Tíminn - 15.06.1989, Blaðsíða 10

10 Tíminn
Fimmtudagur 15. júní 1969
't ( c i i
Fimmtudagúr 15. júní 1989
* ”,rf"Ll 'tihn 11

Ssill5i:PlsiS0

—
Japanir
tilbúnir
að kaupa
allt okkar
aflamagn?
Eftir Agnar Óskarsson
Japan hefur á undanförnum árum orð-
ið sífellt stærri markaður fyrir íslenskar
afurðir, einkum frystar sjávarafurðir. Þá
hefur tilkoma beins flugs milli íslands og
Japans opnað möguleika á útflutningi á
ferskum afurðum og horfa menn þá
einkum til útflutnings á eldislaxi. í gangi
eru og hafa verið ýmsar tilraunir með
útflutning á öðrum afurðum sem íslend-
ingar hefðu til skamms tíma frekar svelt
sig í stað þess að leggja sér til munns, svo
sem þorsksvil, lifandi humar og ígulkerja-
hrogn svo dæmi séu tekin. Sem dæmi um
áhuga manna á vinnslu afurða með
útflutning á markaði í Austurlöndum
fjær í huga, er nú staddur hér á landi
Kínverji, á vegum íssjós hf. sem er að
athuga með verkunaraðferðir á sæbjúga,
sem vinsælt góðmeti hjá þjóðum Asíu,
s.s. í Kína og Japan.
Gylfi Aðalsteinsson hjá íssjó hf. sagði
að verið væri að skoða hvort hægt væri að
nýta sæbjúgun og hvaða möguleikar væru
fyrir hendi.
Markmið fyrirtækisins er að kanna
nýtingarmöguleika á lífríki sjávar, sér-
staklega það sem ekki hefur verið nýtt
áður, reyna nýjar verkunaraðferðir og
nýja markaði.
Sæbjúgað þykir gott til matar í Asíu og
sagði Gylfi að ef vinnslutilraunirnar gæf-
ust vel þá mundu þeir skoða markaðinn
í framhaldi. „Við erum ekki vissir um að
þessi tegund mundi líka eins og hún er,
enda kemur hún úr kaldari sjó,“ sagði
Gylfi. Rannsóknirnar eru gerðar í sam-
vinnu við fyrirtæki í Kfna sem vinnur
sæbjúgu og er Kínverjinn sem hér er
staddur sérfræðingur í verkun á sæbjúg-
um. Rannsóknirnar eru fremur stutt á
veg komnar, enda ferlið sem þetta tekur
langt að sögn Gylfa, auk þess sem í ljós
ætti eftir að koma hvort hagkvæmt væri
að vinna þetta hér.
Sæbjúgað sem verið er að gera tilraunir
með hér á landi var veitt upp með
hörpuskelsplóg í Breiðafirði. Sæbjúgað
er ílangt, í líkingu við gúrku, en þegar
það er tekið upp úr sjó skreppur það
saman og líkist þá helst blóðmörskepp.
Verkunaraðferðin mun vera mjög flókin,
en sæbjúgað er þurrkað og er eilítið
stærra en eldspýtustokkur eftir þurrkun.
Áður en það er notað til matar er þurrkað
sæbjúgað bleytt upp.
Tvö stærstu fyrirtækin í útflutningi á
frostnum og ferskum afurðum til Japans,
eru Sjávarafurðadeild Sambandsins og
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna. Guð-
brandur Sigurðsson forstöðumaður vöru-
þróunarseturs Sjávarafurðadeildar Sam-
bandsins sagði í samtali við Tímann að
mikil vinna við þróun og markaðssetn-
ingu hefði verið unnin í sambandi við
útflutning á ferskri vöru á Japansmarkað,
sem fyrst og fremst er komin til vegna
þess beina flugs sem hófst í janúar og
tiltölulega hagstæðra fraktgjalda. Hann
sagði hins vegar að megin viðskipti við
Japan væru á sviði frystra sjávarafurða,
sem hefðu stóraukist á síðustu árum.
„Það er alls ekki fullreynt með allar
þær vörutegundir sem við höfum verið að
gæla við. Það sem gengið hefur vel upp
er ferskur lax, þó svo að þetta sé ekki ný
afurð, þá er þetta nýr markaður. Þá
unnum við töluvert í þorsksvilum sem
bundin eru við vetrarvertíð, frá um
febrúar til maí og notuðum við þessa
vertíð til að læra réttu handtökin og
flokkunina. Við vonumst tii að geta selt
töluvert magn af því á næstu vertíð,“
sagði Guðbrandur. Þá hefur verið gerð
athugun með sölu á hrognum úr ígulkerj-
um. Það er þó bundið því að hrognin séu
sambærileg að gæðum og markaðurinn
þar krefst, en Japanir gera ákveðnar
kröfur um lit hrognanna. Ef þetta gengur
upp, þá þyrfti helst að vinna hrognin hér
heima og pakka þeim, því þau eru aðeins
13% af þunga ígulkerjanna, sem annars
eru ekki nýtt. Guðbrandur sagði að
góður markaður væri í Japan fyrir lifandi
