Tíminn - 06.08.1987, Side 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 6. ágúst 1987
Ný gjaldskrá Landsvirkjunar:
Mun leiða til stóraukins
orkusparnaðar fyrirtækja
Landsvirkjun hefur að undan-
förnu verið að vinna að breyttri
gjaldskrá í samvinnu við sænska
ráðgjafafyrirtækið Swedpower, og
er gert ráð fyrir að nýja skráin taki
gildi í ársbyrjun 1989. Hér er um
að ræða gjörbreytingu á verðlagn-
ingu raforku frá Landsvirkjun og
vegna þess hve orkukaup eru stór
liður í útgjöldum rafveitna, eða 60
- 70%, þá mun verðlagning á
rafmagni til neytenda breytast á
sama hátt.
„Pað er augljóst að heilmiklar
breytingar eru framundan og þær
verða allar á einn veg, þannig að
aflið verður ódýrara og orkan dýr-
ari,“ sagði Arnþór Þórðarson, hjá
Félagi íslenskra iðnrekenda í sam-
tali við Tíntann.
Aflið verður ódýrara
Það var á ársfundi stofnunarinn-
ar í apríl s.l. sem Halldór Jónatans-
son, forstjóri, ræddi þessar breyt-
ingar. Ætlunin er sú að rafaflið
verði ódýrara, en raforkan dýrari.
Núverandi verðlagning gerir ráð
fyrir að í greiðslum til Landsvirkj-
unar fyrir rafmagnskaup, séu 78%
vegna afls og 22% vegna orku.
Væntanleg skipting gerir ráð fyrir
að 47% verði vegna afls og 53%
vegna orku. Til nánari glöggvunar
á heitunum orku og afli, má taka
dæmi um 60 vatta Ijósaperu. Afl
perunnar er 60 vött, en orkan
reiknast út frá því hve lengi er
kveikt á perunni. Sem sagt, afl í
tíma gefur orku. Vegna verðlagn-
ingar Landsvirkjunar á afli, hefur
stefna fyrirtækja verið sú, að halda
aflinu niðri, en alll að því bruðla
með orkuna. Hafa fýrirtæki því
keyrt fáar vélar í einu í lengri tíma,
en með breyttri gjaldskrá munu
fyrirtækin líklega keyra fleiri vélar
í einu, og þá í skemmri tíma.
Orkusparnaði lítið
verið sinnt
„Gagnvart stærri notendum þá
er munurinn sá, að ef við gefum
okkur að þessi breyting á gjaldskrá
Landsvirkjunar leiði til svipaðra
breytinga á gjaldskrá rafveitnanna,
þá þýðir þetta það að það verður
ekki eins arðbært að halda aflinu
niðri og þá verður hafist handa við
að spara orku, vegna þess að
arðsemi slíkra aðgerða verður mun
meiri en áður. Raforkunotkun
fyrirtækis sem kaupir rafmagn á
afltaxta, skiptist í hlutföllunum
70% og 30%. Undanfarin ár hafa
menn nær eingöngu horft á afl-
kaupin og reynt að lækka þau. Það
er gert með ýmsu móti, en nýjasta
dæmið er þegar Grandi setti upp
dieselstöð í febrúar s.l., þá voru
þeir, í stað þess að kaupa rafmagn-
ið, sem hefði orsakað hærri aflút-
tekt og gert rafmagnsreikninginn
þeirra mun hærri, að framleiða það
í sinni eigin dieselstöð. Þetta er eitt
dæmi um aflsparnaðinn. Á sama
hátt eru menn með ýmsar álags-
stýringar í fyrirtækjum sem vaka
yfir raforkunotkuninni og gæta
þess að aflnotkunin fari ekki yfir
eitthvað ákveðið magn. Orkan hef-
ur verið svo ódýr að orkusparnað-
araðgerðir hafa ekki verið hag-
kvæmar. Menn hafa látið sér nægja
að spara afl og sparað mikið þar,
en við breytinguna verður það ekki
eins hagkvæmt að halda því niðri,
en menn fara í staðinn að spara
orku, slökkva ljós, setja upp tæki
til að slökkva á útiljósum þegar
birtir af degi, stýra loftræstingu og
fleira þess háttar," sagði Arnþór.
Milljóna kostnaður á
landsbyggðinni
Hvað Landsvirkjun varðar, þá
mun aukin aflþörf ekki valda stofn-
uninni neinum vandræðum. Á ár-
inu 1986 var umframaflið nálægt
30%. Þetta umframafl mun nú
nýtast að miklum hluta. En líklega
er ástandið mun verra hjá rafveit-
unum og sumstaðar getur svo farið
að aukin aflþörf krefjist styrkingar
dreifikerfisins.
„Við getum tekið dæmi um
frystihús úti á landi, sem hefur
ástundað aflsparnað. Það eru tvær
spennistöðvar í þorpinu. Önnur er
fyrir frystihúsið og eitthvað annað
og hin fyrir allt hitt í þorpinu. Svo
hættir frystihúsið að spara aflið, fer
að sóa því. Það kallar á nýja
spennistöð, sem kostar fleiri millj-
ónir. Það þarf að stækka spenni-
stöðina og fleira. Þetta bitnar nátt-
úrlega á notendum í lokin. Ef
menn á annað borð eru sammála
um að gjaldskráin skuli vera kostn-
aðarrétt, þá er sjálfsagt að vinda
sér í þetta. í rauninni hefði Lands-
virkjun getað gert þetta fyrir 10
árum. Gjaldskráin er búin að vera
röng, kostnaðarlega í mörg ár.
