Tíminn - 23.08.1990, Blaðsíða 9
Fimmtudagur 23. ágúst 1990
Tíminn 9
...
FÓLK
Peter Wríght er ekki mikið fýrír sviðsljósið en gerði undantekningu er hann opnaði fommunaverslun vina sinna í Tasmaníu.
„GAGNNJÓSNARINN"
skrifar aðra bók
Nánir vinir þeirra hjóna, en þau
búa nú í hálfgerðri einangrun á litl-
um bóndabæ i eplaræktarhéraðinu
Cygnet i Suður-Tasmaníu, segja að
þau hafi unnið að bókinni árum
saman.
Leyndarmál Breta eru þó óhult þvi
nýja bókin er ekki líkleg til að vekja
upp þær deilur og réttarhöld sem út-
gáfa „Gagnnjósnarans" hafði i för
með sér. Bókin kemur ekki til með
að afhjúpa samsæri til að fella ríkis-
stjómir, í mesta lagi kemur hún upp
um aðferðir við hreinræktun dýra.
Cynthia Laner, rithöfundur og ná-
inn vinur hjónanna, segir bókina
fjalla um ræktun arabískra hesta og
nautgripa. „Wright hjónin eru við-
urkennd sem bestu ræktendur í
fylkinu," sagði hún fyrir skömmu.
Þetta viðfangsefhi hefur valdið út-
gefendum hans vonbrigðum. „Peter
talar einstöku sinnum um að skrifa
ffamhald af endurminningum sin-
um úr leyniþjónustunni en ég er
hræddur um að sú verði ekki raun-
in,“ segir Sandy Grant, ffam-
kvæmdastjóri Heineman útgáfunn-
ar í Sidney sem gaf út „Gagnnjósn-
arann“.
Það em liðin nær tvö ár ffá því að
breska ríkisstjómin missti andlitið
er hún tapaði rándýmm réttarhöld-
um sem áttu að koma í veg fyrir út-
gáfu „Gagnnjósnarans". Síðan hef-
ur bókin selst i meira en þremur
milljónum eintaka og Wright, sem
nú er 74 ára, fengið nær eina millj-
ón punda í ritlaun. Peningamir hafa
gert útlegð hans i Tasmaníu mun
þægilegri en þó virðast lifnaðar-
hættir hans hafa breyst mjög litið.
Hann og konan hans neita að ræða
auðæfi sin. Öll simtöl inn á heimil-
ið fara í gegnum hendur Lois, sem
er ákveðin kona og gætir hagsmuna
heilsuveils eiginmanns sins af mik-
illi hörku. Beiðnum um viðtöl og
myndatökur er afdráttarlaust neitað
og þeim sem koma er vísað ffá.
,J>ví miður. Hann talar ekki við
blaðamenn eða
neina af þvi tagi,“
segir hún. „Hann
hefur sagt það sem
hann þarf að segja.“
Wright hefur
þjáðst af hjartaveilu
og sykursýki og um
tíma var óttast að
hann myndi ekki
lifa af réttarhöldin
varðandi bók sína. í
besta falli var talið
að hann myndi
eyða því sem hann
ætti eftir ólifað í
hjólastól.
Nú virðist hann þó mun hressari
og fer i gönguferðir við búgarð
sinn. Þótt hann sé hokinn og þurfi
að ganga við staf er glampi i augum
hans undir barðastórum hattinum
sem hann notar til að veijast sól-
inni.
Þrátt fyrir að Wright hjónin forðist
sviðsljósið eru þau tíðir gestir í
Cygnet, þar sem búa um 1000
manns, og fara oft í innkaupaferðir
til Hobart en þangað er um 50 mín-
útna akstur. Eina skiptið sem hann
hefur komið ffam opinberlega var í
mars sl. þegar hann samþykkti að
opna fommunaverslun skoskra vina
sinna sem fluttu til Tasmaníu ffá
Edinborg.
Við opnunina keyptu hjónin antík-
skáp og við það tækifæri minntist
Wright á fjárhag sinn. „Þar til fyrir
tveimur árum hefði ég ekki haft
efni á að kaupa fommuni," sagði
hann viðstöddum.
Það gekk seint og illa fyrir Wright
að fá ritlaunin sem breska stjómin
reyndi árangurslaust að láta ffysta.
Grant segir að Wright fái reglulega
sendar ávisanir en svo virðist sem
hann hafi ekki eytt miklu af fénu.
