Tíminn - 01.03.1990, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 1. mars 1990
Tíminn 5
Jón Óttar Ragnarsson fyrrver-
andi sjónvarpsstjóri á Stöð tvö
hefur verið dæmdur í 200.000
króna sekt fyrir að sýningar á
tveimur dönskum klámmyndum
sem voru á dagskrá stöðvarinnar í
haust. Verði sektin ekki greidd
innan fjögurra vikna frá uppkvaðn-
ingu dómsins ber Jóni ðttari að
sæta varðhaldi í 40 daga.
Eftir því sem Tíminn kemst næst
er þetta í fyrsta skipti sem fjölmiðill
er dæmdur fyrir klám. Dómurinn
markar því viss tímamót.
Myndirnar sem um er að ræða
eru „f tvíburamerkinu" og „f
nautsmerkinu", en þær voru sýnd-
ar 24. september og 22. október
síðastliðinn. Stöð tvö hafði ætlað
sér að halda áfram sýningu mynda
af þessari tegund og hafði m.a. sett
eina þeirra á dagskrá. Hætt var við
sýningu hennar á síðustu stundu.
Sjónvarpsstöðin mun hins vegar
hafa keypt sýningarrétt á allnokkr-
um klámmyndum.
Ekki náðist í Jón Óttar Ragnars-
son vegna þessa máls, en hann er
erlendis. Jón Sigurðsson fram-
kvæmdastjóri Stöðvar tvö sagðist
ekkert geta sagt um málið þar sem
samtal hans við Tímann væri það
fyrsta sem hann heyrði um málið.
Hann sagði hins vegar ljóst að Stöð
tvö myndi áfrýja dómnum til
hæstaréttar. -EÓ
Tímamót í íslenskri fjölmiðlun með dómi Sakadóms í gær:
■
í’íSiaHÍ”:
Frá dómsuppkvaðningu í Sakadómi í gær. Þórunn Guðmundsdóttir hrl., lögmaður Jóns 1
dómari stendur en Kristín Jóhannesdóttir meðdómandi situr fyrir miðrí mynd.
ttars, situr lengst til hægrí. Helgi
I. Jónsson saka
Tímamynd: Pjetur

AGRIPSENDURRITID UR
SAKADÓMIREYKJAVÍKUR
Ár 1990, miðvikudaginn 28.
febrúar, er á dómþingi Sakadóms
Reykjavíkur, sem háð er í Borgar-
túni 7 af Helga I. Jónssyni saka-
dómara og meðdómendunum Eyj-
ólfi Kjalar Emilssyni Ph.D. og
Kristínu Jóhannesdóttur kveðinn
upp dómur í sakadómsmálinu:
Ákæruvaldið gegn Jóni Óttari
Ragnarssyni, sem tekið var til
dóms 7. þ.m.
Málið er höfðað með ákæru
ríkissaksóknara, dagsettri 18. des-
ember sl., á hendur ákærða, „Jóni
Óttari Ragnarssyni, Skaftahlíð 11,
Reykjavík, kenntala 10.08.45-
2619, fyrir að hafa haustið 1989
sem útvarpsstjóri sjónvarpsstöðv-
arinnar Stöð 2, Krókhálsi 4-6,
Reykjavík, sýnt á Stöð 2 klámkvik-
myndirnar „f tvíburamerkinu“,
sem sjónvarpað var aðfaranótt
sunnudagsins 24. september, og „í
nautsmerkinu" sem sjónvarpað var
aðfaranótt sunnudagsins 22. októ-
ber, en í báðum myndunum koma
fyrir mörg klámfengin atriði, þar
sem lögð er áhersla á að sýna með
lostafullum hætti kynfæri karla og
kvenna, kynmök samkynja fólks
og ósamkynja, mök fleiri en
tveggja í einu og fólk við sjálfsfró-
un og eru slík atriði a.m.k. 6 í fyrri
myndinni og a.m.k. 10 í þeirri
síðargreindu og er sýningartími
atriðanna allt frá nokkrum sekúnd-
um til rúmra fjögurra mínútna.
Upphaf þessara atriða er að
finna á fyrirliggjandi myndbands-
spólum þegar teljari myndbands-
tækis sýnir eftirfarandi tölur miðað
við að teljari sýni 0000 í byrjun
myndar:
„í tvíburamerkinu“: 0356, 0448.
0278, 0792, 1146, 1914.
„í nautsmerkinu": 0463, 0576,
0632, 0713,1055,1166,1343,1373,
1395, 1658.
Telst þetta varða við 2. mgr. 210
gr. almennra hegningarlaga nr. 19,
1940, sbr. 35 og 37 gr. útvarpslaga
nr. 118, 1985.“
Niðurstöður.
Samkvæmt 2. mgr. 210 gr. al-
mennra hegningarlaga nr. 19,1940
varðar það sektum, varðhaldi eða
fangelsi allt að 6 mánuðum að búa
til eða flytja í útbreiðsluskyni,
selja, útbýta eða dreifa á annan
hátt út klámritum, klámmyndum
eða öðrum slíkum hlutum eða hafa
þá opinberlega til sýnis, svo og að
efna til opinbers fyrirlestrar, eða
leiks, sem er ósiðsamlegur á sama
hátt.
Þegar umræddar kvikmyndir
voru sýndar hafði Útvarpsréttar-
nefnd veitt Stöð 2 leyfi til reksturs
sjónvarpsstöðvar, sbr. 2. mgr. 2.
gr. útvarpslaga nr. 68, 1985. Tók
leyfið til þráðlausra útsendinga á
þjónustusvæði er náði frá sunnan-
verðu Snæfellsnesi um mynni Hval-
fjarðar til Suðurnesja, Suðurland
og Vestmannaeyjar, Stykkishólm,
Grundarfjörð og innsveitir, ísa-
fjarðarkaupstað, Bolungarvík,
Blönduós, Sauðárkrók og Skaga-
fjörð, Siglufjörð, Húsavík og
Kópasker, Raufarhöfn og
Þórshöfn.
