Tíminn - 27.01.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Laugardagur 27. janúar 1990
Tíminn
MÁLSVARIFRJÁLSLYHDIS, SAMVINHU 0G FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
____Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
Aðstoðarritstjóri: OddurÓlafsson
Fréttastjórar: BirgirGuðmundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og með 1. ágúst hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verð í lausasölu í 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Fiskveiðistefna EB
Sjálfstæðisflokkurinn hefur einn íslenskra
stjórnmálaflokka opnað fyrir þann möguleika að
íslendingar eigi eftir að ganga í Evrópubandalagið.
Stærsti stjórnmálaflokkur landsins hefur þannig
rofið pólitíska samstöðu forustumanna þjóðarinn-
ar um að loka fyrir slíka leið í alþjóðasamvinnu.
Rökin fyrir því að íslendingar eigi ekki erindi í
Evrópubandalagið eru margvísleg. Þar vega þungt
efnahagsleg rök, en stjórnmálarök þó sýnu þyngra.
Stjórnmálarökin eru þau að Evrópubandalagið
stefnir að því að verða bandaríki sem krefst
sterkrar miðstjórnar alríkisins og hefur í för með
sér afsal fullveldis og sjálfstæðis einstakra aðildar-
þjóða. Hin efnahagslegu rök gegn íslenskri þátt-
töku í Evrópubandalaginu eru e.t.v. flóknari en
hin skýru pólitísku rök, en eigi að síður einföld í
aðalatriðum.
Við blasir að auðlindanýting er nú þegar alrík-
ismál í Evrópubandalaginu og verður það miklu
fremur þegar fram í sækir. Eins og sýnt hefur verið
fram á hér í Tímanum oft og lengi hefur Evrópu-
bandalagið eina og sameinaða alríkisstefnu í
fiskveiðimálum, sem þýðir í orði og á borði að
einstök aðildarlönd eru ófrjáls um að nýta sér eigin
fiskimið í sjálfs sín þágu. Fiskimiðum verða þau að
deila með öðrum. Pessi staðreynd er alkunn og
hefði mátt verða öllum íslenskum áhrifamönnum
ákvörðunarástæða fyrir andstöðu gegn hvers kyns
tali um hugsanlega aðild íslendinga að EB án tillits
til alls annars.
Þessi stefna Evrópubandalagsins kemur skýrt
fram í frétt Morgunblaðsins í gær þar sem fréttarit-
ari þess í Brussel skýrir frá viðræðum norska
forsætisráðherrans við framkvæmdastjórn EB um
samskipti Norðmanna og Evrópubandalagsins.
Sérstaka áherslu leggur fréttaritarinn á orð sjávar-
útvegsstjóra bandalagsins, Spánverjans Manúels
Marins, sem lýsti skorinort yfir því að við væntan-
lega endurskoðun fiskveiðistefnunnar árið 1992
væri þess alls ekki að vænta að horfið yrði frá
núverandi fiskveiðistefnu, enda væri hún einn af
„hornsteinum“ efnahagsskipulags bandalagsins.
Nú ber að árétta að íslendingar sækjast ekki eftir
aðild að Evrópubandalaginu. Fiskveiðiheimildir til
handa Evrópubandalagsþjóðum verða því ekki
ræddar við EB af slíku tilefni. Hitt er annað að
þessi mál ber á góma þegar íslendingar sækjast
eftir frjálsum aðgangi með fiskafurðir að mörkuð-
um Evrópubandalagsins. Pá mun það koma upp að
Evrópubandalagið vill gera kaup um markaðsfríð-
indi gegn veiðiheimildum í íslenskri lögsögu.
íslendingar taka ekki þátt í slíkum kaupskap.
Þessari afstöðu íslendinga hefur Halldór Ásgríms-
son sjávarútvegsráðherra lýst þannig: „Við getum
aldrei samþykkt þá stefnu að fyrir aðgang að
markaði komi aðgangur að auðlind.“ - Frá þessari
meginreglu mega íslensk stjórnvöld aldrei víkja.
S
A
JL jarðarkringlunni er
allt á hverfanda hveli og heims-
myndin breytist frá degi til dags.
Ríkjabandalög eru í sköpun og
önnur minnka eða renna inn í
stærri markaðsheildir.
Enn önnur bandalög ríkja eru
í upplausn og valdahlutföll
brenglast. Þær þjóðir sem urðu
undir í þeim hildarleik, sem
kallaður er heimsstyrjöldin síð-
ari unnu markaðsstríðið og eru
nú öflugustu iðn- og fjármála-
veldi heimsins. Önnur stórveldi
verða að láta sér nægja hernað-
armátt sem þau eru ekki í nein-
um færum með að beita og vart
er mark á takandi, því litlu
skiptir hvort herforingjarnir hafi
yfir vopnum að ráða til að eyða
lífi á jörðinni einu sinni eða
fimm hundruð sinnum.
