Tíminn - 31.10.1987, Blaðsíða 17

Laugardagur 31. október 1987
Tíminn 17

!!|!llll!!lll
MINNING

Jóhanna Stefánsdóttir
Fædd 24. júlí 1897
Dáin 21. október 1987
f dag, laugardaginn 31. október,
þegar Jóhanna Stefánsdóttir verður
til moidar borin frá Stykkishólms-
kirkju, langar mig að minnast henn-
ar með nokkrum orðum, sem þakk-
lætisvott fyrir allt það góða sem ég
hef frá henni þegið.
Fyrir rúmum 90 árum, þ.e. 24. júlí
1897, leit fyrst dagsins ljós lítil
stúlka, þriðja barn ungra hjóna,
þeirra Maríu Jóhannsdóttur og Stef-
áns Gíslasonar þá bónda á Galtará í
Kollafirði, Gufudalssveit. Litla
stúlkan fékk nafn afa síns Jóhanns
Guðmundssonar, en kona hans var
Guðrún Pálína Einarsdóttir ættuð
úr Skáleyjum. Á þessum árum voru
búferlaflutningar fátæks fólks al-
gengir, þar sem annars staðar. Bræð-
ur hennar eldri voru Vigfús Sigur-
björnsson fæddur 1890 að Barmi og
Steingrímur 1895 að Hofsstöðum. A
Galtará bættist við barnahópinn Jó-
fríður fædd 1900 nú húsfreyja að
Stafni Reykjadal og Ásgerður Sigur-
björnsdóttir fædd 1903. Næstur í
barnahópinn bættist Ólafur, jóla-
barn ársins 1904, og þá á Kleifastöð-
um, næsta bæ utar með firðinum og
lestina rekur Jakob Alfreð fæddur
1907 á sama stað. Kleifastaðir voru
í Jóhönnu huga hennar æskuheimili
og þaðan tölti hún með fermingar-
kjólinn og skóna í pokaskjatta yfir
hálsinn að Gufudal til að staðfesta
skírnarheit sitt og efalaust er þar
upprunnin sú mikla og staðfasta trú
sem hún ræktaði með sér ætíð síðan
Hvernig æskuárin liðu hjá ungri
stúlku þá, veit ég ekki. Hún mun
hafa verið lánuð til aðstoðar á ýmsa
bæi í sveitinni, t.d. að Stað á Reykja-
nesi, sem hún minntist oft á síðar. í
stríðslokin fyrri, þá í blóma æskunn-
ar er hún hjá Vigfúsi bróður sínum
á Gróunesi til aðstoðar við búskap-
inn. Þangað kemur einnig ungur
Bjarneyingur bróðir húsfreyju,
Steinþór Einarsson, fæddur29. sept-
ember 1895, sunnan yfir fjörðinn
alvanur sjó af áraskipum og
skútum. Þetta vor leggja þau grunn-
inn að Iífshlaupi sínu, því um haustið
19. október 1918 ganga þau í hjóna-
band í Stykkishólmi og hefja þar
búskap. Hvers þau hafa vænst af
lífinu veit ég ekki. Hjá þeim tók við
hörð lífsbarátta eins og flestra ann-
arra úr alþýðustétt þessa tíma. Hús-
bóndinn til sjós á skútum, bátum og
togurum þegar best gekk, að heiman
meiri hluta ársins en konan og
börnin í húsmennsku við misjöfn
kjör og atlæti húsráðenda eins og
gengur. Þá mátti ekki nota stóru
orðin en trúmennskan og hjartahlýj-
an gaf betri ávöxt. Svo fór einnig
fyrir þeim hjónum. Allt fram til
ársins 1934 máttu þau sæta hús-
mennsku hlutskiptinu í ýmsum eyj-
um Breiðafjarðar, og þó húsmanns-
konan sæti ekki háan sess í þjóðfé-
laginu þótti „betri borgurum" oft
gott að koma í „Kamesið til hennar
Jóhönnu minnar" og fá kaffisopa
eftir kaldan barning á opnum bátum
milli eyjanna.
