Tíminn - 23.02.1986, Blaðsíða 15

Sunnudagur 23. febrúar 1986
Ommen í Hollandi að hlýða á hann
flytja kenningar sínar. Með henni
fór þá Aðalbjörg Sigurðardóttir,
sem var untboðsmaður hans hér
löngurn og ritaði bókina „Skuggsjá"
unt kenningar hans.
Það atvikaðist svo þannig að þegar
ég var 17 ára fór ég til Ommen með
móður ntinni og fékk þar vinnu við
að reisa tjaldbúðirnar, þar sem fylgj-
endur meistarans dvöldu þá viku
sem hann predikaði, en þetta voru
venjulega um 2000 manns. Ég heyrði
þarna til hans sjálfur og þetta tók hug
manns strax og hefur ekki yfirgefið
mig síðan.
Kannski vita ekki allir lesendur
um hvað kenningar Krisnamurti
snúast. Hann lést nú fyrir fáeinum
dögum og var þá nýkominn til
Bandaríkjanna frá Bombay. Hann
var orðinn 90 ára gamall og hafði
ferðast um og kennt fram til síðasta
dags. Hann hefur jafnan verið um-
deildur, því hann gagnrýnir margt í
trúarbrögðunum og á ekki upp á
pallborðið hjá mörgum kirkjunnar
mönnum. Honum finnst sem trúar-
brögðin hafi ekki skilað sér í nógu
miklum árangri. þrátt fyrir boðskap
Krists. En auðvitað má líka spyrja
hvernig heimurinn væri, ef Kristur
hefði aldrei fæðst. Þaðerannað mál.
En Krisnamurti býður mönnunt
aö lifa í núinu, gærdagurinn er liðinn
og ekki dugar að hugsa um hann, og
morgundagurinn, hann erókominn.
Það er merkilegt þetta mcð
„núið". I núinu kemst cngin hugsun
að, þar gerist allt ósjálfrátt, eins og
við kippunt hugsunarlaust að okkur
hendinni, þegar við brennunt okkur.
Eins er það með hugdettur, t.d. í
tónlistinni. Þetta kentur án þess að
nein umhugsun sé á ferðinni. Krisn-
amurti hafnar þó ekki gildi umhugs-
unarinnar, eins og fyrir vísindi ýmiss
konar o.fl. En hann telur hana ann-
ars til óþurftar fyrir sál mannsins.
Já, þegar Aðalbjörg Sigurðar-
dóttir var kontin á gamals aldur
spurði hún ntig hvort ég vildi ekki
taka að mér að vera umboðsmaður
meistarans, því hún vissi að ég hafði
áhuga á þessu. Og það varð úr. Mér
hefur gengið misjafnlega að koma
boðskap hans á framfæri t.d. viðfjöl-
miðla. Það hefur verið erfiður róður,
eins og með músíkina. En nú á ég
von á að það fari að greiðast úr
þessu. Bókabúð Máls og menningar
hefur lofað að taka rit hans í sölu fyr-
ir mig og ef til vill er að kvikna ljós
víðar.
Krisnamurti er ákaflega merkileg-
ur spámaður, þótt hann líti sjálfur
ekki á sig sem slíkan og banni mönn-
um að trúa á sig. Hann er nú í Ind-
landi og er á Ieið til Kaliforníu með
vorinu. Hann ferðast um og fylgir
alltaf sumrinu. Ævisaga hans er eins
og ævintýri. Ég hvet alla til að kynna
sér hana, því hér höfum við ekki
pláss fyrir það.
Já, það er rétt. Ég breytti matar-
æði mínu eftir þessa ferð til Ommen
á sínum tíma. Þar ytra borðaði mað-
ur aðeins jurtafæði og eftir að heim
kom lifði ég á eintómu jurtafæði í
heil fimm ár. En svo veiktist ég af
berklum, eins og margir á þessum
árum og það varð til þess að frænka
mín Katrín Thoroddsen skipaði mér
að fara að borða kjöt. Hún kom með
gamla hænu handa mér og það var
fyrsta kjötið sem ég bragðaöi þá.
