið í landinu.
Því að ég hef á tilfinningunni, þrátt fyrir
allt, að þorri fólks sem fylgst hefur með
málinu, trúi minni frásögn".
son hlaut þá áverka, er í vottorðinu
greinir á tímabilinu frá því hann bað um
frakka sinn í fatageymslunni án árangurs
uns honum var sleppt úr fangageymslu
lögreglunnar. Ekki er sannað, svo að
óyggjandi sé, hvenær á þessum tíma
þetta varð, en lang líklegast er, að það
hafi gerst á tímabilinu frá því ákærðu
tóku á Skafta í fatageymslunni og þar til
hann var tekinn út úr lögreglubifreið-
inni.
Ákærðu hafa allir mótmælt því, að
þeir eigi sök á áverkum Skafta og
kannast ekki við, að hann geti hafa
fengið þá með þeim hætti, er hann og
kona hans lýsa, þ.e. að ákærði Guð-
mundur hafi ítrekað keyrt höfuð hans í
gólf lögreglubifreiðarinnar. Þetta hefur
vitnið Ásta Svavarsdóttir, sem einnig
var í lögreglubifreiðinni, ekki getað
borið um, og heyrði vitnið ekki um þessa
ásökun Skafta, fyrr en hann kom úr
fangageymslu lögreglunnar.
Skafti gæti hafa hlotið
áverkana fyrir eigin
tilverknað
Eigi liggur fyllilega ljóst fyrir í málinu
með hverjum hætti Skafti hlaut áverka
þá, er að framan greinir. Hann veitti
mikla mótspymu meðan á handtöku
stóð og fullyrða ákærðu Guðmundur og
Jóhann Valbjörn, að hann hafi fallið inn
á gólf lögreglubifreiðarinnar, þegar hann
var settur inn í hana. Er ekki lögfull
sönnun fram komin fyrir því gegn neitun
ákærðu, þrátt fyrir framburð Skafta og
konu hans, að ákærðu Guðmundur og
Jóhann Valbjörn hafi af ásetningi eða
gáleysi orðið valdir að áverkum hans.
Gæti Skafti eins hafa hlotið þá fyrir eigin
tilverknað. Ber því að sýkna ákærðu
Guðmund og Jóhann Valbjörn af ákæru
um brot á 218. gr. eða 217. gr., sbr. 138.
gr. almennra hegningarlaga.
Af hálfu Skafta Jónssonar hefur verið
lögð fram bótakrafa á hendur ákærðu að
fjárhæð kr. 48.850. Þar sem ákærðu eru
sýknaðir í máli þessu verður samkvæmt
2. mgr. 146. gr. 1. nr. 74,1974 ekki dæmt
um bótakröfuna.
Samkvæmt framansögðu ber að dæma
ríkissjóð skv. 1. mgr. 140. gr. laga nr.
74, 1974 til að greiða allan sakarkostnað
í máli þessu, þar með talin málsvarnar-
laun skipaðs verjanda ákærða Guð-
ntundar, Jóns Oddssonar, hæstaréttar-
lögmanns, 18.000 krónur og skipaðs
verjanda ákærðu Jóhanns Valbjörns og
Sigurgeirs, Guðna Haraldsson, héraðs-
dómslögmanns 18.000 krónur.
Dómsorð:
ákærðu sýknir af ákæru
Ákærðu, Guðmundur Baldursson,
Jóhann Valbjörn Ólafsson og Sigurgeir
Arnþórsson, eiga að vera sýknir af
ákærunni í máli þessu.
Allur sakarkostnaður greiðist úr ríkis-
sjóði, þar með talin málsvarnarlaun
skipaðs verjanda ákærða Guðmundar,
Jóns Oddssonar, hæstaréttarlögmanns
18.000 krónur og skipaðs verjanda
ákærðu Jóhanns Valbjörns og Sigur-
geirs, Guðna Haraldssonar. héraðs-
dómslögmanns, 18.000 krónur.