Tíminn - 10.11.1988, Síða 9

Fimmtudagur 10. nóvember 1988
Tíminn 9
VETTVANGUR
11

llllll!l
Valgerður Sverrisdóttir:
Græni póllinn í stjómmálum
Ég las fyrir nokkru grein í virtu tímariti sem bar
yfirskriftina, „Græni póllinn í stjórnmálum“. Þar var
fjallað um hið pólitíska litróf - það sem skilur að sósíalisma
og kapítalisma og þá einkennilegu stöðu sem kemur upp,
t.d. þegar þessar tvær stefnur fallast í faðma og beita sér
gegn einstaka málefnum, svo sem framleiðslustjórnun í
landbúnaði, eins og dæmi eru um.
í þessari grein var vitnað í 20 ára ' þrátt fyrir gífurlegar breytingar og
gömul skrif eftir norskan prófessor
sem fjallaði um þriðja pólinn í
stjómmálum, nefnilega þann
græna, sem við framsóknarmemi
höfum gjarnan viljað kenna okkur
við.
Prófessorinn hélt því fram, að
áður fyrr hafi megin hagsmunabar-
áttan í pólitík spannast eftir línu
frá vinstri til hægri, frá róttækum
sósíalistum - „rauðum“ póli - í
íhaldssaman, kapítalískan, borg-
aralegan „bláan“ pól.
Græni póllinn sé róttækur í þeim
skilningi að hann stefni að gagnger-
um breytingum í þjóðfélaginu, en
að það sé ekki unnt að finna
honum stað á pólitískri línu frá
vinstri til hægri, heldur sé réttara
að líkja hagsmunaaðilum við horn
í þríhyrningi, með rauðum pól,
bláum pól og grænum pól.
Við þessa fyllyrðingu vil ég setja
spurningamerki hvað varðar Fram-
sóknarflokkinn. Ég vil staðsetja
hann á miðjunni.
Síðan rekur prófessorinn hverjir
séu sameiginlegir hagsmunir með
hverjum tveimur pólum og stað-
reyndin er sú, að þó svo að þessi
grein sé skrifuð í öðru landi fyrir
20 árum, þá er þar mjög margt sem
á vel við daginn í dag og aðalatriðin
og meginlínurnar eru óbreyttar
framfarir í hinum vestræna heimi á
þessum tveimur áratugum.
Samsteypustjómir
Við framsóknarmenn erum
gjaman spurðir að því, hvernig
það megi vera, að hægt sé að söðla
um ánokkurra ára fresti, og jafnvel
á nokkrum dögum, frá hægri stjórn
til vinstri stjórnar og úr vinstri
stjóm til hægri stjórnar, án þess að
það virðist hafa nokkur áhrif á
pólitíska stöðu flokksins né sálarlíf
flokksmanna.
Sannleikurinn er sá að Fram-
sóknarflokkurinn hefur tekið þátt
í ríkisstjórn samfleytt frá 1971 og
er sú ríkisstjórn sem nú situr sú
sjöunda á tímabilinu. Stjórnar-
mynstrin hafa aðeins tvisvar verið
nákvæmlega af sama toga, - þ.e.
þegar Framsóknarflokkur og Sjálf-
stæðisflokkur hafa myndað tveggja
flokka stjómir.
Samstarf þessara tveggja flokka
hefur á margan hátt gengið vel.
Það er þó svo komið eftir atburði
síðustu mánaða að margt bendir til
að nú skilji leiðir um nokkra
framtíð. Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur verið að breytast úr því að vera
flokkur, sem taldist standa að baki
heilbrigðu atvinnulífi og undir-
stöðuatvinnuvegunum, í sundrað-
an frjálshyggjuflokk, sem virðist
fyrst og fremst verja hagsmuni
fjármagnseigenda og stórkapítal-
ista. - Það sem auk þessa sýndi sig
að gera Sjálfstæðisflokkinn ill sam-
starfshæfan í síðustu ríkisstjórn,
var valdastaða hans í Reykjavík. -
Nú er nefnilega komið að því að
höfuðbórgin slái af og leggi sitt af
mörkum til að koma á jafnvægi í
efnahagsmálum og þar með
byggðamálum.
Það eru eflaust öllum hér í
fersku minni viðbrögð borgarstjór-
ans við tillögum okkar framsókn-
armanna við landsútsvar af að-
stöðugjaldi, þar sem það næði
ákveðinni upphæð miðað við íbúa-
fjölda. - Þó lét hann þau orð falla,
að visu undir rós, að nú ætti að
stela peningum af Reykvíkingum
og setja í „sukkfyrirtæki" úti á
landi.
