Tíminn - 11.05.1986, Síða 4

4 Tíminrii
udagur 11. maí 1986
EKKI
LÁGT
Selsvör. Það var nefnilega róið úr
Selsvörinni löngu áður en Pétur
Hoffmann settist þar að. Ég var að
reyna að leita uppi mynd af gamla
bænum í Bráðræði fyrir nokkru og
þá spratt upp þessi hugmynd í spjalli
við Eygló og Bjössa Guðjóns um að
við kæmum saman þetta fólk þarna
af holtinu, en ég er einmitt sjálfur úr
þeim hópi, fluttist þangað frá Eyrar-
bakka árið 1923 ásamt móður minni
og systkinum. Þá var ég fimm ára.
Það var sérstætt og merkilegt
mannlíf þarna í þá daga og þú getur
nú hugsað þér hvort við höfðum
ekki nóg um að ræða í gær, en það
komu þarna saman ekki færri en um
80 manns. Þarna var Gunnar Hus-
eby, Evrópumeistari, systkinin úr
Skipholti Sigurjón, Eygló,
Hákon, og Óli B., og systkinin úr
Steinabæ o.fl. o.fl. Já, það var nú
þröngt búið í Steinabæ, þætti það
a.m.k. nú, þegar menn eru að reisa
sér 300 fermetra einbýlishús og dug-
ar varla til. Það bjuggu þar líklega
13 manns. Fólk lét sér vel líka á þeim
árum þótt sofa þyrfti andfætis í
rúmunum. En á móti þrengslunum
inni kom hitt hve víðáttan var mikil
á allar hendur úti. Þarna var Ufsa-
klettur, fjaran, hlotið, tún ogtjarnir,
kálgarðar og stakkstæði. Nú mega
unglingarnir eiginlega hvergi vera,
þeir setja diskótek í eyrun og hverfa
inn í einangraðan heim, virðist mér.
Úr Steinabæ komu margir vaskir
sjómenn og það átti fyrir einum
bræðranna þar að liggja, Einari á
Aðalbjörginni að bjarga 198 manns
af breskum tundurspilli í stríðinu á
pramma.
Auðvitað var þetta líka erfitt líf
þarna, það herjuðu sjúkdómar, eins
og berklarnir, á heimilin. Og hafið
tók sinn toll. Hið blíða var blandað
mmmmmmmmm
stríðu, eins og þar segir. En það var
líka margt gott við þessa tíma.
Já, hann Sigurjón járnsmiður í
Skipholti, sagði að það hefði þótt
mikil innrás þegar við fluttum á
holtið í þetta litla samfélag þar. Það
upphófst þarna einskonar skæru-
hernaður gegn okkur sem þó tók
fljótlega af, líklega eftir því sem
Sigurjón sagði, af þvj að þeir hinir
voru hræddir við Ásgeir bróður
minn. Hann er nær 13 árum eldri en
ég, stendur á áttræðu. Hann var vel
að manni, togarasjómaður á fyrri
árum. Gerðist snemma kommúnisti
og tók virkan þátt í verkalýðsmálum.
Á hernámsárum Breta varð hann að
gjalda með fangelsisvist á Litla-
Hrauni, það var vegna dreifibréfs-
málsins sem svo var kallað. Það
hljóp harka í Dagsbrúnarverkfall og
Bretar töldu sér ógnað. Ekki þurfti
að spyrja um afstöðu íslenskra
stjórnvalda. Þau hafa nú löngum
verið höll undir hervaldið.
Þótt ég sé fæddur á Eyrarbakka
man ég ekki eftir mörgu þaðan, til
dæmis ekki eftir þessum fræga kúltúr
þar eystra, um það heyrði ég meira
hjá eldri systkinum mínum. En ég
kom þar oft því hugur móður minnar
var þar allur og ég fór með henni
þangað mörg sumur. Við alsystkinin
fæddumst öll á Eyrarbakka, en ég
átti tvö hálfsystkini, svona „fyrir-
málslömb," sem faðir minn hafði
átt.Harald safnhúsvörð og Petrún-
ellu í Grindavík. Hann var tuttugu
árum eldri en móðir mín og var
kennari og skólastjóri á Bakkanum
nærri 30 ár. Hann vargagnfræðingur
frá Möðruvöllum. Nýlega fann ég
nokkur bréf frá honum, skrifuð árið
1886, til Sigurðar Sigurðssonar, bú-
ETUR Pétursson, út-
varpsþul, könnumst við öll við og
vitum meiri eða minni deili á honum,
en þaú er með hann eins og marga
víðkunna menn að miklu færri geta
sagt að þeir þekki hann. Það má
kannske taka dæmi um svipað af
kollega hans Levithan hinum rúss-
neska, sem um tugi ára var þulur
Moskvuútvarpsins. Þessi breiða og
mikla rödd varð ósjálfrátt að rödd
heimsveldisins, þótt fáir vissu neitt
sérlega mikið um manninn. Pétur
hefur það þó fram yfir Levithan að
hann er auk þularstarfans kunnur
fyrir óvægnar ádeilugreinar í
blöðum, einkum um réttindamál
opinberra starfsmanna, viðtöl við
merka menn og konur í sjónvarpi og
síðast en ekki síst fyrir fræðastörf
sín, þar sem hæst ber þætti hans og
ritgerð um Dréngsmálið svonefnda
eða Hvíta stríðið. Þótt ekki sé langt
síðan ákaflega skemmtileg viðtöl
voru í útvarpinu við Pétur, þá fannst
okkur hér á Tímanum engin goðgá
að hnykkja nokkuð á með því að
spjalla við hann hér, því af nógu er
að taka á þeim bænum. Þegar okkur
bar að garði fyrri miðvikudag lifði
Pétur enn í endurminningunum um
daginn á undan, því þá hafði hann
verið í samsæti gamalla Rcykvíkinga
af Bráðræðisholtinu sem rifjuðu upp
sælu og sorg bernskudaganna vestur
undir Selsvör. Þetta gaf okkur auð-
vitað tilefni til þess að spyrja Pétur
nokkuð um æskuárin.
Já, Bráðræðisholtið er hér vestur
í bæ, vestur undir Selsvör, þá var þar
útræði, t.d. bæði úr Selsvör og Litlu
Hinn íslenski Levithan, Pétur
Pétursson þulur er ómyrkur í máli um
verkalýðsmál og menningarmál
í viðtali við Helgar-Tímann
„Auövitað var þetta líka erfitt líf þarna, það herjuðu
dauðsföll og sjúkdómar mU (Tímamynd: Róbert)
DREKKA ÚR HÓFSPORINU
LUTUM
„Ég held að verkalýðshreyfingin
ætti að hætta þessu
kjarabaráttustússi og ganga bara
í Bílgreinasambandið.11
(Tímamynd Róbert)