Tíminn - 23.08.1990, Qupperneq 20

.1
680001
RÍKISSKIP
NÚTÍMA FLUTNINGAR
Hatnarhúsinu v/Trvggvagötu,
_____S 28822
SAMVINNUBÁNKINN
Ll BYGGÐUM LANDSINS
NISSAIM
Réttur bíll á
réttum stað.
a Ingvar
l84 Helgason hf.
Sævarhöfða 2
Sími 91-674000
HÖGG-
DEYFAR
Verslið hjá fagmönnum
varahlutir
Tíniinn
FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 1990
Reiknað með 5.500 milljóna króna töpuðum lánum og sköttum:
Atfskrifuð lán LÍN 200%
hærri en Fiskveiðisjóðs?
Framlag í afskriftareikning útlána var 742 milljónir kr. hjá
Lánasjóöi íslenskra námsmanna á síöasta ári, samkvæmt
skýrslu Ríkisendurskoðunar. Það var td. nær þrefalt hærri
upphæö heldur framlög hjá lánasjóðum atvinnuveganna
hvers um sig. Framlag í afskriftarreikning hjá LíN er td. um
þrefalt hærra heldur en hjá Fiskveiðisjóði, svo dæmi sé tekið
um lánasjóð áhættusamrar atvinnugreinar.
Úr afgreiðslusal LÍN. Lánin endurgreiðast þrefalt verr en í nokkum
Sjóða áhættuatvinnuvega. Tlmamynd: Aml Bjama
Alls hefiir LÍN fært um 3.400
millj.kr. á afskriftareikning á und-
anfómum árum, eða sem nemur t.d.
um 16% af heildar lánveitingum
sjóðsins. „Framlög í afskriftareikn-
ing útlána eru til að mæta þeirri
áhættu og óvissu, sem er fylgjandi
allri lánastarfsemi og til þess ætluð
að mæta þeim útlánum sem síðar
kunna að tapast", segir í skýrslunni.
Ríkissjóður, ríkisbankar og opin-
berir sjóðir hafa samkvæmt því
reiknað með rúmlega 5.500 millj-
ónum glötuðum milljónum af
skattaskuldum og lánveitingum
síðasta árs. Enda segir Ríkisendur-
skoðun að nauðsyn á ffamlögum í
afskriftareikninga útlána hafí kom-
ið betur í ljós á undanfömum ár-
um.
Ríkissjóður er sjálfúr með hæsta
ffamlagið, 1.700 m.kr. í afskrifta-
sjóð vegna hátt í 10 milljarða króna
óinnheimtra skatttekna. Og auk
þess um 180 m.kr. upp i afskriftir
2,2 milljarða kr. rikisábyrgða. Árið
áður afskrifaði rikissjóður 1.200
milljónir óinnheimtra skatta, þann-
ig að hækkun ffamlagsins var um
42% milli ára.
Landsbanki Islands kemur næstur
1 röðinni með 860 m.kr. á afskrifta-
reikning á síðasta ári. Upphæðin
nam t.d. hlutfallslega um 1,3% af
heildarútlánum bankans i árslok, en
svaraði hins vegar til um 6. hluta ef
miðað er við eigið fé bankans í árs-
lok.
Heildarútlán helstu opinbera sjóð-
anna sem veita lán til atvinnuveg-
anna um síðustu áramót og hins
vegar framlag þeirra í afskrifta-
reikning útlána á árinu 1989 var
sem hér segir, samkvæmt skýrslu
Ríkisendurskoðunar talið í milljón-
imi króna:
Útlán Afskr.r.
m.kr. m.kr.
Atv.tryggingarsj. 5.570 284
Byggðastofnun 8.930 250
Framkvæmdasj. 28.100 54
Fiskveiðisjóður 21.380 255
Stofnlánadeild 6.960 276
Iðnlánsjóður 8.760 121
Iðnþróunarsjóður 4.590 155
Samtals 84.290 1.395
Samsvarandi tölur Lánasjóðs námsmanna vom þannig:
Lánasj.námsm. 17.340 742
Framlag Lánasjóðs námsmanna í
afskriftarreikning á síðasta ári svar-
aði t.d. um 30% af nýjum lánum
sjóðsins á árinu. Sem sjá má, var
upphæðin rúmlega helmingur þess
sem gert var ráð fyrir á afskriftar-
reikningum hjá 7 helstu opinberu
atvinnulánasjóðunum samanlagt.