Árið 1934 fá þau til ábúðar fimm
jarðarhundruð úr Bjarneyjum og
búa þar uns byggð leggst þar af. í
Bjarneyjum lifðu þau sitt blóma-
skeið og þar telja börnin þeirra sitt
æskuheimili. Þaðan lá leiðin til Flat-
eyjar við búskap og almenna land-
vinnu meðan þess var kostur. Við
hrun útgerðar þar brást einnig lífsaf-
koman og 1953 flytjast þau í Stykkis-
hólm og dvöldu þar síðan meðan líf
og kraftar entust, lengst af að Tanga-
götu 1.
Börn þeirra hjóna urðu sex, fjórir
synir og tvær dætur. Soninn Ragnar
Fjeldsteð misstu þau ungan af slys-
förum, en hin lifðu öll. Þannig var í
hnotskurn líf tengdaforeldra minna.
Sameiginlega börðust þau fyrir sér
og sinni fjölskyldu af einurð, hug-
rekki og góðvild sem aldrei brást,
þrátt fyrir ólíkt eðlisfar. Sagt er „að
hver dragi dám af sínu sessunaut" og
er ekki náttúran ein af okkar stóru
sessunautum? Hví skyldi ekki ungur
maður, sem elst upp við hafið,
ókyrrð þess og ógn, og má síðan ala
þar aldur sinn, þar sem taka verður
réttar ákvarðanir án hiks en vita þó
að ofdirfsku má aldrei beita, mótast
af þeim sessunaut? Einnig getur
kyrrð og friður fjalldalanna, þar sem
jafnvel er hægt að fá afdrep fyrir
verstu veðrum um stund, mótað
manninn.
í litla húsinu í Tanganum byggðu
þau upp heimili sitt af þeirri hlýju og
umhyggju börnum sínum og okkur
tengdabörnunum og barnabörnun-
um sem erfitt er að þakka. Bág var
mörgum sú páska- eða hvítasunnu-
helgi ef ekki var hægt að fara í
heimsókn í Tangann.
Eftir að Jóhanna missti mann sinn
12. júní 1968 dvaldist hún áfram í
húsinu sínu þar til Dvalarheimili
aldraðra tók til starfa á staðnum. Þar
bjó hún sér sitt heimili uns æfina
þraut.
Jóhanna var næm kona á öll mál
alþýðunnar og mig undraði oft hvað
hún hafði glöggan skilning á vanda-
málum hins tæknivædda þjóðfélags
nútímans. Hún var ljóðelsk enda
sjálf vel fær á því máli eins og hún
átti kyn til, þó það væri ekki borið á
torg frekar en annað frá hennar
hendi. Mig langar til að enda þessar
Vigfús Magnússon
Skinnastöðum
Það er alltaf sárt að kveðja vin
sinn, ekki síst þegar manni finnst
hann fara fyrir aldur fram, hafa átt
svo mörg ár eftir ólifuð. Þessi orð
eiga vel við Vigfús á Skinnastöðum,
sem er til moldar borinn að Þingeyr-
um í dag.
Vigfús er fæddur í Skólahúsinu í
Sveinsstaðahreppi 25. sept. 1923.
Foreldrar hans voru Magnús Vigfús-
son frá Vatnsdalshólum og Guðrún
Jóhannesdóttir. Hann ólst upp hjá
foreldrum sínum fram að fermingu.
Eftir það var hann mikið í Haga og
víðar í Sveinsstaðahreppi. Um tíma
vann hann í ofnasmiðjunni í Reykja-
vík, og eitt sumar í brúarvinnu. 1945
fór hann að búa með eftirlifandi
eiginkonu sinni Lucindu Árnadóttur
í Vatnsdalshólum, en vorið 1952
fluttu þau að Skinnastöðum og stofn-
uðu það nýbýli en þá jörð átti
Landnám ríkisins.
Komu þau með fjölskyldu sína
þangað að öllu húsalausu. Sem
bráðabirgða húsnæði byggði Vigfús
skúr að stærð á við meðal stofu í
húsum nú til dags. f Þessu húsnæði
voru þau í rúm 6 ár. Undrar menn
hvað þar rúmaðist og maður skilur
vart dugnað húsmóðurinnar að þurfa
að vera með bala af bamaþvotti á
kolaeldavél í eldhúsinu ásamt mat-
seld á stóru heimili. Raunar hafði
hún rennandi vatn en enga
skólplögn. Þess minnist Lucinda að
þröngt hafí verið þegar 8 karlmenn
voru við matborðið sem kom fyrir
þau ár meðan Vigfús var að byggja.
