Tíminn - 02.09.1989, Blaðsíða 11

Laugardagur 2. september 1989
Tíminn 23
IIIIIIIIIÍIIIIIIIII BÓKMENNTIR
Guðmundur Daníelsson rithöfundur
f||B fc- / m

11 II j ’ l j hI 1 / %
Úr fjarlægum
heimshornum
Guðmundur Daníelsson:
Skáldamót, þýdd Ijóð,
Lögberg, Rv. 1989.
Guðmundur Daníelsson er einn
af mikilvirkustu skáldsagnahöfund-
um okkar og á þar að baki afköst
sem mörgum myndu þykja ærið
ævistarf. Hann er nú kominn á
eftirlaunaaldur, en ekki er þó að sjá
að á honum sé neinn bilbug að finna
í skáldskap sínum. Hann er enn að
á fullu, og enn virðist hann vera
leitandi eftir nýjum viðfangsefnum
og ólíkum þeim sem hann hefur
mest fengist við um dagana.
í þessari bók, sem hann var að
senda frá sér, hefur hann þannig
tekið sér fyrir hendur að koma á
framfæri í íslenskum búningi allnok-
kru af ljóðum frá hinum fjarlægustu
heimshornum. Reyndar er þetta
ekki það fyrsta af þessu tagi, sem frá
honum kemur, því að fyrir einum
sex árum kom út bókin „Að lifa í
friði“, keimlíkt safn af þýðingum
erlendra ljóða.
Á baksíðu bókarinnar segir Guð-
mundur hér að ráðandi yrkisefni í
ljóðunum í henni séu ættjörðin,
styrjaldarógnir, frelsi og friður, og
virðist mér það gefa nokkuð rétta
mynd af innihaldi hennar. Af ein-
hverjum ástæðum er þessi baksíðu-
texti þó á ensku, sem er álitamál
hvort rétt sé, því að með því móti er
eiginlega gefið í skyn að á ensku sé
einnig efni bókarinnar að meira eða
minna leyti, sem er alls ekki.
Þá er stór hluti ljóðanna hér
ættaður frá Austur-Evrópu, ekki
síst Sovétríkjunum og einstökum
löndum þeirra. Sannast mun að
ljóðagerð þar um slóðir sé ekki ýkja
kunn íslendingum, og því fengur að
hverju einu nýju sem þaðan er þýtt.
Svo er að sjá að helstu einkenni
þessara ljóða séu hin sömu og getið
er um í baksíðukynningu höfundar,
það er að segja ættjarðarást skáld-
anna, ásamt ótta þeirra við styrjald-
ir, en jafnframt hugsjónir þeirra um
frelsi og frið í löndum sínum. Það fer
vissulega ekki á milli mála að hér eru
á ferðinni yrkisefni sem á Vestur-
löndum fór talsvert fyrir í ljóðagerð-
inni fyrir svona tveimur til þrem
mannsöldrum en minna hefur borið
á þar í seinni tíð. Eigi að síður
verður ekki annað sagt en að þessi
ljóð veiti lesendum allgóða innsýn í
hugarheim og hugsanagang fólks
þarna eystra.
Er til dæmis fróðlegt að bera þetta
saman við yrkisefni skálda hér heima
á fróni um þetta leyti, þár sem
vissulega var mikið ort um frelsi og
frelsishugsjónir, en ógnir styrjalda
og mannvíga voru þó greinilega mun
lengra undan og fjarlægari en hjá
þessum skáldum. En sem dæmi um
andann þarna má nefna upphafið á
ljóði sem heitir Bréf til hermálafull-
trúans og er eftir skáld frá Hvíta-
Rússlandi sem heitir Maxim Tank:
Félagi hermálafulltrúi!
Ég er skáld.
Hliðstætt verk ég hef að vinna
og hermenn þeir sem aðeins sinna
aftengingu vítisvéla,
svo verði aftur líft á jörð,
inni í borg við fjöll og fjörð.