Samkvæmt 1. mgr. 1. gr. út-
varpslaga er með útvarpi, hljóð-
varpi eða sjónvarpi, átt við hvers
konar dreifingu dagskrárefnis
handa almenningi með rafsegul-
öldum hvort heldur er í tali, tónum
eða myndum, um þráð eða þráð-
laust.
Vitnið Goði Sveinsson, fram-
kvæmdastjóri dagskrársviðs Stöðv-
ar 2, hefur upplýst við meðferð
málsins að nærri láti að áskrifendur
að Stöð 2 hafi verið um 37.000 í
september og október sl. Er því
eigi fráleitt að ætla að sjónvarps-
stöðin hafi náð til a.m.k. helmings
íslensku þjóðarinnar á þeim tíma
sem myndirnar voru sýndar. Er
það mat dómsins að með því að
senda umræddar kvikmyndir út í
dreifikerfi Stöðvar 2 hafi þær verið
opinberlega til sýnis fyrir almenn-
ing, sbr. 1. mgr. 1. gr. útvarpslaga,
enda var aðstaða til þess hérlendis
á hvaða heimili sem er, sem dreifi-
kerfi Stöðvar 2 náði til samkvæmt
leyfi útvarpsréttamefndar, að
horfa á umræddar kvikmyndir, að
því einu tilskildu að þar væri sjón-
varp og keypt hefði verið áskrift að
sjónvarpsstöðinni, auk svonefnds
myndlykils.
Af hálfu sérfræðinganefndar
Menningarstofnunar Sameinuðu
þjóðanna var í mars 1986 gerður
greinarmunur á hugtökunum klámi
(pornografia) og kynþokkalist
(erotika) þannig að klám var skil-
greint sem ögrandi framsetning á
kynlífi, í auðgunartilgangi, án
ástar, blíðu eða ábyrgðar en kyn-
þokkalist sem bókmenntaleg eða
listræn tjáning ástar.
í kvikmyndum þeim, sem til
umfjöllunar eru í máli þessu, er
greinilega lögð áhersla á að sýna á
ögrandi hátt í langflestum þeim
atriðum sem ákært er út af og áður
er lýst, oft í nærmynd, kynfæri
karla og kvenna, kynmök fólks og
fólk við sjálfsfróun, án þess að séð
verði að það þjóni neinu augljósu
markmiði öðru en að sýna kynlífs-
athafnir. Listrænn, fagurfræðilegur
eða leikrænn tilgangur þessara at-
riða í myndunum þykir eigi vera
sýnilegur. Er það álit dómsins að í
öllum þeim tilvikum, sem ákært er
út af, sé um að ræða klám í
skilningi 2. mgr. 210. gr. almennra
hegningarlaga, að undanskildum
þeim atriðum í kvikmyndinni „í
tvíburamerkinu" þar sem teljari
sýnir tölurnar 728 og 792 við
upphaf. Ber að sýkna ákærða af
þeim ákæruatriðum.
Ákærði bar sem útvarpsstjóri
Stöðvar 2 ábyrgð á sýningu um-
ræddra kvikmynda, sbr. 6. mgr.
35. gr. útvarpslaga.
Refsing.
Ákærði, sem samkvæmt saka-
vottorði hefur ekki sætt neinum
þeim refsingum sem hér geta skipt
máli, hefur unnið sér til refsingar
samkvæmt 2. mgr. 210. gr. al-
mennra hegningarlaga, sbr. 3. mgr.
37. gr. útvarpslaga. Við ákvörðun
refsingar ber annars vegar að taka
mið af því að framangreindar kvik-
myndir voru sýndar að nóttu til og
að í dagskrárkynningu voru þær
stranglega bannaðar börnum. Á
hinn bóginn verður á það að líta að
sjónvarp er mjög áhrifaríkur fjöl-
miðill og að vernd barna gegn efni
því, sem þar er á boðstólum, er á
engan hátt tryggð, þar sem sjón-
varpstæki eru inni á heimilum
manna. Þá þykir einnig bera að
horfa til þess að Stöð 2 er atvinnu-
fyrirtæki, rekið af íslenska sjón-
varpsfélaginu - Kapalsjónvarpi
hf., Reykjavík, og að myndirnar
voru sýndar þar í atvinnuskyni.
Þykir refsing ákærða samkvæmt
framansögðu og með hliðsjón af
77. gr. almennra hegningaraga
hæfilega ákveðin 200.000 króna
sekt, sem gjaldist í ríkissjóð innan
4 vikna frá uppkvaðningu dómsins,
en afplánist ella með varðhaldi 40
daga.
Sakarkostnaður.
Dæma ber ákærða til greiðslu
alls sakarkostnaðar, þar með talin
málsvarnarlaun skipaðs verjanda
ákærða, Þórunnar Guðmundsdótt-
ur hæstaréttarlögmanna, sem
þykja hæfilega ákveðin 60.000
krónur.
Dómsorð:
Ákærði, Jón Óttar Ragnarsson,
greiði 200.000 króna sekt til ríkis-
sjóðs innan 4 vikna frá uppkvaðn-
ingu dóms þessa, en sæti ella
varðhaldi 40 daga.
Ákærði greiði allan sakarkostn-
að, þar með talin málsvarnarlaun
skipaðs verjanda síns, Þórunnar
Guðmundsdóttur hæstaréttarlög-
manns, 60.000 krónur.