Fólk sem svona talar á ekki
samleið með framsóknarmönnum
við stjórn þjóðarskútunnar.
Framtíð Framsóknarflokksins?
Ég álít að Framsóknarflokkur-
inn eigi mikla möguleika á að auka
fylgi sitt í náinni framtíð.
Islensk pólitík hefur í verulegum
mæli sótt næringu sína í ágreining
í utanríkismálum. Sá málaflokkur
hefur a.m.k. skerpt línurnar hvað
mest á milli Sjálfstæðisflokks og
Alþýðubandalags og staðreyndin
er sú að framsóknarmenn hafa
fram til þessa ekki verið á einu máli
hvað utanríkismál varðar. - Nú er
svo komið, að formaður okkar
hefursem utanríkisráðherra mótað
nýja utanríkisstefnu, sem byggir á
sjálfstæði og sérstöðu íslensku
þjóðarinnar, auk þess sem hún
hafnar öfgum á báða bóga.
Þeir atburðir sem átt hafa sér
stað í heiminum í friðarmálum
gera einnig það að verkum, að
„Rússagrýlan og Moggalygin" og
gömlu Alþýðubandalagsfrasarnir
um Island úr Nató og herinn burt,
ná ekki eyrum manna í sama mæli
og áður var.
Nú er því byr fyrir frjálslyndan
öfgalausan flokk, byggðan á sér-
einkennum íslensks þjóðfélags,
með rætur í íslenskum jarðvegi.
Staða kvenna
Ég hef oft áður gert að umtals-
efni stöðu kvenna í íslenskri póli-
tík. - Sérframboð kvenna til þjóð-
þings er einsdæmi hér á landi.
Ástæðurnar eru eflaust margar, en
aðalástæðan kannski sú, að konum
hefur ekki þótt aðlaðandi að ganga
til liðs við gömlu flokkana og koma
baráttumálum sínum fram í gegn-
um þá. - Við getum svo deilt um
það hvor leiðin sé vænlegri til
árangurs, sú leið að aðlaga gömlu
flokkana nýjum tímum og breyttu
þjóðfélagi, með því að starfa innan
þeirra, eða að standa fyrir utan og
gagnrýna. - Ég þarf varla að taka
það fram að ég tel fyrri leiðina
ákjósanlegri.
Málefnin eru aðalatriði
Ég gat þess áður, að ýmsum
I þætti það skrýtið hvað Framsókn-
1 arflokkurinn getur sveiflast á milli
samstarfs við hægri og vinstri öfl. -
Ég hef svarað þessu svo, að við
framsóknarmenn veljum okkur
samstarfsmenn með tilliti til mál-
efna.
Auðvitað þurftum við að taka á
honum stóra okkar þegar við fór-
um í samstarf við Alþýðuflokkinn
eftir öll þau gífuryrði sem formað-
ur hans hafði látið falla um okkur
framsóknarmenn. - Nú neitar því
enginn að málefnalegur ágrein-
ingur þessara tveggja flokka er
ekki mikill, og Alþýðuflokkurinn á
margan hátt æskilegur samstarfs-
flokkur.
Að lokum: Sú ríkisstjórn sem nú
hefur verið mynduð af formanni
okkar flokks og sem hann veitir
forystu hefur vakið von á ný hjá
landsbyggðarfólki.
Það er því mikil ábyrgð sem
hvílir á herðum okkar framsókn-
armanna og þá sérstaklega á for-
ystu okkar að þessari ríkisstjórn
takist að láta gott af sér leiða fyrir
íslenskt þjóðfélag allt. E.t.v. eig-
um við framsóknarmenn pólitíska
framtíð okkar fyrst og fremst undir
því.
Valgerður Sverrisdóttir.
Guðjón V. Guömundsson:
Ofbeldisöflin lofsungin
Þegar ég las grein Andrésar
Magnússonar í Morgunblaðinu 16.
október s.l. þá komu mér strax í
hug ýmis skrif íslenskra kommún-
ista hér á árum áður þegar þeir
lofsungu stjórnarfarið í Sovétríkj-
unum og ljóðskáldin í þessari
ógæfulegu hjörð kváðu meðal ann-
ars „Sovét ísland óskalandið, hve-
nær kemur þú?“ og menn töluðu
um Stalín sem mannsins besta vin.
