Tíminn - 31.10.1987, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Laugardagur 31. október 1987
Valgerður Sverrisdóttir flytur jómfrúræðu sína á Alþingi á fimmtudag.
Einnota umbúðir:
Lagasetning
nauðsynleg
Kristín Einarsdóttir (Kvl.Rv.)
mælti á fimmtudag fyrir þingsálykt-
unartillögu, sem hún flytur ásamt
fjórum öðrum þingmönnum þess
efnis að ríkisstjórnin undirbúi frum-
varp til laga um framleiðslu, inn-
flutning og notkun á einnota umbúð-
um hér á landi.
í máli framsögumanns kom fram
að notkun slíkra umbúða hefði stór-
aukist að undanfömu og væri langt í
frá séð fyrir endann á þeirri þróun.
Stór galli væri hins vegar mjög
aukinn kostnaður vegna sorphirðu.
Þessum umbúðum væri kastað út um
hvippinn og hvappinn án þess að
hugsað væri um mengunina og
kostnaðinn af þrifunum. Nauðsyn-
legt væri að setja reglur um slíkar
umbúðir til að draga úr mengun og
óhóflegri hráefnisnotkun, t.d. með
skilagjaldi eða framleiðslugjaldi.
Vaigerður Sverrisdóttir (F.N.e.)
lagði áherslu á það í sinni fyrstu
þingræðu, að umhverfisverndarmál
væru ekki fagurfræðilegt hjal um
óþarfa heldur nauðsynjamál sem
sérhverri menntaðri þjóð ber skylda
til að taka á. Minnti hún á áætlun
Náttúruvemdarráðs að líklega yrði
árleg sala dósagoss um 30 milljónir
áldósa, sem svaraði til um 400 tonn-
um af áli. Og þeim ófögnuði yrði að
mæta.
Ami Gunnarsson tók í sama
streng og lýsti ánægju með tillöguna,
en einnig þyrfti að huga að bílhræj-
um. Jafnframt taldi Arni að nauð-
synlegt væri að sameina umhverfism-
ál undir einu ráðuneyti.
Guðmundur Bjarnason heilbrigð-
is- og tryggingamálaráðherra sagði
þetta gott mál og nú væri verið að
vinna reglugerð um einnota umbúð-
ir. Tryggja yrði fjármögnun slíkrar
starfsemi. Hins vegar sagði ráðherr-
ann að þegar væri nefnd að störfum,
sem gera mundi tillögur um fyrir-
komulag umhverfismála í stjórn-
kerfinu og eðlilegt væri að lög og
reglugerðir um einnota umbúðir
kæmi undir þá yfirstjórn umhverfis-
mála, sem ákveðin yrði í framhald-
inu. Sjálfur teldi hann umhverfis-
málum best komið í sérstöku um-
hverfismálaráðuneyti.
Hjörleifur Guttormsson
(Ab.Au.) fagnaði tillögunni. Ragn-
hildur Helgadóttur (S.Rv.) taldi lög-
gjöf sem þess óþarfa, svigrúmið væri
fyrir hendi.
ÞÆÓ
Hagþenkir orðið löggilt félag:
Ritlaun eru
yfirleitt lág
Þau tímamót urðu í sögu Hag-
þenkis - félags höfunda fræðirita og
kennslugagna - á síðasta starfsári að
það hlaut löggildingu menntamála-
ráðuneytisins og þau réttindi sem
því fylgja samkvæmt höfundalögum.
Aðalfundur Hagþenkis var haldinn
26. október sl.
Félagið var stofnað í framhaldi af
samningum sem gerðir voru 1983
um vissan rétt skóla, sem ríkið
rekur, til að fjölfalda úr útgefnum
verkum. í starfsskýrslu stjórnar kom
fram að samtals 33 höfundar hafa
hlotið skaðabætur og starfsstyrki úr
sjóði sem félagið stofnaði með fé
sem til þess rennur vegna aðildar að
þeim samningum. Á starfsárinu var
í fyrsta sinn veitt viðurkenning til
fræðiritahöfundar og var hún veitt
Helga Hallgrímssyni, náttúrufræð-
ingi.
Á starfsárinu var gefið út leiðbein-
ingarit handa höfundum um samn-
ingu, taxta og gjaldskrár. Félagið
gekkst fyrir tekjukönnun meðal
höfunda í samstarfi við Rithöfunda-
sambandið. Þátttaka varð dræm en
niðurstöður benda til að ritlaun séu
yfirleitt iág og sjaldan sæmileg.
Um hagsmunamál höfunda álykt-
ar Hagþenkir að setja þurfi á Alþingi
sérstök lög um greiðslur fyrir afnot
bóka á almenningsbókasöfnum,
skólabókasöfnum og öðrum bóka-
söfnum sem rekin eru af opinberum
aðilum.
Félagið telur brýnt að skólabóka-
söfn og önnur sem rekin eru af
opinberum aðilum séu ekki undan-
skilin þeim reglum sem önnur söfn
hlýta. Sérstaka ástæðu telur aðal-
fundur til að greiða höfundum í litlu
málsamfélagi sanngjarna þóknun
fyrir rétt opinberra safna til að lána
hverjum sem er nánast ókeypis verk
sem þeir fá greitt fyrir í hlutfalli við
sölu.
Loks bendir fundurinn á nauðsyn
þess að fjölföldunartækni bitni ekki
á kjörum höfunda. Heimildir til
slíks beri að takmarka.
í stjórn voru kosnir Hörður
Bergmann, formaður, Ágúst H.
Bjamason, Guðný H. Gunnarsdótt-
ir, Hafþór Guðjónsson og Þórunn
Blöndal.