Hér fer víst ekki á milli mála að
töluvert öðrum augum er litið á
hlutverk skálda og skáldskapar en
lengstum hefur tíðkast hér á landi.
Og stafar það víst vafalaust af því
hve við höfum sloppið blessunarlega
hér heima við flestar styrjaldarógnir
á síðustu mannsöldrum.
En þarna eru líka ljóð víðar að,
svo sem frá Spáni, Ítalíu, Þýskalandi
og Wales. Nokkuð er líka þarna af
ljóðum frá Norðurlöndum, meðal
annars frá Færeyjum. Meðal hinna
síðast nefndu eru þrjú áhugaverð
ljóð um biblíuefni eftir þá Janus
Djurhuus og Regin Dahl, og eftir
hinn síðar nefnda er þessi laglega
náttúrumynd, væntanlega frá hei-
malandi hans, og nefnist Byggt ból á
kvöldi:
Grátt grjót,
grænleitt haf,
syngur hvítur foss -
háir hamrar,
haginn frostbitinn,
syngur hinn hvíti foss.
Lág hús
dotta leyndardómsfull,
meðan fossinn hvíti
syngur og syngur.
Skiljanlega verður hér enginn
dómur lagður á gæði þýðinganna þar
sem ég er í fæstum tilvikum læs á
frummálin. En í heildina tekið eru
ljóðin þannig unnin að traustvekj-
andi má' telja. í bókarlok er svo
höfundatal, þar sem þýðandi segir
meiri eða minni deili á hverjum og
einum. Telst mér svo til að þar sé
getið um 33 skáld sem ljóð eiga í
bókinni, auk þess sem þareru nokk-
ur verk eftir ókunna höfunda. Má
þetta því vissulega teljast allvænt
úrval. -esig
Um sonarmissi
Steinunn Eyjólfsdóttir:
Bókin utan vegar, 2. prentun;
Bókrún, Rv. 1989.
Steinunn Eyjólfsdóttir:
Elegy to my son,
Bókrún, Rv. 1989.
Fyrir tveimur árum kom út lítil
Ijóðabók eftir Steinunni Eyjólfsdótt-
ur sem nefndist Bókin utan vegar.
Þessi bók var sérstæð fyrir þá sök að
hún hafði að geyma ein saman nítján
ljóð sem höfundur hafði ort til
minningar um son sinn, sem tveimur
árum fyrr hafði látist af slysförum,
tvítugur að aldri.
Þessi bók vakti eftirtekt margra,
ekki síst fyrir þá sök hve sérstæð hún
var að efni. Hér voru ekki hefðbund-
in erfiljóð á ferðinni, heldur miklu
fremur hitt, að höfundur væri að
beita skáldlistinni markvisst til þess
að leita lausnar á vanda sorgar
sinnar; yfirbuga hana með því að
veita henni útrás í ljóðforminu og
jafnframt líka að aðstoða aðra sem
í svipuðu höl'ðu lent. Þá voru ljóðin
hér sérstæð að því leyti að segja
mátti að niðurstaða höfundar fælist
í áherslunni sem hún lagði á að
minningarnar um látna ástvini og
samverustundirnar við þá væru þau
dýrmæti sem nota mætti til að vinna
bug á sorginni. Og ástvinamissir er
engum gamanmál, svo að segja mátti
að hér væri langtífrá til einskis ort.
Svo er að sjá að þessi litla bók hafi
náð hljómgrunni, því að hún er nú
komin út í annarri útgáfu. Og einnig
hefur Bókrún bætt um betur, því að
bókin hefur nú einnig verið gefin út
sérstaklega í enskri þýðingu eftir
Karl J. Guðmundsson og Ragnhildi
Ófeigsdóttur.