Hvað umfang námslána varðar
vekur t.d. að heildarútlán til náms-
manna slaga hátt upp í öll útistand-
andi fjárfestingarlán sjávarútvegs-
ins i lok síðasta árs Samkvæmt
upplýsingum framkvæmdastjóra
LÍN er reiknað ffamlag á afskrifta-
reikning fyrst og ffemst tilraun til
þess að áætla hvað sjóðurinn muni
í^mmmmmmmmmmmmm
raunverulega innheimta og hvað
ekki af lánum sínum. Með þessu sé
gerð tilraun til þess að meta raun-
verulegar eignir sjóðsins á varfær-
inn hátt. Reiknireglan sé sú, að af-
skrifa þurfi um 40% af veittum lán-
um á árunum 1976-1982 en aðeins
10% af lánum eftir 1982. í raun viti
hins vegar enginn með neinni vissu
um það að hve stórum hluta þessi
lán muni endurgreiðast á 40 ára
lánstíma þeirra.
Byggingarsjóðir ríkisins virðast á
hinn bóginn ekki hræddir um að
tapa miklu af sínum lánum. Heild-
arútlán sjóðanna voru um 72.700
milljónir kr. um síðustu áramót.
Framlag þeira í afskriftareikning
var þó aðeins 10 m.kr. (0,01%) I
lok síðasta árs áttu rikissjóður, rik-
isbankamir tveir og 14 opinberir
sjóðir útistandandi kröfúr að fjár-
hæð um 278.000 milljóna kr. (1,1
milljón á hvert mannsbam í land-
inu). Eigið fé þessara sömu banka
og sjóða var tæplega 45 milljarðar
kr.
Tæplega þriðjungur útlánanna
(rúmlega 90 milljarðar) voru hjá
ríkisbönkunum og rúmlega fjórð-
ungur húsnæðislán einstaklinga ffá
byggingarsjóðum ríkisins.
-HEI
HÍK í Reykjavík og
nágrenni mótmælir:
Login sogð
valdníðsla
Almennur félagsfúndur Svæftis-
félags hins islenska kennarafélags
í Reykjavfk og nágrenni (SRON),
mótmælir harðlega bráðabirgða-
lögum ríkísstjórnarinnar sem sett
voru á kjarasamning BHMR.
Segir f ályktun frá féiagsfundin-
um, að mótraælt sé dæmafárri
valdniðslu ríkisvaldsins, en með
bráðabirgðalögunum eru félags-
menn svipfir samníngsrétti og öll-
ura þeim réttindum sem stéttarfé-
lög hafa lögum sarakvæmt,
Fundurinn iýsír yfir stuóningi
við þá ákvörðun BHMR að leita
tU dómstóla, „til að hnekkja nðfor
þessari að mannréttindum og
skorar á kennara að beita öUum
raætti sínum gegn þvingunarlög-
unura“, seglr f ályktun fundarins.
Ennfremur segir að bráðabirgða-
lögin hafi rofið samning sem átti
að tryggja vinnufriö í skólum tfl
fimm óra og að kennarar gætu
einbeitt sér að skólastarfmu. Þess
vegna lýsir fundurf nn aUrí ábyrgö
á hcndur ráðherrum i ríkisstjórn-
inni fyrir aö stefna skólastarfi i
tvísýnu með lögunum. Þá er þess
krafist að Alþingi kotni samanhið
fyrsta og QalU strax nm bráða-
blrgðalögin, eða áður en skóia-
starfhefst hs.
Aðalfundur Landssambands kúabænda:
ALLRA HAGUR AÐ SAMNINGAR
TAKIST SEM ALLRA FYRST
Aðalfundur Landssambands
kúabænda óskar eftir sveigjan-
legri viðskiptaháttum með fullvirð-
isrétt mjólkur í því skynl að auka
hagkvæmni ffamleiðslunnar.