Allt var varið og réttlætt og vest-
rænir gagnrýnendur sagðir fara
með helber ósannindi, bara aftur-
halds- og auðvaldslygi. Þarna aust-
ur frá var sem sé fyrirheitna landið,
paradís hins vinnandi manns. Hvað
kom svo á daginn? Vitanlega’var
allt rétt og satt sem andstæðingar
þessa skelfilega stjórnkerfis höfðu
sagt, þetta staðfestu opinberlega
þeir er við tóku af Stalín og í dag
vita allir að sá maður og fylgisvein-
ar hans verða ævinlega taldir með
svívirðilegustu mönnum mann-
kynssögunnar.
Nefndur Andrés, er ég minnist á
hér að ofan, er að mér skilst
blaðamaður við Morgunblaðið og
hefur verið iðinn við að lofsyngja
grimmustu fanta er nú gista jörð-
ina. Þó að vitanlega sé ofbeldið
sem ísraelsmenn beita Palestínu-
fólkið, og hafa gert frá fyrstu tíð,
eitt og stjómarfarið undir komm-
únisma Stalíns annað þá eru skrif
mannsins mjög í ætt við vinnu-
brögð íslensku kommúnistanna
áður.
Meðferð ísraelsmanna á Palest-
ínufólkinu gegnum tíðina er svo
skelfileg að maður bara skilur alls
ekki hvemig þetta getur gerst.
Andrés blaðamaður ver og réttlæt-
ir allt sem þessir böðlar aðhafast,
segir að allt sé stórlega orðum
aukið ef ekki meira og minna alger
uppspuni og þá líklega myndir þær
er fólk hefur horft á f sjónvarpinu
sviðsettar, bara tilbúningur einn.
Maðurinn dirfist að lýsa hundruð
blaðamanna, fréttamanna útvarps
og sjónvarpsstöðva, starfsmenn
Sameinuðu þjóðanna, fulltrúa
Amnesty International samtak-
anna ósannindamenn að ekki sé
talað um ótölulegan fjölda ferða-
manna er ekki síður hefur orðið
vitni að ótrúlegum grimmdarverk-
um ísraelsku dátanna. Grein
mannsins er svo yfirþyrmandi að
furðu gegnir. Það er engu líkara en
manninum sé á stundum alls ekki
sjálfrátt, hvað skyldu fsraelsmenn
borga honum fyrir svona skrif?
Komi fyrir að fsraelsmenn beiti
hörku við að halda uppi lögum og
reglu, eins og hann kallar það, þá
er það Palestínumönnum sjálfum
að kenna eða hvað er fólkið að
kasta grjóti að hermönnunum -
þeir eiga rétt á að vera þarna - eða
að ögra þeim með að veifa Palest-
ínufánanum. Og það að ísraels-
menn hersetji Vesturbakkann og
Gaza; það er jú aröbum að kenna.
Þeir réðust á ísrael árið 1967 og þá
tóku ísraelsmenn þessi landssvæði.
Þetta er vitanlega ósatt. Það voru
fsraelsmenn er réðust fyrirvara-
laust á nágranna sína og eyddu til
dæmis mestu af herflugflota
Egyptalands á jörðu niðri.
Sömuleiðis segir Andrés að
vandamál Palestínumanna yfirleitt
séu þeim sjálfum að kenna. Þeim
hefði verið nær að samþykkja til-
lögu S.Þ. um skiptingu landsins
milli þeirra og aðfluttra gyðinga.
Hvað var nú það sem fólst í þessum
tillögum. Gyðingarnir áttu að fá í
sinn hlut rúman helming landsins,
um 56%, en frumbyggjarnir, Pal-
estínuarabarnir, 44% enda þótt
þeir væru helmingi fleiri. Og ekki
nóg með það; á þeim svæðum er
gyðingar áttu að fá var nær helm-
ingur íbúanna Palestínumenn.
Menn hljóta að sjá og viðurkenna
hvílíkt himinhrópandi ranglæti átti
hér að fremja. Hvernig í ósköpun-
um áttu Palestínumenn að sætta
sig við þetta óréttlæti? Þjóðin sem
búið hafði í landinu öldum saman
átti hér að rýma fyrir aðkomu-
mönnum, ég segi enn og aftur,
þetta er alveg með ólíkindum.