Fyrsta árið þeirra á Skinnastöðum
byggði hann fjós, fjárhús og hlöðu,
en íbúðarhúsið síðar.
Þetta var mikið átak fyrir efnalítið
fólk og mun hafa verið þröngt í búi
hjá þeim fyrstu árin. Nú er sonur
þeirra a Vignir búinn að ljúka bygg-
ingu á myndarlegum fjárhúsum með
tilheyrandi haughúsi og hlöðu.
Vigfús vann mikið að öllum þess-
um framkvæmdum sjálfur, enda var
hann laghentur og afkastamikill til
allrar vinnu.
Við á Torfalæk voru mjög forvitin
þegar það fréttist að hjón framan úr
Sveinstaðahreppi væru að taka ný-
býli á Skinnastöðum. Það kom fljótt
í ljós að þar eignuðumst við góða
nágranna og myndaðist fljótt vinátta
milli heimilanna sem haldist hefur
alla tíð.
Vigfús var mjög greiðvikinn og
hjálpsamur, skiptumst við oft á verk-
um og þótti mér alltaf jafn gaman að
vinna með honum fyrir verklagni
hans og dugnað.
Þótt Vigfús v æri dálítið hlédrægur
eða feiminn eins og hann orðaði það
sjálfur þá lék hann á als oddi í
kunningjahópi með glas í hönd,
söngvinn var hann þá enda kunni
hann mikið af dægurlögum. Var
hann mörg ár í Karlakór Vöku-
manna.
Vigfús var góður hestamaður og
stundaði dálítið tamningar. Átti
hann j afnan góða hesta og sat þá vel.
Ég starfaði með honum í hrepps-
nefnd um árabil og lagði hann þar
ætíð gott til mála. Mörg ár var hann
deildarstjóri K.H. deildar Torfa-
lækjarhrepps og í fleiri störfum inn-
an sveitarinnar.
Þau hjón eignuðust 5 börn og eru
3 eftirtalin á lífi:
Árni lögregluvarðsstjóri í Reykja-
vík, giftur Björk Kristófersd. hús-
móður.
Anna Guðrún, vinnur við verslunar-
störf, gift Kristofer Sverrissyni
mjólkurfræðingi.
Vignir sem er bóndi á Skinnastöð-
um.
Þá ólust upp hjá þeim tvö börn
Lucindu frá fyrra hjónabandi, þau
Alda Þórunn og Haukur Viðar.
ég vissi af eigin raun að Vigfús
unni þeim eins og sínum bömum,
enda kunna þau það að meta.
Vigfús hugsaði mjög vel um heim-
ili sitt og bú, fór litið frá, hefur víst
fundist að þá væri hann að svíkjast
um. Gestagangur hefur alltaf verið
mikill hjá þeim hjónum, bæði af
fjölskyldunni, vinum og kunningum,
enda voru þau bæði mjög gestrisin.
Fyrir tveim til þrem árum fór hann
að finna fyrir sjúkdrhi, sem læknar
réðu ekki við. Það er ákaflega sárt
að sjá vin sinn tærast upp og bíða
síns skapadægurs, en það gerði Vig-
fús með mikilli hugprýði enda vissi
hann sjálfur fyrir nokkru að hverju
stefndi.
Nú veit ég að hans þjáningu er
lokið og hann kominn til sinna
heimkynna í sól og sumarblíðu.
Konan hans hún Dadda og fjölskyld-
an öll hafa borið hans veikindi með
stakri hugprýði og gert allt sem þau
gátu til að létta honum lífið í hans
veikindastríði.
Með þessum línum fylgja frá okk-
ur öllum á Torfalæk hugheilar sam-
úðarkveðjur.
Torfi Jónsson.
línur með versi langafa Jóhönnu
Einars Ólafssonar frá Skáleyjum.
Mitt skal trúartraust ávallt
til míns drottins skarta
þótt ég fái ekki allt
sr mitt girnist hjarta.