Núna er verið að borga meira fyrir
aflið en það raunverulega kostar.
Orkan hefur verið ódýr, hún hefur
verið seld undir kostnaðarverði,
og það hefur verið bruðlað með
hana. Þetta er verið að leiðrétta,“
sagði Arnþór ennfremur.
Takmarkandi reglugerðir
úr gildi
Á aðalfundi Sambands íslenskra
rafveitna, sem haldinn var í júní,
hélt Elías B. Elíasson, forstöðu-
maður Tækniþróunardeildar
Landsvirkjunar erindi um endur-
skoðun gjaldskrár stofnunarinnar.
Segir Elías þar m.a.: „Segja má að
grunntónninn í öllum þeim tillög-
um, sem í skýrslunni, (ráðgjafar-
fyrirtækisins Swedpower, innsk.
blm.) eru sé sá, að með rétt
uppsettum gjaldskrám og afhend-
ingarskilmálum sé stefnt að því að
gera óþörf sem flest lög og reglu-
gerðir, sem takmarka athafnafrelsi
orkunotenda og orkufyrirtækja.“
Halldór Jónatansson, forstjóri
Landsvirkjunar orðaði þetta svo á
ársfundi Landsvirkjunar: „Endur-
skoðunin hefur falist í því að leitast
við að finna hvernig gjaldskráin
gæti innan ramma gildandi laga
endurspeglað sem best kostnað
fyrirtækisins vegna öflunar og
flutnings raforku, þannig að ein-
stakir gjaidskrárliðir samrýmist
þeim nútíma viðhorfum í gjald-
skrármálum, sem almennt eru talin
réttust.“ Ennfremur að „Gjald-
skrárbreyting af umræddu tagi
mundi hafa í för með sér lækkun
rafmagnsverðs til notenda með
fremur lágan nýtingartíma svo sem
til heimila og minni iðnfyrirtækja.
Rafmagnsverðið mundi aftur á
móti hækka til notenda með háan
nýtingartíma. Þetta á við hitaveitur
og iðnfyrirtæki með öfluga stýringu
áaflkaupum. Samamáeinnigsegja
um næturhitun hjá almennum not-
endum."
Það er því ljóst að miklar breyt-
ingar eru í vændum á verðlagningu
raforku hér á landi, en hvernig þær
koma út fyrir fyrirtækin er enn
ekki ljóst. -SÓL
Seljendur kjúklingakjöts
og kindakjöts
bjóða ókeypis:
Uppskrifta-
hefti fyrir
unnendur
grillsteikinga
Osta-og smjörsalan, Markaðs-
nefnd landbúnaðarins, og Félag
kjúklingabænda hafa gefið út í sam-
einingu uppskriftahefti sem ber heit-
ið „Gott til glóðarinnar". í heftinu
er að finna uppskriftir að ýmis konar
réttum úr kjöti, innmat, fiski, græn-
meti og ávöxtum ásamt kryddlögum,
sósum og salötum. Sem dæmi má
nefna grísk og þýsk spjót úr lamba-
kjöti og persnesk spjót úr kjúklinga-
kjöti. Einnig má læra af hefti þessu
hvernig á að glóða egg og beikon í
morgunmatinn.
Dómhildur Sigfúsdóttir forstöðu-
maður tilraunaeldhúss Osta- og
smjörsölunnar samdi uppskriftirnar.
Uppskriftaheftið er tólf síður, er
ókeypis og verður dreift í öllum
verslunum.
OSTA OU
MAKKAÐSNEFNI
FÉLAG KJl l
Flokkur manns-
ins sækir afl
erlendis
Flokkur mannsins hyggur á stór-
tækar aðgerðir á erlendri grundu til
•að hafa áhrif á vöxt flokksins á
íslandi og til að boða stefnu hans
sem allra víðast. Tíðindamaður
Tímans telur að flokkurinn vilji með
þessu átaki sýnast stærri og áhrifa-
meiri en hann í raun og veru er.
Áætlun flokksins er með þeim hætti
að sendihóparnir eru sendir utan til
mánaðardvalar í hvert sinn og er
hlutverk þeirra að boða stefnu flokks
mannsins á götum úti.
Fjögurra manna nefnd hefur verið
send til Skotlands til að undirbúa
stofnun útibús Flokks mannsins þar
í landi. Tíðindamaður segir flokkinn
ætla að hasla sér völl í Glasgow,
Birmingham, Liverpool og Manc-
hester og jafnvel víðar. Fyrir nokkr-
um árum hafi Flokkur mannsins gert
árangurslitla tilraun til að stofna
slíka deild í Dublin á Irlandi og
einnig í Finnlandi.
Hver félagi er styrktur með 14.000
krónum af hendi flokksins. Fjáröfl-
un flokksins fer fram með söfnun
meðal flokksbundinna félaga. Af-
gangur, sem er um 26.000 krónur að
sagt er, greiða sendimenn flokksins
sjálfir.
Sendinefndin, sem nú er í
Glasgow, hefur tekið húsnæði í eigu
KFUM á leigu í eitt ár og gista
sendinefndir flokksins þar meðan á
dvöl þeirra stendur. Ráðgert er að
senda næsta hóp á vegum Flokks
mannsins utan hinn 24. ágúst nk.
þj