humar ef takast mætti að halda lífi í
honum, án þess að kostað væri of miklu
til. Þá sagði hann að þeir hefðu verið að
prófa sig áfram með flatfisktegundir, sem
ýmsir möguleikar væru í, sérstaklega
þegar fiskurinn væri hrognafullur.
Erfiðara er með útflutning á ferskri
rækju þar sem hún er mjög viðkvæm og
hefur lítið geymsluþol. „Mér sýnist í
augnablikinu að það sé ekki áhættunnar
virði að fara út í það,“ sagði Guðbrandur.
Aðrar tegundir sem mætti nefna og
möguleikar eru fyrir, eru sæbjúgu sem
fyrirhugað er að senda út prufur af og
skötuselslifur svo dæmi séu tekin.
„Fyrir þessar furðulegri tegundir eins
og þorsksvilin, sæbjúgun og tegundir sem
ekki hafa verið nýttar áður, er kannski
ekkert stór markaður, en samt markaður
sem við höfum ekki efni á að líta fram
hjá,“ sagði Guðbrandur.
Á komandi hausti og næstu árum má
búast við stóraukinni framleiðslu á eldis-
fiski hér á landi. Aðspurður hvort mark-
aðurinn í Japan gæti tekið við öllu því
magni, sagði Guðbrandur að því væri
erfitt að svara. „Þetta veltur mikið á
verðinu og við förum ekkert að flytja út
fisk til þess að tapa á honum. Ég sé
ákveðna möguleika á Japansmarkaði,
sérstaklega ef við náum góðum holdlit á
okkar laxi, sem hægt er að gera og
rannsakað verður ofan í kjölinn á næstu
mánuðum. Þá er jafnvel möguleiki að við
náum hluta af hinum hefðbundna mark-
aði fyrir frystan lax, sem er mjög álitlegur
Svona Iftur sæbjúga út. Myndin var tekin f
fiskabúri þar sem rannsóknarmenn geyma
það.
Innfellda myndin sýnir hvernig sæbjúgu
Ifta út eftir að hafa verið verkuð. Þau eru
síðan bleytt upp og matreidd.
Tímamyndir: Áml Bjama
kostur,“ sagði Guðbrandur. Hann sagði
að þar sem fiskeldisfyrirtækin hér á landi
væru dreifð víða um land þá væri mjög
kostnaðarsamt að flytja ferska laxinn til
innanlands, þannig að heilfrystur lax væri
alls ekki óhagkvæm lausn, sérstaklega
með það í huga að Japanir kaupa um 125
þúsund tonn af frystum laxi, bæði villtum
og eldislaxi á hverju ári og þar af komu
um 105 þúsund tonn frá Bandaríkjunum
árið 1988. í fyrra keyptu Japanir um 122
tonn af frystum laxi frá íslandi og sagði
Guðbrandur að hugsanlegt væri að þref-
alda það magn á þessu ári. Hins vegar
ákveða Japanir ekki hvað þeir kaupa af
frystum Iaxi fyrr en í lok ágúst, en þá
lýkur vertíðinni á Kyrrahafi.
Guðbrandur sagðist líta björtum aug-
um á Japansmarkað sem væri fyllilega
þess verður að vinna á og gæti gefið vel
af sér. „í sambandi við frysta fiskinn þá
eru óhemju möguleikar þarna og það
næsta sem við eigum eftir að gera er að
vinna fiskinn enn frekar fyrir markað-
inn,“ sagði Guðbrandur.
Sjávarafurðadeildin og SH hafa það
sem af er þessu ári selt samanlagt tæp
4000 tonn af frystri loðnu og 2800 tonn af
loðnuhrognum til Japans fyrir um 450
milljónir króna. Af karfa hafa verið seld
um 1900 tonn fyrir um 180 milljónir og
um 4300 tonn af grálúðu fyrir um 430
milljónir. Gert er ráð fyrir að meira komi
!
til með að verða selt af grálúðu.
Hvað ferskar afurðir varðar þá er
eldislaxinn meginuppistaðan í útflutn-
ingnum, þó svo að ýmsar prufusendingar
hafi verið látnar fljóta með framanaf frá
því beint flug hófst. SH hefur að jafnaði
sent um 4 til 5 tonn á viku af eldislaxi upp
á síðkastið og Sjávarafurðadeild SÍS 7 til
8 tonn á viku. Frá í janúar hefur Sjávaraf-
urðadeildin flutt út um 70 tonn af laxi og
er verðmæti þess rúm 21 milljón, þegar
flutningskostnaður hefur verið dreginn
frá.
Guðmundur Eydal hjá Sjávarafurða-
deildinni sagði að mikil samkeppni væri
á Japansmarkaði. Mikið af Kyrrahafslaxi
er seldur þar, sem er þá bæði villtur og
ræktaður í Japan, Kanada og Alaska.
Hannes sagði að Norðmenn reyndu einn-
ig að selja mikið magn í Japan, en
Hlendingar stæðu heldur betur hvað
flutninga varðar, bæði nær Japan og
hagstæðari fraktir með beina fluginu.
„Það hefur komið í ljós að Japönum líkar