Ég veit að við öll aðstandendur,
minnumst Jóhönnu með söknuði og
trega. Sérstakar þakkir viljum við
færa Guðlaugu Vigfúsdóttur, for-
stöðukonu Dvalarheimilisins og
starfsfólkinu öllu fyrir frábæra um-
önnun og góðvilja við Jóhönnu.
Einnig vottum við öll Jófríði, sem
. ein lifir systkini sín, samúð okkar.
Þær systur voru alltaf mjög sam-
rýmdar og héldu sambandi sínu við
til síðustu stundar.
Hvíl í Guðsfriði kæra móðir,
tengdamóðir, amma og langamma.
Þorsteinn
ATHUGASEMD
Svo gengur það til ( heimlnum að
sumir hjálpa erroribus (þ.e. vitleysum)
á gang, og aðrir leitast sfðan vlð að
útryðja aptur þeim sömu erroribus.
Hafa svo hverirtveggju nokkuð að iðja.
(Árnl Magnússon)
Hinn 14. okt s.l. birti Tíminn eftir
mig stutta minningargrein um Gest
Guðbrandsson frá Kaldbak. Nokkur
orð höfðu þó fallið niður í prentun
svo að greinargerð um næstu forfeð-
ur Gests brenglaðist. Ég bað um að
þetta yrði leiðrétt, og í gær, 22. okt.,
hefur það verið reynt. En þá tókst
svo til að bætt hefur verið við einum
Jóni í langfeðgatal okkar frænda,
þ.e. milli feðganna, Guðna í Þver-
spyrnu og Brynjóls á Kaldbak. Var
þó enginn hörgull á Jónum meðal
forfeðra okkar og alger óþarfi að
búa til einn í viðbót.
Vitaskuld á ég að vera þakklátur
fyrir aðstoð við þá barnalegu við-
leitni mína að halda upp minningu
frænda míns. En það ergir mig
óneitanlega að Tíminn skuli með
þessu gefa ættingjum mínum, sem
blaðið Iesa, í skyn að ég kunni ekki
að fara rétt með faðerni langafa
míns, þótt flestum megi e.t.v. á
sama standa. Og vonandi tekst blað-
inu betur að fara rétt með þá hluti
sem meira máli skipta.
Laugarvatni, 23. okt. 1987
Krístinn Kristmundsson.
III REYKJKJÍKURBORG HH
l* __________________ ■*» ***
Stödun,
Félagsráðgjafar:
Félagsmálastofnun Reykjavíkur auglýsir lausa
stöðu sérfulltrúa við fjölskyldudeild. Fulltrúinn fer
með ýmis sérverkefni einkum á sviði barnavernd-
ar, t.d. vistanir barna á vistheimilum.ráðgjöf við
Mæðraheimilið og fjölskylduheimili. Áskilin er
starfsreynsla á sviði barna- og fjölskylduverndar.
Uppl. gefur yfirmaður fjölskyldudeildar í síma
25500. Umsóknarfrestur til 20. nóvember n.k.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds
Reykjavíkurborgar, Pósthússtræti 9, 5. hæð á
sérstökum eyðublöðum sem þar fást.
REYKJkMIKURBORG
Acuc&an Stödíci
Stöður á dagheimilinu Bakkaborg v/Blöndubakka.
Staða forstöðumanns er laus til umsóknar. Fóstru-
menntun áskilin. Einnig staða yfirfóstru. Upplýs-
ingar gefa framkvæmdastjóri og umsjónarfóstrur á
skrifstofu Dagvista barna, sími 27277.
Laus staða
Staða sérkennslufulltrúa í menntamálaráðuneyt-
inu er laust til umsóknar. Laun samkvæmt launa-
kerfi starfsmanna ríkisins.
Umsóknir ásamt ítarlegum upplýsingum um
menntun og starfsferil sendist menntamálaráðu-
neytinu, Hverfisgötu 6,150 Reykjavíkfyrir25. nóv.
n.k.
Menntamálaráðuneytið.
Innilegar þakkir sendi ég öllum þeim sem glöddu mig
,á 60 ára afmælisdaginn minn.
Guð blessi ykkur öll og bænheyri.
Haildór S. Gröndal.