Þj
Undirmenn á hærra
kaupi en yfirmenn
Sú furðulega staða er komin upp
hjá Iþrótta og tómstundaráði að
aímennt starfsfólk með uppeldis-
menntun er í hærri launaflokki en
forstöðumenn og aðstoðarforstöðu-
menn félagsmiðstöðva. Að vonum
vakti þetta nokkurn kurr meðal
forstöðumanna og aðstoðarfor-
stöðumanna, þeir eiga þó von á
úrbótum bráðlega.
Ástæðan fyrir þessari stöðu er sú
að nú stendur yfir endurmat á starfi
starfsfólks í félagsmiðstöðvum,
þannig að uppeldismenntun nýtist
starfsfólki til launa. Launanefnd
Reykjavíkurborgar tók fyrst fyrir
almennt starfsfólk og er nú að endur-
meta niðurröðun forstöðumanna og
aðstoðarforstöðumanna í launa-
flokka, en þangað til sú niðurstaða
fæst starfa yfirmennirnir á lægri
launum en almennt uppeldismennt-
að starfsfólk. Má gera ráð fyrir að
hækkun launa yfirmanna í félags-
miðstöðvum verði afturvirk svo for-
stöðumenn gangi ekki með skarðan
hlut frá borði. -HM
Málstofa í
guðfræði
Sr. Torfi Hjaltalín Stefánsson, fii.
lic., fjallar um niðurstöður rann-
sókna sinna á fyrsta fundi mál-
stofunnar í guðfræði.
Tímamynd BREIN
Málstofa í guðfræði opnaði í
fyrsta sinn í vikunni og reið sr.
Torfi Hjaltalín Stefánsson fil. lic. á
vaðið með umfjöllun um rannsókn-
ir sínar, en hann skrifaði licentiats-
ritgerð í trúfræði við háskólann í
Lundi á s.l. vori.
Dr. Björn Bjömsson, prófessor
í siðfræði við Guðfræðideild H.Í.,
er forstöðumaður Guðfræðistofn-
unar Háskóla íslands, en málstofan
er haldin á vegum hennar. Dr.
Björn setti fyrsta fund málstofunn-
ar og rakti í stuttu máli aðdraganda
Guðfræðistofnunar og markmið
hennar. Færði hann velunnurum
stofnunarinnar þakkir fyrir góðar
gjafir, en tekjur hennar eru nær
eingöngu af frjálsum framlögum
einstaklinga og stofnana. Nefndi
hann sérstaklega höfðinglega gjöf
Gísla Sigurbjömssonar, forstjóra,
er varð til þess að hrinda starfsemi
hennar á verulegt skrið fyrir fáein-
um árum.
Kom fram hjá dr. Bimi að stefnt
verður að því að veita guðfræðing-
um og guðfræðistúdentum, sem
lengra em komnir f námi, tækifæri
til að koma saman einu sinni í
mánuði yfir vetrarmánuðina, til að
hlýða á fyrirlestur og taka þátt í
umræðum. Er hér einkum verið að
seilast eftir því að þeir prestar og
aðrir guðfræðingar, sem leggja
stund á rannsóknir, geti kynnt efni
sitt og niðurstöður og fengið við
þeim viðbrögð frá kollegum.
Málstofan f guðfræði er opin
öllum guðfræðingum til þátttöku.
Henni hefur verið valinn staður í
Skólabæ, húsi háskólans, að
Suðurgötu 26 í Reykjavík. Er þar
prýðileg aðstaða til samfunda af
því tagi sem hér er til umræðu.
Málstofan verður opin öðru sinni
þriðjudaginn 24. nóvember, en þá
mun sr. Kristján Valur Ingólfsson,
sóknarprestur að Grenjaðarstað,
flytja fyrirlestur. Þriðjudaginn 26.
janúar 1988, mun dr. Hjalti Huga-
son, lektor, fjalla um rannsóknir
sínar varðandi upplýsinguna á ísl-
andi.
Nánari upplýsingar veitir dr.
Björn Björnsson og tekur hann á
móti óskum manna um að flytja
mál sitt á þessum nýja vettvangi.
Vildi dr. Bjöm bjóða alla presta og
aðra guðfræðinga velkomna og
hvetja þá til að efla hag guð-
fræðinnar með því að taka virkan
þátt í málstofu í guðfræði.
KB
Bók um stórviðburði
ársins 1986komin út
Bókin „Stórviðburðir í myndum
og máli“ fyrir árið 1986 er komin út.
Þetta er 22. árgangur bókarinnar
sem er fjölþjóðaútgáfa sem kemur
út á átta tungumálum, ensku, þýsku,
frönsku, finnsku, íslensku, sænsku,
ftölsku og spænsku. Niðurskipan
efnis þessa árgangs er með svipuðum
hætti og undanfarin ár en að auki er
íslenskur sérkafli þar sem er í mynd-
um og máli greint frá nokkrum
íslenskum atburðum ársins, t.d. leið-
togafundi og afmæli Reykjavíkur-
borgar. Ritstjóri íslensku útgáfunn-
ar er Gísli Ólafsson.
Auk mynda fréttaskýringa og
stuttra frásagna af stórviðburðum
ársins í heiminum eru tölfræðilegar
upplýsingar, svo sem íbúafjöldi
borga, ríkja og heimshluta og mann-
fjöldaspá fram í tímann. Einnig
upplýsingar um tölu flóttamanna í
heiminum, notkun kjarnorku og
framleiðslu jarðolíu í einstökum
löndum. Einnig eru greinar um
endurreisn kapítalismans, kjarnork-
uslysið í Tsjernobyl, sólarorku,
læknisfræði og fleira.