En eftir að ég las bók Are
Warland, „Úr viðjum sjúkdóm-
anna“ árið 1947, ákvað ég að taka
upp fyrri lifnaðarhætti á ný. Ég
samdi við konunaum að frá 1. janúar
1948 mundum við aðeins lifa á jurta-
fæði og það gerðum við næstu 15
árin. Þetta kostaði mann alls konar
gagnrýni, því eins og áður segir er
mikið af læknum í kring um mig og
þeir skömmuðu mig fyrir að gefa
börnunum ekki almennilegan mat.
En þau hafa nú dafnað vel fyrir það.
Ég lifi enn mest á grænmeti, þótt
stundum borði ég dálítið fuglakjöt
og fisk.
Ég held að mest af þeim sjúkdóm-
um sem nú þjaka mannkynið, alls
lags meltingartruflanir, kransæða-
stífla og kannski krabbamein, eigi
rætur að rekja til rangs mataræðis.
Hefurðu orðið fyrir
dulrœnni reynslu?
„Já, þó nokkuð. Mér dettur í hug
eitt atvik. Þá var kominn í heimsókn
til mín Sigurður í Birtingaholti, sem
er mikill vinur okkar og leit jafnan
inn þegar hann var í bænum. Þetta
var fyrir þrjátíu árum.
Við höfðunt tyllt okkur niður hér í
stofunni og sátum með litla borðið
þarna á milli okkar og Steinunn kon-
an mín á móti okkur. Ég hafði í til-
efni af heimsókn Sigurðar borið fram
þennan fína kokteil og nú sátum við
mcð þetta og drcyptunt á þessu. En
viti menn. Skyndilega lyftist borðið
upp, svo sem eitt fet, stendur kyrrt í
loftinu, dálitið á ská, án þess aðglös-
in detti, og pompar síðan niður á
gólfið. Það má nú nærri geta hvort
okkur hefur litist á blikuna. Samt var
maður ekkert hræddur. En ég átta
mig strax og segi: „Ja, við verðum
bara að koma með fjórða glasið".
Það gerði ég og það bar ekki á neinu
meir. Sumir sem ég hef sagt frá þessu
segja að þarna hafi verið á ferðinni
einhverjir staðkraftar og þar fram
eftir götunutn. Ég legg nú ekki dóm á
það, - en svona gerðist þetta."
En meira um það dular-
fulla. Pú hefur allíaf kunnað
að meta þá „mystik“
semfylgir köttum.
„Mamma hafði alltaf tvo ketti á
heimilinu og við höfum alltaf haft
kött líka, allaokkarbúskapartíð. Nú
er það hann Símon frá Hól sem hér
ræður ríkjum, en hann er Síamskött-
ur og er orðinn 17 ára gamall. Bless-
aður vinurinn. hann er nú farinn að
stirðna en stekkur þó tvær lengdir
sfnar ofan af borði enn. Það væri gott
að geta það á hans aldri en hann er að
verða tíræður, væri hann maður.
Já, Síamskettirnir eru öðru vísi en
aörir kettir. þeir eru næmari, ákaf-
lcga greindir og skemmtilegir.
Símon cr t.d bráðmúsíkalskur og
kentur alltaf að hlusta þegtir ég sest
við píanóið og færir sig nær hátölur-
unum, ef það er músík á grammó-
fóninum. Nútímatónlist líkar honunt
samt ekki. Áður áttum við kött scm
hét Júlíus Jónsson. Hann var mjög
skemmtilegur og ég kann af honurn
margar sögur. Ég hafði það fyrir sið
að fá mér skyr nteð rjóma í hádeginu
þegar ég skaust heim úr vinnunni og
var þá alltaf vanur að skilja eftir dá-
litla slettu handa Júlíusi. En einu
sinni gerðist það að Páll ísólfsson
hringdi og ég þurfti að standa upp frá
skyrdisknum og ræða við hann
nokkra stund. Þegar ég kem aftur er
Júlíus Jónsson búinn að éta allt af
disknum, - nema dálitla slettu, - ná-
kvæmlega jafn stóra og ég var vanur
að skilja eftir handa honum!