Nágrannar Wright hjónanna, sem
reyna af ffemsta megni að veija
einkalff þeirra, segja að ritlaunin
fyrir „Gagnnjósnarann“ hressi hægt
og sígandi upp á lífsháttu þeirra
hjóna. Þau búa í litlu þriggja her-
bergja timburhúsi sem stendur í
furalundi og á því hafa einungis
verið gerðar minniháttar endurbæt-
ur.
Húsið var notað sem hlaða þar til
Wright hjónin fluttu inn í það 1976,
en þau yfirgáfu England til að vera
nálægt dóttur sinni sem býr í 15 km
fjarlægð.
Þótt húsið hafi verið gert íbúðar-
hæft á meðan á réttarhöldunum
vegna „Gagnnjósnarans" stóð, var
það enn hálfgert hrófatildur með fá-
um nútímaþægindum, sagði Grant.
Á veggnum hékk
innrömmuð tilvitn-
un á latínu í orð
Gregory páfa VII,
sem skýrði ákvörð-
un Wrights til að
yfirgefa landið sem
hann taldi sig vera
að bjarga undan
áhrifum kommún-
ismans: Dilexi jus-
titiam et odi iniqu-
itatem, propterea
morior in exilio —
Ég hef elskað rétt-
lætið og hatað
ranglæti, því hlýt
ég að deyja í útlegð.
Nú hefúr nokkuð af fimitijánum
verið höggvið og í þeirra stað hefur
verið byggð dagstofa við húsiðsem
stækkar það um nær helming. í bíl-
skúmum stendur nýr Volvo skutbíll
sem leysir af hólmi gamlan Land
Rover sem Lois notaði til að flytja
hrossaskít og egg sem hún seldi í
bænum.
„Stærstu breytingarinnar hefur
orðið vart á pósthúsinu,“ segir
Grant. „Áður kom ffú Wright viku-
lega og keypti eitt frimerki, nú
kaupir hún heila örk.“
íbúar Cygnet segja að líf hjón-
anna snúist nær eingöngu um bú-
garðinn, sem er 23 hektarar að
stærð og kallast Arabíska hrossa-
ræktarstöðin Duloe, eftir smábæ f
Comwall.
Haft er eftir Lanas, sem býr í Ho-
bart, að Wright hjónin séu álitin
góðir hestaræktendur og stóðhestar
þeirra hafi haft mjög góð áhrif á
ástralskt hestakyn. Nýlega hafa þau
einnig snúið sér að ræktun Murray
Grey nautgripa sem vora áður
óþekktir f Ástralíu.
Vinir hans segja að hann sé fjarri
því að vera bitur út í bresku ríkis-
stjómina, sem enn hefur ekki feng-
ist til að tryggja það að hann verði
ekki saksóttur ef hann snúi heim, og
að hann sé yfirhöfuð hamingjusam-
ur og ánægður maður.
„Svo virðist sem hann hafi kastað
sér út í opinber átök af fiillum krafti
á meðan á þeim stóð,“ segir Grant.
„En að þeim loknum var hann full-
komlega ánægður með að snúa sér
að einfaldari lffsháttum sem bóndi.
Ég held að hann hafi enn áhyggjur
af einu eða tveimur atriðum f þess-
um efhum en lfti svo á að f aðalat-
riðum hafi hann komið sínu á ffam-
færi.“
Ein athugasemd Wrights við opn-
un verslunarinnar gaf þó til kynna
að hann væri ekki fullkomlega
ánægður með málalyktir.
Hann viðurkenndi að þótt hann
vildi einhvem tima snúa heim til
Bretlands, þar sem sonur hans býr,
væri honum það ekki kleift. 1TÞeir
myndu varpa mér í fangelsi þó svo
að ég hafi ekki gert nokkum skap-
aðan hlut af mér.“
Peter Wright, fyrrverandi starfemaður
bresku leyniþjónustunnar, sem skrifaði bók-
ina „Gagnnjósnarínn“ sem skók undirstöður
bresku stjómarinnar, hefiir snúið sér aftur
að ritstörtúm. Þrátt fýrir þá yfiriýsingu hans
að hann værí búinn að Ijóstra upp öllum sín-
um leyndarmálum, vinnur hann nú ásamt
konu sinni Lois við að semja bók sem ber
heitið ,Á morgun kemur annar daguri'.