Tíminn - 31.05.1989, Side 14
14 Tíminn
Miövikudagur 31. maí 1989
AÐ UTAN
iiiiniii
Barist fyrir því að
dauðarefsing verði aftur
tekin upp í New York
Donald Trump, fasteigna- og spilavítaríkisbubbi, lætur
sér ekki vaxa í augum háar upphæðir og þegar honum
liggur eitthvert mál sérstaklega á hjarta horfir hann ekki í
kostnaðinn við að ná sínu fram. Fyrir skemmstu vakti
athygli þegar hann keypti heilsíðuauglýsingar í dagblöðum
New York borgar fyrir alls 85.000 dollara, þar sem sagði:
„Látið okkur aftur fá dauðarefsinguna - látið okkur aftur
fá lögregluna“.
Sama kvöld endurtók milljarðamæringurinn fyrir framan
sjónvarpsvélar, reiðilegur á svip, það sem stóð í auglýsing-
unum. „Ég hata þessa göturæningja og morðingja. Ef þeir
drepa aðra á að drepa þá sjáifa,“ sagði hann.
Tilefni reiði Trumps
Tilefni þess að Donald Trump,
og fleirum finnst nú nóg um óöld-
ina í New York, var að í miðri
borginni höfðu 6 svartir og
spænskumælandi unglingar á aldr-
inum 14-16 ára ráðist á 28 ára
gamla konu þar sem hún skokkaði
í Central Park 19. apríl sl. Þeir
margnauðguðu henni og mis-
þyrmdu henni svo að hún var
meðvitundarlaus vikum saman.
Slíkir atburðir, og aðrir álíka,
gerast þúsundum saman í New
York og mörgþúsund sinnum um
öll Bandaríkin. Tugþúsundum
saman verða Bandaríkjamenn
fórnarlömb lögreglustjóra- og
skotvopnadýrkunar í landinu.
Sjöttu hverja mínútu er konu
nauðgað og hlutur svartra kvenna
í þeim hópi er ekki í neinu sam-
ræmi við hlutfall þeirra með þjóð-
inni.
Svipað atvik sem ekki
varð tilefni til kröfu
um dauðarefsingu
Þrem dögum eftir árásina í
Central Park gerðist svipaður at-
burður í New York, nema í þetta
sinn var það svört kona sem varð
fyrir barðinu á árásarmönnum.
Henni var nauðgað uppi á þaki 21
hæðar húss í Manhattan og síðan
hent út af þakbrúninni. Þar sem
henni tókst að ná taki á sjónvarps-
loftneti í fallinu hélt hún lífi. Þetta
atvik vakti engan áhuga Donalds
Trumps né stjórnmálamanna í
New York.
Árásin í Central Park bar allt
annað yfirbragð, gæti hafa verið
samin fyrir sápuóperu en útfærð í
lífinu sjálfu. Fórnarlambið var
hvítt og tilheyrði forréttindahópi.
Konan útskrifaðist úr einum besta
viðskiptaskóla landsins og gegndi
hárri stöðu hjá verðbréfafyrirtæk-
inu Salomon Brothers f Wall
Street. Yfirmaður hennar skrifaði
í blöðin eftir árásina að hún sam-
einaði „bestu dyggðir Ameríku".
Árásarmennirnir, sem réðust á
konuna í skuggalegu horni
garösins, eru aftur á móti þeirrar
gerðar sem góðborgurum er óhætt
að hneykslast á. Þeir koma ekki frá
fátækrahverfum hvítra né úr eitur-
lyfjaneytendahópum sem njóta
vissrar meðaumkunar, heldur úr
lægstu stétt þeldökkra. Og árásar-
staðurinn er hvorki Harlem né
Bronx heldur sjálfur Central Park.
Þar höfðu þeir hlaupið um, í hóp-
um og án markmiðs, bara í leit að
einhverju að gera.
Þeir höfðu vakið athygli í ná-
grenninu mánuðum saman. í há-
hýsahverfi í grenndinni, þar sem
íbúarnir tilheyra lægri miðstétt,
höfðu þeir brotið gluggarúður, gert
skemmdarverk í anddyrum og bar-
ið einn íbúanna sundur og saman
við útidyrnar vegna þess að hann
Börn að leik í fátækrahverfi í New
York. Hvaða framtíð bíður þessara
barna?
neitaði að afhenda þeim peningana
sína.