Það er margt hagræði við að hafa
ketti. Til dæmis það að ég sé alltaf
hvernig fólk er innréttað sem kemur
í heimsókn, eftir því hvernig það er
við köttinn! Og ef konan er reið við
þig og vill ekki kyssa þig, - Já, þá má
alltaf kyssa kisu.. Hún neitar þér
aldrei.
Nú eru tvö ár frá því ég hætti að
vinna á skrifstofunni hjá Strætó og
við Símon Þórðarson frá Hól eyðum
hér löngum stundum saman í yfir-
læti. Hannheitireftirgóðvini mínum
með sama nafni, sem margir muna
eftir, afbragðs söngmanni, einum
fallegasta tenór sem ég man eftir af
íslendingum, föður Guðrúnar Á,
Símonar, óperusöngkonu."
Eru það ekki viðbrigði
að vera hœttur að vinna?
,,JÚ, ég var langan tíma að komast
niður á jörðina. Það var mjögskrýtið
að vakna og þurfa ekki endilega að
vakna og síminn var alveg steindauð-
ur. En mér hefur sem betur fer tekist
að aðlagast þessu og skipuleggja
tímann, svo dagarnir eru fljótir að
líða.
Ég hef alla ævi iðkað mikið sund
og geri enn, stunda heitu pottana,
þar sem pólitíkin er rædd og málin
leyst. Það er afskaplega gaman og í
sundlaugunum eru menn alltaf glaðir
og kátir. Ég hef aidrei hitt geðvonda
menn í sundlaugunum. Þetta lyftir
undir þrekið og bjartsýnina og hug-
arflugið því auðvitað er maður alltaf
að semja, eins og þú sérð hérna á'
borðinu hjá mér. Ég er nú að semja
verk, sem ég vil helst geyma að segja
frá, en á væntanlega eftir að heyrast
meira um áður en árið er á enda.“
A.M.
Tíminn. 15
Sagan um
DÓMINÓ
u
55
Þegar Skúli Halldórsson reyndist hafa samið
heimsfrœgt dœgurlag sextán árum áður en það var
flutt í Frakklandi œtlaði allt af göflunum að ganga
Nú þegar það stendur til að við íslendingar tökum í fyrsta
sinn þátt í Evrópukeppni sjónvarpsstöðva spyrja margir
hvort það eigi loksins eftir að gerast að við eignumst heims-
frægt lag, lag sem hljóma mun í hverri stofu og danssal
heimskautanna á milli. Já, hver veit?
En margir eru þeirrar skoðunar að þetta hafi raunar gerst
einu sinni. Það var árið 1952, þegar franska lagið Dominó
fór sigurför um heiminn. Þetta lag var nefnilega meira en
lítið líkt litlum valsi eftir Skúla Halldórsson, valsi sem hann
hafði samið af sérstöku tilefni árið 1936. Þetta varð að heitu
umræðuefni í öllum fjölmiðlum á sínum tíma og það má
bæta því við að það var einmitt Tíminn sem varð fyrstur
með þessa stórfrétt. Þegar við ræddum við Skúla hér á
dögunum, barst talið auðvitað að þessu og við látum hann
nú segja frá.
„Nú, byrjunin var sú að ég var
skotinn í stelpu!“ segir Skúli og það
er glettni í svipnum." Hún hét
Steinunn Magnúsdóttir og er kon-
an mín núna í dag.
Við höfðum unnið saman á skrif-
stofunni hjá Strætó um tíma og
ekki nokkur skapaður hlutur verið
á milli okkar, þegar að því kom að
hún varð að hætta. Það kom til af
því að þeir ætluðu að spara þessar
hundrað krónur sem hún hafði í
kaup.