Markaðs- og auðhyggjumenn
sjá fyrir sér að heimurinn skiptist
í þrjár markaðsheildir áður en
langt um líður, sem eru Evrópa
og er spurningin hvort það
markaðssvæði nær að Úralfjöll-
um eða austur eftir Síberíu.
Norður-Ameríka er annað tolla-
bandalag og hafa Bandaríkin og
Kanada þegar gengið í eina
efnahagssæng með víðtækum
fríverslunarsamningum og
gúrúar ameríska auðvaldsins
gera að því skóna að Mexikó
kunni að bætast í hópinn. Iðn-
og fjármálaveldi Asíu er þriðja
markaðsheildin með Japan í
broddi fylkingar, þar á eftir
Kórea, Taiwan, Hong Kong og
Singapore og Thailand mun
einnig tilheyra þeim ríkjahópi.
Stóra spurningamerkið er hvað
Kína gerir, en þróunin gengur í
slíkum risastökkum að austur
þar getur allt gerst og Kína getur
þess vegna orðið keisaraveldi á
ný áður en við er litið eða
eitthvað allt annað. Austur-Asía
verður efnahagslegt stórveldi
hvort sem Kínverjar einangra
sig frá þeirri þróun eða kasta sér
til sunds í markaðshyggjusvall-
ið.
Komin er hreyfing á arabaríki
Norður-Afríku að gera með sér
bandalag en olíuríkin á Arabíu-
skaga og við Persaflóa græða á
tá og fingri og kæra sig ekkert
um að deila þeim gróða með
öðrum og sólunda honum frem-
ur í hernað sín á milli en til að
byggja upp ríkjaheildir. Músl-
imar sem tilheyra mismunandi
greinum trúarinnar kæra sig
ekkert um að tengjast of sterk-
um böndum.
Um aðra heimshluta er rætt á
niðrandi hátt, svo sem eins og að
fólk þar sé hjálpar þurfi, þar eru
okkar „minnstu bræður“, sem
þarf að aðstoða og manngæsku-
fólk margs konar er ekki í rónni
vegna þess að fólkið í suðrinu
hefur ekki komið sér upp sams
konar neysluþjóðfélögum og
eftirsóttust þvkja til búsetu nú
um stundir. Á þjóðirnar í suðri
er hrúgað drápsklyfjum lána,
neyslumynstri breytt og þeim
útvegaðir framandi guðir að trúa
á.
Það eru aðeins ein lífsgæði
sem afskiptasemin að norðan
vill alls ekki veita þjóðum
suðursins, að fá að vera í friði og
gefa þjóðfélögum og menning-
ararfi þar tækifæri til að þróast
og aðlagast nýjum viðhorfum.
Byltingarkennd hugmyndafræði
ásamt peningalánum og vopna-
sendingum eru þau trúarbrögð
sem þróaðar þjóðir, eins og þær
kalla sjálfar sig, troða upp á
íbúa þriðja heimsins nauðuga,
viljuga.
Hvar kreppir að?
„Frjálslyndir“ skýjaglópar á
Vesturlöndum hafa tekið hönd-
um saman við alþjóðlegt auð-
vald að afneita trúarbrögðum og
þjóðerniskennd á sama veg og
kommúnistar hafa gert Lenín að
alföður Ráðstjórnarríkjanna og
hafa aldrei spurt hvort óskyldar
og mjög ólíkar þjóðir sætta sig
við þá undarlegu alþjóðahyggju
sem Moskvuherrarnir hafa að
yfirvarpi til að undiroka ríki og
þjóðir.
Styrjaldir sem eiga undirrót
sína að rekja til þjóðerniskennd-
ar og trúarbragða geisa víða um
heim og það er rétt eins og að
fjölmiðlar og stjórnmálamenn
keppist við að hafa ekki hug-
mynd um hvar skórinn kreppir.
Aðilar kalda stríðsins hafa
keppst við að senda aðstoð,
vopn og jafnvel herafla til þess
eins að æsa upp brjálað ástand
hér og hvar, en vilja aldrei reyna
að hafa hugmynd um hvers
vegna verið er að berjast.
Ulster, ísrael, Líbanon,
Súdan, Indland, Pakistan,
Bangladesh, Sri Lanka, Laos,
Kambódía, Víetnam, Indón-
esía, Filippseyjar, Eþíópía,
Sómalía og fleiri og fleiri lönd
og þjóðir heyja meira og minna
opinber stríð, heit eða köld og
svokallaðar borgarastyrjaldir
milli ættbálka og trúarhópa eru
slíkur þáttur af tilverunni að
varla þykir taka að minnast á
þau og liggja því í þagnargildi
nema meðal stríðshrjáðra þjóða
og þjóðabrota.