Afskiptalausir
meðboí garar
Þeir eru vissulega ekki geðugir
náungar. En í þessari borg lítur
fólk undan þegar ógeðfelldir at-
burðir verða samkvæmt kjörorð-
inu: Bara ekki að verða vitni, bara
ekki að lenda í rafeindarannsókn-
arneti lögreglunnar. Og ekki taka
neina áhættu úti á götu. Þegar allt
kemur til alls eiga 70 milljónir
Ameríkana a.m.k. eitt skotvopn
hver.
Lögreglan sjálf lítur líka gjarnan
undan. Áður en hópurinn réðst á
konuna 19. apríl höfðu þeir þegar
ráðist að átta öðrum sem leið áttu
um Central Park, og það ekki
eingöngu konum. Fertugur maður
sem slapp úr höndum þeirra lét
lögregluna vita, en þessir verðir
laga og réttar létu sér fátt um
finnast. Sennilega heyra þeir sömu
sögurnar á hverju kvöldi.
Látið okkur fá lögregluna aftur
sagði í auglýsingu Donalds Trump.
Lögreglan fór eftirlitsferðir um
garðinn að kvöld- og næturlagi. En
gera má ráð fyrir að unglingarnir
hafi átt auðvelt með að forðast skin
ljóskastaranna og getað haldið iðju
Spænskumælandi og svartir ungl-
ingar eru ákærðir fyrir að hafa
ráðist á hvíta konu í Central Park
með hroðalegum afleiðingum.
Þessi atburður varð til þess að
Trump hóf herferð sína.
sinni ótruflaðir áfram. Það sem
þeir höfðust að í garðinum er nú
kallað „Wilding“, þ.e. að upplifa
eitthvað, ráfa um svæðið án nokk-
urs leiðarenda.
Trump og félagar vilja
straumhvörf í New York j
Þeir sem vilja hafa áhrif áj
skoðanir fólks og hagræða hlutun-
um eftir sínu höfði hafa tekið þetta
tilfelli upp á sína arma af hreinni
eðlishvöt um hvers það hóflausa og
skelfilega, það heimskulega og
þorstinn eftir því sem vekur athygli
er megnugt. Þeir vilja nefnilega
Donald Trump milljarðamæringur
heimtar að aftur verði tekin upp
dauðarefsing í New York. En hann
vill líka sjá aðrar breytingar á
valdahlutföllum þar.
strauinhvörf í borginni og New
York ríki.
Þeir hafa úr nægum glæpum að
moða þar sem þeldökk undirmenni
ráðast gegn hvítu úrvalsfólki, dýrs-
legar hvatir gegn hinum eilífu
ljósastólpum bandaríska draums-
ins. í fjölmiðlum í New York eru
fyrst og fremst litaðir glæpamenn
leiddir fyrir sjónir almennings.
Það sem gerðist í Central Park
19. apríl er fyrir löngu orðið óháð
gerendunum og fórnarlambinu.
Sápuóperan heldur áfram af fullum
krafti og framleiðir byggingarefni
til að gera upp fjölmarga óupp-
gerða reikninga milli þeirra sem
ofbeldi eru beittir í borginni og
þeirra sem beita ofbeldinu.
Almenningar ætti að hafast
eitthvað að, gegn aumum frjáls-
lyndum og umfram allt gegn sál-
fræðingunum - sem oft eru gyðing-
ar - en þeir eru álitnir halda
verndarhendi yfir gerendunum en
ekki þolendunum. Og ekki síst
gegn hinum frjálslynda ríkisstjóra
í Albany, Mario Cuomo, draum-
huganum sem er eindreginn and-
stæðingur dauðarefsingar. Og ekki
má gleyma borgarstjóranum Ed
Koch sem fallinn er í ónáð. Þetta
er fólkið sem Trump vildi helst sjá
gert áhrifalaust.
Óskaborgarstjóri
Trumps er...