Auðvitað hafði ég verið skotinn í
henni og nú tók ég mig til og samdi
dálítinn saknaðarvals sem ég til-
einkaði henni. Þegar ég svo nokkr-
um dögum síðar þurfti að borga
henni út kaupið, bað ég hana að
koma heim til mín. Ég settist niður
og spilaði þetta fyrir hana. Nú, það
var ekkert með það að upp úr þessu
byrjuðum við að vera saman.
Ég spilað svo þennan vals víða
þar sem ég kom á skemmtunum og
annars staðar og þótti alltaf vænt
um hann. En svo gerist þaðeitt sinn
þegar ég kom heim að ég heyri að
Magnús sonur minn, sem þá var í
menntaskólanum, er sestur við pí-
anóið og er að spila valsinn minn.
„Af hverju ertu að spila valsinn
hennar mömmu þinnar?“ segi ég.
„Nei, þetta er „Dóminó," segir
hann, en lagið var þá að vinna sér
heimsfrægð.“
balli í Mjólkur-
stöðinni
„Svo gerist það nokkru síðar að
ég er á balli í gömlu Mjólkurstöð-
inni. Þar spila þeir Dóminó, með
öðrum vinsælustu dægurlögunum
ogégsem varörlítiðkominn íkipp-
inn tek mig til og spila á píanóið
þarna valsinn eftir sjálfan mig.
Menn rak í rogastans, því lögin
voru svo afskaplega lík. Mönnum
fannst óhugsandi að þarna væru
tveir höfundar á ferð.
Allt í einu kemur svo til mín
Hallur Símonarson, blaðamaður
við Tímann, en hann spilaði með
hljómsveitinni, og segir: „Heyrðu,
má ég eiga fréttina?"
„Nú, hvaða frétt?“ segi ég.
„Nú, um lagið,“ segir Hallur.
„Já, gjörðu svo vel,“ segi»ég og
hlæ bara.
Svo cr ckki að orðlengja það að
daginn cftir birtist frétt um þetta í
Tímanum og þar mcð var cins og
allt færi á annan endann. Öll blöðin
sögðu frá þcssu og ég mætti upp í
útvarpi, þar sem ég spilaði bæði
lögin í fréttatímanum.
I vœr sömu hugmyndir?
Það endað svo með því að Stef á
íslandi scndi franska „Stefi" kröfu
um rannsókn á málinu, því menn
sáu ekki betur en að mínu lagi hefði
verið stolið. En Frakkarnir svör-
uðu bara skætingi, bentu á ýmis
önnur lög sem væru mjög lík og
ræddu eitthvað um að það teldist
ekki stuldur, nema fyrstu sex takt-
arnir væru alveg eins. Þeir sögðu að
ef við héldum þessu til streitu
mundi það kosta milljónamála-
ferli, svo ég kaus að gleyma þessu
bara.
Nú, svona fór þctta. En nokkru
síðar, þegar ég var staddur í sumar-
bústað uppi í sveit hjá vinafólki
okkar og er að hlusta á útvarpið,
heyri ég að það er verið að flytja
gamanvísur um þetta eftir þann
ágæta húmorista Guðmund Guð-
mundsson. Brynjólfur Jóhannes-
son söng. Mér brá og hlustaði með
öndina í hálsinum, því maður vissi
ekki hvað kæmi þarna, en á eftir hló
maður og hafði gaman af. Þessar
vísur voru svo gefnar út á plötu og
urðu vinsælar, en lagið var auðvit-
að „Dómíno.“
Nú, en eftir á að hyggja þá held
ég að sá franski, - Ferrari hét
hann, - hafi ekki stolið laginu frá
mér. Ég held að hann hafi bara
fengið sömu hugmyndina, fundið
sama stefið, sem hann svo vann úr á
annan hátt en ég. Þannig býst ég
við að þetta sé vaxið.“ A.M.