Fallvölt
þúsundáraríki
Fyrr á öldinni var stofnað
þúsund ára ríki sem fór fram af
slíkri illsku og ójöfnuði að aðrar
þjóðir tóku höndum saman um
að hemja þann óskapnað og var
Priðja ríkið að velli lagt. Af
þeirri viðureign fara miklar
sögur.
I þeim hamförum efldust
Ráðstjórnarríkin að því marki
að þau lögðu nær helft Vestur-
Evrópu undir sig og gerðu íbú-
ana að leppum sínum.
Heimsvaldastefna kommún-
istanna varð til þess að hernað-
arbandalög voru stofnuð og
stríðsástand ríkti milli öflugustu
ríkjabandalaga heims um ára-
tuga skeið. Stórorrustur voru
ekki háðar og var ástandinu því
gefið heitið kalda stríðið.
Nasismann varð að berja nið-
ur með illu og var ekki látið
staðar numið fyrr en sigurvegar-
arnir stóðu yfir höfuðsvörðum
hans.
En þegar til kemur virðist sem
kommúnisminn ætli að hrynja
ofan í sjálfan sig vegna eigin
vanhæfni og verri en gagnslausr-
ar hugmyndafræði. Kommúnist-
arnir leggja sjálfir niður flokka
sína og þarf hvorki utanaðkom-
andi hervald eða hvatningu til
að stugga við þeirri spilaborg
sem alræði marx-lenínismans er.
Krafa um sjálfræði
Þær fjöldahreyfingar sem far-
ið hafa eins og eldur í sinu um
Mið-Evrópu og álfuna austan-
verða eru fyrst og fremst þjóð-
frelsisöfl. Krafan er að þjóðirnar
losni við rússnesk yfirráð, her-
setu sovéthersins og fái að
stjórna eigin málum og iðka þau
trúarbrögð sem verið hafa tak-
mark og athvarf kynslóða for-
feðranna. Það eru mannréttindi
og frelsi sem fólkið heimtar og
þau felast m.a. í því að fá að búa
að sínu í friði og án utanaðkom-
andi fyrirskipana.
Niðurbarin þjóðerniskennd
blossar upp í ríkjum sovét-
bandalagsins og tekinn er upp
þráðurinn og aldagamlar trúar-
bragðastyrjaldir og þjóðflokka-
rígur standa í ljósum logum
frammi fyrir alheimi, sem ekkert
skilur og túlkar atburði út frá
hégiljum sem til hafa orðið í
aðalstöðvum fjölþjóðaauð-
hringa og súpugjafamentalítets
sem aldrei vill vita að þjóð er
þjóð og trú er trú en ekki
hrærigrautur guðspeki og at-
kvæðaveiða.
Borgarastyrjöldin milli Azera
og Armena magnast stig af stigi
og er jafnvel farið að heyja
sjóorrustur sem standa milli
sovéthersins og Azera. Aðfluttir
Rússar hafa orðið að sæta of-
sóknum en það fólk gleymist í
öllum þeim ruglingslegu fréttum
sem berast frá stríðssvæðum.
Eystrasaltsríkin eru heldur
betur farin að hugsa sér til
hreyfings og vilja losna úr ríkja-
sambandinu, enda lentu þau þar
vegna samninga þeirra Hitlers
og Stalíns og eru svoleiðis papp-
írar ekki hátt skrifaðir nú til
dags.
En menning og þjóðerni íbúa
Eystrasaltsríkjanna er orðið
flóknara en svo að það sé eitt-
hvert einfalt mál að þau verði
sjálfstæð ríki þar sem íbúarnir
rækta sína eigin tungu og menn-
ingarhefð. Mikill fjöldi Letta,
Litháa og Eistlendinga hefur
verið fluttur austur á bóginn og
Rússar látnir setjast að í löndum
þeirra. Lætur nærri að nú séu
um 40% íbúana Rússar. Öllu
því fólki finnst því nú ógnað
með sjálfstæðiskröfum þeirra
þjóða sem byggðu Eystrasalts-
ríkin fram að samningunum sem
þeir Ribbentrop og Molotov
skrifuðu undir fyrir hönd hús-
bænda sinna.
Mongólar í Mongólíu eru líka
farnir að láta á sér kræla.
Hrísta af sér klafann
Umbótastefnan sem Gorba-
tsjov hratt af stað brýtur sér
farvegi eftir eigin lögmálum.
Opin umræða og þjóðfélags-
gagnrýni hefur leitt til þess að
þjóðerniskennd og kröfur um
sjálfstæði ríkja og héraða hefur
magnast svo að borgarastyrjöld
er hafin á einum stað í Sovétríkj-
unum og veður eru öll válynd
annars staðar innan ríkjabanda-
lagsins.
Fylgiríkin í Evrópu hrista af
sér klafann hvert af öðru og
stokkað er upp í stjómkerfi
þeirra.
En hvert verður framhaldið?
Best að rasa ekki að neinum