Tíminn - 16.03.1986, Blaðsíða 22

22 Tíminn Sunnudagur 16. mars 1986
Winnie Mandela í fararbroddi í baráttunni:
„Fótatak 30 milljóna manna
4
heyrist að baki okkar“
Siffiur Afríka. Apartheid. Að-
skilnaðarstefna stjórnvalda hvíta
minnihlutans sem niðurlaegir svarta
meirihlutann og neitar honum um
einföldustu mannréttindi. Alltaf
öðru hverju gjósa upp blóðugar
óeirðir vegna þessa ástands, sem
engu að síður virðist litlum breyting-
um taka. Þetta eru fréttirnarsem við
fáum frá Suður-Afríku.
Nú virðist óeirðaöldu, sem stóð
þar vikum saman og við fengum dag-
legar fréttir af í vetur, eitthvað hafa
lægt í bili ef marka má fréttaflutning.
Vafalaust á hún eftir að rísa á ný og
hver veit hver úrslitin verða og hve-
nær þau fást.
Þegar Suður-Afríka var hvað mest
í heimsfréttunum á liðnum vikum
bar þar oft á góma mann sem setið
hefur innan veggja fangelsis síðustu
24 árin og hefði fangavistin haft til-
ætluð áhrif ætti hann að vera öllum
gleymdur. Það er þó öðru nær. Nel-
son Mandela er eins konar samein-
ingartákn í augum svartra í Suður-
Afríku. Árið 1962 var hann dæmdur
til ævilangrar fangavistar fyrir þátt-
töku í baráttu til að koma stjórn
Winnie Mandela er giæsilegur
fulltrúi þjóðar sinnar og ómyrk í
máli. Hún er í fararbroddi mikillar
frelsishreyfingar svartra í Suður-
Afríku og er þess fullviss að sigur
hafist í baráttunni þó að hægt
sækist.
landsins frá. Vopnið í baráttunni var
skemmdarverk á orkuverum. Árin á
undan hafði hann margoft verið
handtekinn og voru ákærurnar af
ýmsu tagi, en margar þeirra byggðar
á starfi hans með afríska þjóðarráð-
inu, samtökum sem stjórnvöld hafa
bannað. Síðan ævilanga fangavistin
hófst hefur hann hins vegar ekki átt
afturkvæmt út fyrir fangelsismúrana,
þó að oft hafi gosið upp kvittur um
að fyrir dyrum stæði að láta hann
iausan. í fyrra fékk kvitturinn byr
undir báða vængi þegar hann var
lagður inn á sjúkrahús til blöðruháls-
kirtilsaðgerðar, og enn sterkari varð
orðrómurinn nú í vetur þegar stór-
veldin skiptust á dæmdum njósnur-
um. Þá gekk hann svo langt að til-
kynnt hafði verið að honum yrði
sleppt í því samhengi. Svo fór þó
ekki.
En boðskapur Mandela lifir meðal
svartra landa hans og boðberinn er
Winnie Mandela, eiginkona hans,
sem stundum er kölluð „Móðir
þjóðarinnar". Winnie Mandelaer49
ára að aldri, hefur verið gift Nelson í
28 ár, aldrei átt með honum heimili
en alið honum tvær dætur, Zindzi 25
ára og Zeni 26 ára. Dæturnar sá faðir
þeirra fyrst þcgar þær urðu 16 ára,
þar sem suður-afrísk lög banna börn-
um undir 16 ára aldri heimsóknir í
fangelsi. Og auðvitað hefur hann
aldrei augum litið barnabörn sín 3 og
vill ekki trúa því að Winnie sé orðin
amma!
Winnie er glæsilegur fulltrúi
manns síns og málstaðar fólks síns.
Hún er þjóðfræðingur að mennt, en
hefur aldrei fengið leyfi til að starfa í
því fagi. „Menntun mín hefur enga
merkingu í augum laganna. Vegna
þess að ég er svört kona hef ég ekki
einu sinni verið fjárhaldsmaður
barnanna minna. Ég er ólögráða og
verð ólögráða þangað til ég dey.
Þannig er suður-afríska kerfið í
reynd,“ segir Winnie.
Og hún má ekki eiga land, hún
hefur engin pólitísk réttindi. „Éger í
sömu stöðu og afi minn sem aldrei
hefur fengið að sjá hurðina á skóla-
stofu," segir Winnie.
En hún er þess fullviss að hún sé af
síðustu kynslóð svartra í Suður-Afr-
íku sem verði að berjast fyrir frelsi
sínu. „Ég veit að við erum að berjast
fyrir þjóðfélagi framtíðarinnar, þar
sem við tökum öll þátt í að stjórna
landinu okkar. Við erum að berjast
fyrir því að deila völdum með þeim
hvítu, þó að seint sé. Við erum svo
göfuglynd að enn erum við að tala
um að „deila valdinu" með þeim
hvítu því að þegar allt kemur til alls
eigunt við öll landið, hvítir og
svartir..."
Barátta Winnie hefur verið löng
og hörð, ekki síður en manns
hennar, sem orðinn er 64 ára. Hún
segist sækja til hans mikinn baráttu-
kraft í heimsóknum til-hans. Þessar
heimsóknir eru einu sinni í mánuði
og standa í 40 niínútur í senn. En
ekki síður sækir hún baráttuþrek í þá
fullvissu að: „að baki og til hliðar við
okkur er fótatak þjóðar sem þyrstir
eftir frelsi. Það er dynurinn af fóta-
taki þessara 30 milljóna ntanna sem
gefur mér þrek til að halda áfram
baráttunni".