Ég get ekki betur séð en að sú
þýðing sé sómasamlega gerð og
komi innihaldi frumtextans vel til
skila, utan hvað deila má um hvort
rétt hafi verið að nefna bókina Elegy
to my son („Saknaðarljóð til sonar
míns“) á enskunni. í nafninu Bókin
utan vegar felst nefnilega viss líking
sem höfundur notar til að undirstrika
einfaldleika Ijóða sinna og frávik
þeirra frá verkum vitringa sem tala í
gátum, eins og það er orðað hér í
einu ljóðanna. Sú líking fer forgörð-
um í enska nafninu sem notað er, og
er að henni viss eftirsjá. -esig
MENNTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Laus staða
Staðalektors i tannvegsfræði viðtannlæknadeild Háskóla
(slands er laus til umsóknar. Gert er ráð fyrir að staðan
verði veitt frá 1. janúar 1990.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna ríkisins.
Umsóknir, ásamt rækilegri skýrslu um vísindastörf um-
sækjenda, ritsmíðar og rannsóknir, svo og námsferil og
störf, skulu sendar menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu
6, 150 Reykjavík, fyrir 1. október n.k.
Menntamálaráðuneytið,
30. ágúst1989
MENNTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Menningarsjóður
íslands og Finnlands
Tiigangur sjóðsins er að efla menningartengsl Finnlands
og (slands. f því skyni mun sjóðurinn árlega veita
ferðastyrki og annan fjárstuðning. Styrkir verða öðru
fremur veittir einstaklingum, stuðningur við samtök og
stofnanir kemur einnig til greina ef sérstaklega stendur á.
Umsóknir um styrkir úr sjóðnum fyrir árið 1990 skulu
sendar stjórn Menningarsjóðs (slands og Finnlands fyrir
30. september n.k. Áritun á Islandi: Menntamálaráðuneyt-
ið, Hverfisgötu 6,150 Reykjavík. Æskilegt er að umsóknir
séu ritaðar á sænsku, dönsku, finnsku eða norsku.
Stjórn Menningarsjóðs fslands og Finnlands.
30. ágúst 1989.
/"™...................... *
Útboð
Ólafsvíkurvegur, Borg - Langá
Vegagerð ríkisins óskar eftir tilboðum í ofangreint
verk. Lengd vegarkafla 3,8 km, fyllingar 81.000
m3, bergskeringar 9.000 m3
Verki skal lokið 1. ágúst 1990.
Útboðsgögn verða afhent hjá Vegagerð ríkisins í
Borgarnesi og Reykjavík (aðalgjaldkera) frá og
með 5. september n.k.
Skila skal tilboðum á sömu stöðum fyrir kl. 14.00
þann 18. september 1989.
Vegamálastjóri.
IÐNSKÓLINN f REYKJAVfK
Iðnskólinn í Reykjavík
Býður foreldrum nýnema á kynningarfund með
námsráðgjöfum skólans þriðjudaginn 5. sept. kl.
17. Fundurinn verður haldinn í sal skólans á 2.
hæð í aðalbyggingu. Fjallað verður um áfanga-
kerfi, innra skipulag skólans og námsleiðir.
Iðnskólinn í Reykjavík.
t
Þökkum af alhug auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför
Þórönnu Helgadóttur
Sérstakar þakkir til hjúkrunar- og starfsfólks á Droplaugarstöðum
Tyrfingur Einarsson
HelgaTyrfingsdóttir Kristjón Hafliðason
Anna Tyrfingsdóttir Ingólfur Björgvinsson
HannesínaTyrfingsdóttir Andrés Eggertsson
barnabörn og fjölskyldur þeirra.
t
Þökkum af alhug auðsýnda samúð og vináttu við andlát og útför
Richards Guðmundssonar
Hvammstanga
Gunnar Richardsson Ásrún Ólafsdóttir
Birna Richardsdóttir Guðmundur Gústafsson
Rafn Richardsson Aðalheiður Einarsdóttlr
og barnabörn.