Trump og skoðanabræður hans
vilja sjá mann laga og reglna,
saksóknarann Rudolf Giuliani sem
borgarstjóra. Hann er ekki svartur,
ekki gyðingur og ekki fulltrúi gam-
alla auðæfa. Hann er hins vegar
andstæðingur mafíunnar, Wall
Street og spillingarinnar í Demó-
krataflokknum. Giuliani myndi
koma ástandinu í borginni í lag. í
blöðunum er haft eftir honum að
hann myndi fara fram á dauðarefs-
ingu fyrir alvarlega glæpi sem
framdir væru í Central Park.
Og hvað ef þeir sem þá drýgja
eru eru undir lögaldri er þá spurt.
Giuliani mótmælir því að það megi
skilja orð hans þannig að hann
vildi taka þá af lífi og dregur orð
sín varlega aftur. Samt sem áður
væru hin miklu auðæfi Trumps
góður bakhjarl fyrir Giuliani. Og
milljónamæringurinn hefur safnað
250.000 dollurum fyrir skjólstæð-
ing sinn með því að halda matar-
boð fyrir ríka fólkið. Þar með sjá
aðrir sem hafa áhuga á að taka við
embættinu eftir Koch sæng sína
upp reidda.
Þetta á ekki síst við um David
Dinkins, svartan bæjarstjóra þess
borgarhluta New York sem nefnist
Manhattan þar sem Central Park
er. Hann hefur þegar tilkynnt
framboð sitt til borgarstjóraem-
bættisins þegar Koch hættir. En
Dinkins er nú tekinn í karphúsið
og þar leggjast allir á eitt, Trump,
Giuliani og, að vísu ekki eins
skýrt, Koch. Nú er sagt: Hvað,
svartur borgarstjóri, og það einmitt
núna?
Ef Dinkins leggur of mikla
áherslu á glæpinn í Central Park,
glatar hann tiltrú annarra svartra.
Þeir hafa þegar fengið nóg af því
að enn eigi þeirra fólk sök á ódæði.
Geri hann hins vegar of lítið úr
árásinni í Central Park fær hann að
heyra úr annarri átt: Jæja, þessi
Dinkins hylmir yfir með glæpa-
lýðnum í Central Park.
Það skiptir engu máli að hver sá
sem hefur minnstu skynsami lítur
ekki á árásina í garðinum sem
kynþáttaglæp. Þar voru það ekki
svartir gegn hvítum, heldur krafta-
karlar sem réðust á konu. Það
verður hins vegar að túlka það sem
kynþáttaglæp, á þann hátt er miklu
auðveldara að „selja“ dauðarefs-
inguna.
Taki New York ríki upp
dauðarefsingu að nýju
fylgja öll Bandaríkin eftir
Allt í allt 13 sinnum síðan um
miðjan áttunda áratuginn hafa
ríkisstjórar New York ríkis komið
í veg fyrir að lög um að taka aftur
upp dauðarefsingu næðu fram að
ganga með því að beita neitunar-
valdi. New York ríki er því eitt af
13 ríkjum Bandaríkjanna þar sem
dauðarefsing er ekki til skv. lögum.
En stórlaxarnir sem aðhyllast
hefndarréttlæti halda ótrauðir sínu
striki. Það getur farið eftir því
hvemig atkvæði falla í New York
hvort þessi helgisiðadauðdagi, sem
er á valdi einstakra ríkja, verður
tekinn upp að nýju um öll Banda-
ríkin. Og líkumar á því hafa aldrei
verið eins miklar og nú.
Neitunarvald ríkisstjóra New
York ríkis getur nefnilega verið
brotið á bak aftur með tveggja
þriðju hluta meirihluta atkvæða í
ríkisþinginu. Og í þinginu í Al-
bany, þar sem íhaldsmenn hafa
töglin og hagldimar, vantar aðeins
eitt atkvæði þar upp á.
Tmmp og lúðrablásarar hans
blása þess vegna atvikið í Central
Park upp til að vinna þetta eina
atkvæði á sitt band og horfa ekki í
kostnað í þeim tilgangi. „Nú kemur
Donald Trump með sína endan-
legu lausn: Drepið þá,“ skrifar
Pete Hamill í New York Post.