mjög vel við fiskinn sem við seljum þeim
og telja hann betri vöru en sá fiskur sem
kemur frá Noregi. Okkar kaupendur
hafa beint fiskinum inn á sérhæfðari
markaði og náð þar með betra verði,“
sagði Guðmundur.
Sigurður Markússon framkvæmda-
stjóri Sjávarafurðadeildar sagði að Jap-
ansmarkaður væri þegar orðinn stór í
þeirra sölu. „Hvort hann heldur áfram að
stækka er erfitt að spá um. Ég á ekki von
á því að hann minnki, frekar hitt að
hægfara þróun verði þar til aukningar.
Það er engin spurning um það að hann er
orðinn feikna þýðingarmikill,“ sagði Sig-
urður. Hann átti von á því að Japans-
markaður yrði þýðingarmesti markaður
íslendinga í framtíðinni hvað ferskan lax
varðaði.
Hlutur útflutnings til Japans sem hlut-
fall af heildarútflutningi íslendinga hefur
vaxið á undanförnum árum. í Fjármála-
tíðindum kemur fram að á árinu 1983
nam útflutningur til Japans 2,8% af
heildarútflutingnum árið 1985 var hlut-
fallið komið upp í 5%, árið 1987 var það
komið í 7,8% en á síðasta ári var
hlutfallið 7,6% af heildarútflutningnum.
Hjá Flugfax sem er umboðsaðili fyrir
Flying Tiger hér á landi fengust þær
upplýsingar að undanfarið hefðu um 16
til 18 tonn verið send í viku hverri með
flugvél Flying Tiger að undanförnu. Búist
er við að flugvél félagsins hafi viðkomu
hér á landi tvisvar í viku í ágúst og taki
með um 15 tonn í hvorri ferð.
Sagt hefur verið frá því að British
Airways sé nú að skoða þann möguleika
að hafa millilendingu hér á landi, í flugi
sínu frá Bretlandi til Japan, en hvorki
fyrirspurnir né umsóknir hafa borist inn
á borð Samgönguráðuneytis né Flug-
málastjórnar.

i'St

* ?
■
#3®

ifllfi
.