Fundurinn telur að núverandi fyr-
irkomulag á tilfærslu milli bænda
hindri eðlilega þróun búgreinar-
innar. Mælt er með að sá fullvirð-
isréttur, sem fellur til vegna fækk-
unar framleiðenda, eigi aö geta
gengið kaupum og sölum að viss-
um skilyrðum fullnægðum.
Aðalfúndurinn telur að sá árangur,
sem náðst hefúr í að laga mjólkur-
framleiðsluna að innanlandsneyslu,
gæti verið unninn fyrir gýg takist
ekki nýr búvörusamningur með
bændasamtökunum og ríkinu bráð-
lega. Því er mótmælt, að búvöru-
samningur bindi hendur ríkisvaldsins
til langs tíma. Með rammasamningi
til 6-8 ára má tryggja að mjólkur-
framleiðsla fúllnægi markaðsþörf-
um. Slíkur rammasamningur auð-
veldar mjólkurframleiðendum að
skipuleggja ffamleiðslu sína og er
því um leið nauðsynleg forsenda
þess að auka hagkvæmni og ná fram
lægra vöruverði. Um nánari útfærslu
rammasamningsins má síðan gera
bindandi samkomulag til eins eða
tveggja ára í senn.
Fundarmenn telja að krafa frá ríkis-
valdinu um að tengja verði fram-
leiðslumagn í búvörusamningi við
sveiflur í innanlandsneyslu geti því
aðeins verið sanngjöm að henni fylgi
fyrirheit um að markaðsstöðu afúrð-
Stórbruni varð á bænum Jörfa í
Víðidal í Vestur-Húnavatnssýslu í
fyrradag, þegar eldur komst upp í
hlöðu og flósi fýrir 30 kýr.
Að sögn Jóhannesar Ragnarssonar,
bónda á Jörfa, er tjónið mikið og lítið
af nothæft af því, sem eftir stendur,
hlaðan er fallin og fjósið illa farið.
Það var um tvö leytið aðfaranótt
miðvikudags að nágranni gerði fólk-
inu á Jörfa viðvart. Slökkvilið komu
anna verði ekki raskað á samnings-
tímanum með aðgerðum eða að-
gerðaleysi stjómvalda.
Aðalfúndurinn skoraði á Stéttar-
samband bænda að beita sér fyrir því
að sett verði skilagjald á rúlluplast og
áburðarpoka til að stuðla að því að
sem mest af plasti verði endurunnið
eða brennt á þann hátt að sem minnst
mengun valdi.
bæði frá Hvammstanga og Blöndu-
ósi, og var unnið að slökkvistarfi
ffarn undir morgun. Hlaðan var nærri
full af lausu heyi og taldi Ragnar
sennilegt, að heyið hafi ofhitnað eins
og oft kemur fyrir.
Heyskapur er langt kominn á Jörfa,
en það á eftir að binda í rúllur.
Ragnar sagði, að ibúar á næsta bæ
ætluðu að hlaupa undir bagga á með-
an unnið væri að viðgerðum, og fóru
Þá telur aðalfúndurinn að þar sem
breytingar á lögum um innflutning
búfjár hafi náð ffam að ganga sé
brýnt að fylgja eftir ráðstöfúnum til
þess að sóttvamarstöðin i Hrísey nýt-
ist bændum sem best, svo sem að
nauðsynlegri aðstöðu fyrir með-
höndlun á fijógvuðum eggjum er-
lendra kynja verði komið upp sem
fyrst. -EÓ
mjaltir þar fram í gær. „Ég reikna
með að drífa fjósið upp strax svo
hægt verði að mjólka kýrnar.“
Fjórir smákálfar vora í fjósinu, en
segist Ragnar nýlega hafa fækkað
þeim hópi.
Hann segist vera vanur að láta kým-
ar liggja úti á sumrin og erfitt væri að
spáð um hvemig heföi farið, ef svo
heföi ekki verið.
-hs.
Stórbruni varð á bænum Jörfa í V-Húnavatnssýslu í fyrrinótt:
Hlaða og fjós stórskemmdust