Það er og verður þeim þjóðum
er að þessu stóðu til ævarandi
skammar; íslensk stjórnvöld voru
þarna með. Það vita allir sem fylgst
hafa með þróun mála að þó að
Palestínumenn hefðu sætt sig við
þetta ranglæti þá hefðu ísraels-
menn aldrei látið þar við sitja; þeir
hafa frá fyrstu tíð ætlað sér landið
og öll yfirráð þar. Allt frá því
Theodor Herzl setti fram hug-
myndir sínar um gyðingaríki í
Palestínu, var zíonistum ljóst, að
þessi áform væru óframkvæmanleg
nema þeim tækist að fjarlægja
flesta íbúa landsins þ.e, Palestínu-
menn, til þess að rýma fyrir gyðing-
um. Um brottflutning Palestínu-
manna og um nauðsyn þess að
beita valdi í Palestínu gegn heima-
mönnum var rætt hispurslaust á
þingum zíonista þegar fyrir síðari
heimsstyijöldina. Það er ekki einu sinni
til umræðu í dag af hálfu Israels-
manna að Palestínumenn fái að
stofna eigið ríki á þessum ræmum
er þeir enn halda að nafninu til.
Við þekkjum yfirlýsingar ráða-
manna með fjöldamorðingjann
Shamir í broddi fylkingar. „Við
munum aldrei skila herteknu svæð-
unum, Palestínumenn fá aldrei að
stofna sitt eigið ríki“. Það fer
ekkert á milli mála og hefur að
sjálfsögðu aldrei gert hvað land-
ræningjarnir hafa ætlað sér.
Títt nefndur Morgunblaðsblaða-
maður minnist á innráðs ísraels-
manna í Líbanon árið 1982. Þeir
fóru inn í Líbanon til að elta uppi
skæruliða - eitthvað álíka sak-
leysislegt orðalag notaði blaða-
maðurinn, það fer lítið fyrir slíku.
Markmið Israelsmanna með inn-
rásinni í Líbanon var að eyðileggja
allar félags- og menningarstofnanir
svo og stjórnmála- og hernaðar-
undirstöður, sem palestínskir
flóttamenn og afkomendur þeirra
höfðu byggt. Markmiðið var einnig
að tortíma sem flestum af leiðtog-
um Palestínuþjóðarinnar. Sam-
kvæmt líbönskum heimildum lét-
ust þegar á fyrstu vikum innrásar-
innar um 18.000 manns og yfir
30.000 særðust og margir mjög
alvarlega enda var beitt mjög öfl-
ugum og hættulegum vopnum eins
og t.d. flísasprengjum. Eyðilegg-
ing mannvirkja var ofboðsleg og
hundruð þúsunda misstu heimili
sín. Að sjálfsögðu voru það fleiri
en Palestínumenn er létu lífið í þessu
blóðbaði og enn þann dag í dag eru
farnar árásir og sprengjum látið
rigna yfir flóttamannabúðir Palest-
ínufólksins og svo vita náttúrlega
allir hvernig ástandið er á vestur-
bakka Jórdanárinnar og á Gaza-
spildunni. Ekki líður dagur án þess
að Palestínumaður sé skotinn til
bana og margir eru limlestir með
barsmíðum. Þetta eru orðnar svo
hversdagslegar fréttir að manni
finnst á stundum sem fólk taki vart
eftir þessu lengur, það eru meiri
tíðindi sé sagt frá minkadrápi ein-
hvers staðar hér á Fróni.
Lesendur góðir. Saga Palestínu-
þjóðarinnar seinustu áratugina er
svo skelfileg að ekki er ofsagt að
segja hana einn mesta harmleik
mannkynssögunnar. Tökum hönd-
um saman og gerum okkar til þess
að vitfirringunni linni. Tölum við
þingmenn okkar og aðra forystu-
menn og þrýstum á að Island leggi
sitt af mörkum á alþjóðavettvangi
í þeirri baráttu. Málið þolir alls
enga bið.
I lokin smá kafli úr frásögn
íslensks blaðamanns er var þarna á
ferð fyrir nokkrum vikum. „Ég sá
dýpri niðurlægingu og örbirgð en
ég gat ímyndað mér, örvæntingu
og vonleysi. Ég sá börn sem misst
höfðu föður sinn, börn með
skotsár, limlest börn, skítug börn
með glampa í augum sem gaf til
kynna undarlegt sambland af heift
og sakleysi. Böm sem eru öðruvísi
en öll önnur börn sem ég hef áður
séð, því þau hafa andlit sem eru
rúnum rist af ábyrgð og reynslu af
daglegu ofbeldi. Astandið á her-
teknu svæðunum og flóttamanna-
búðum Palestínumanna er mun
alvarlegra en okkur hefur verið
sagt. Reynsla mín þessa daga var
yfirþyrmandi“.
Guðjón V. Guðmundsson.