Tíminn - 29.08.1990, Side 5

Miðvikudagur 29. ágúst 1990
Tíminn 5
Utflutningur á vatni getur hafist innan þriggja til sex mánaða:
Milljarðadæmi virðist
vera í uppsiglingu
Fyrirtækið CYPRESS GROUP vinnur nú að undirbúningi út-
flutnings og sölu á íslensku vatni í samvinnu við bandaríska
og japanska dreifingaraðila. Þá standa yfir samningar við
fyrirtækið Akva hér á landi varðandi kaup á vatninu sem og
samningar við íslenska flutningsaðila. Um er að ræða við-
bót við þann vatnsútflutning, sem þegar hefur verið sagt frá
í blaðinu, t.d. á vegum Sólar hf. og Vífilfells.
Markaðir, sem stefnt er á, eru bæði í
Bandaríkjunum og í Japan og ef allt
gengur að óskum gæti orðið um gífur-
legt magn vatns og stórar fjárhæðir að
ræða. Japanir leggja fram áhættufjár-
magn við markaðssetninguna sem að
sögn Birgis Viðars Halldórssonar kost-
ar milljarða. En Birgir hefur haft milli-
göngu um samninga og á hlut í Cy-
press Group.
Hann segir að þegar hafi verið gerðir
samningar við söluaðila í Bandarikj-
unum og mun fyrsti farmur vatnsins
verða fluttur út fljótlega ef aðrir samn-
ingar ganga upp.
„Eigendur Cypress Group eru m.a.
bandariskir markaðsfræðingar, sem
telja að íslenskt vatn geti selst vel á
mörkuðum bæði í Bandarikjunum og
Japan, ef rétt er að málum staðið. Aðr-
ir hlutaðeigandi Bandarikjamenn sjá
t.a.m. um stórt dreifmgamet hér í
landi. Japanimir, sem við höfum sam-
ið við, em aðilar sem hafa umsjón með
einu stærsta dreifmgametinu í Japan
og öðmm Austurlöndum fjær“, sagði
Birgir í samtali við Tímann en hann er
nú staddur í Kalifomiu.
„Við höfum talað við nokkra aðila á
Islandi, m.a. Akva. Þeir em komnir til-
tölulega langt með sína vömþróun en
spumingin snýst um það hvort þeir
Ekki er síður athyglivert að skráning-
armerkin, sem ffamleidd em á Litla
Hrauni, hækkuðu mest af öllu á s.l. ári
eða um 32%. Merkin kostuðu 1.500 kr.
árið 1988 en hafa síðan hækkað í 4.500
kr. eða rúmlega 233% á sama tima og
almennt verðlag í landinu (ftamfærslu-
vísitalan) hefur hækkað um 46% og al-
menn laun töluvert minna.
Könnun Neytendasamtakanna og
verðlagseftirlits verkalýðsfélaganna
leiðir í ljós að skoðunaigjöld fyrir stærri
bíla (yfir 5 tonn) hækkuðu um 217%
eða meira en þrefólduðust milli 1988 og
1989. Almenn skoðun hækkaði þá td.
úr 1.200 kr. upp í 3.800 kr. Skoðunar-
gjöld fyrir fólksbíla hækkuðu á sama
tímabili um rúmlega 58% (úr 1.200 kr. í
1.900 kr.).
A milli þessara ára hækkaði fram-
færsluvísitalan hins vegar um rúmlega
18%. Gjöld fyrir skoðun og endurskoð-
un — sem væntanlega em mikilvæg-
geti látið okkur hafa nægjanlegt magn
sem og fiillvissu um að við getum reitt
okkur á framleiðsluna." Birgir kvað
ekki vera á döfinni að Cypress Group
hæfist handa við byggingu verksmiðju
en ef til þess kæmi myndu Japanir
leggja ffam áhættufjármagn við þá
ffamkvæmd. „Vrð vinnum samkvæmt
áætlun sem tekur til fimm ára en það
eina sem ég get gefið upp varðandi
umfang er að ef allt gengur vel, getur
orðið um gífurlegt magn að ræða.“
Biigir kvað aðdraganda útflutnings-
ins vera nokkuð langan. „En málin em
nú komin á það stig að við búumst við
að geta byijað á útflutningi innan
þriggja til sex mánaða. I dag erum við
að vinna að samningum um flutninga
og áðumefhdum samningum við Ak-
va. Stóra málið í dag er að sjá hvemig
verðið passar inn á markaðinn hér en
stofhkostnaður svona fyrirtækis er
óhjákvæmilega mjög mikill. Söluaðil-
ar heima þurfa auðvitað að fá gott verð
fyrir vatnið en þegar flutningskostnað-
ur bætist við er alltaf sú hætta fyrir
hendi að það geti reynst of hátt. Við
viljum fara rólega af stað og ná að
festa rætur á þessum mörkuðum."
Hann sagði nefnda aðila erlendis telja
Islendinga eiga mjög gott vatn. „Það er
ekki endilega besta vatn í heimi, en
ustu tekjuliðir Bifreiðaskoðunar— hafa
því hækkað ffá 34% og upp í 168% um-
fiam almennt verðlag milli þessara ára.
Skoðunaigjöld fyrir bifhjól hækkuðu á
sama tíma frá 50-100% og sérskoðun
ökutækja vegna breytinga frá 67-138%.
Nýskráning var annað tveggja gjalda,
sem hækkaði ekki langt umfram al-
mennar verðlagshækkanir, eða 24% á
fyrsta ári Biffeiðaskoðunar. En endur-
skráning vegna eigendaskipta hækkaði
ekkeit. Milli 1989 og 1990 hækkuðu
síðan flest gjöld nokkuð í takt við hækk-
un ffamfasisluvisitölu á tímabilinu, en
langt umfram launakostnað sem fyrr
segir. Undantekningin var gjald fyrir
endurskoðun sem ekld hefur hækkað frá
síðasta ári. Hins vegar var um síðustu
áramót séistök mengunarmæling sem
kostar 350 kr. á hvem bíl, þarinig að
skoðunaigjaldið hefur í reynd ekki að-
eins hækkað um 24% heldur 42% ffá
síðasta ári, þ.e. um 25% umffam al-
gott engu að síður. Hér er talað um ís-
land sem hreina landið á hjara veraldar
og við eigum maigar góðar uppsprett-
ur. Ef vel er að málum staðið, gæti ver-
ið búið að byggja upp sterka markaði
gengustu launahækkanir. Almennt
skoðunargjald ásamt mengunargjaldi
fyrir fólksbíl er nú samtals 2.700 krónur
borið saman við 1.200 kr. árið 1988.
Neytendasamtökin þykir tuga milljóna
gróði Biffeiðaskoðunar gefa sérstaka
ástæðu til gagnrýni á miklar hækkanir á
gjaldskrám fyrirtækisins. Samtökin hafa
í bréfi til dómsmálaráðherra óskað skýr-
inga á þessum miklu hækkunum.
I svari ffá ráðuneytinu er bent á að Bif-
reiðaskoðun íslands hf. sé hlutafélag,
víða um heim fyrir íslenskt vatn innan
fimm til tíu ára. Ég tel þetta geta orðið
mikilvægan útflutning fyrir Islend-
inga. Sérstaklega ef mið er tekið af
þvi, að nú þegar er fyrirsjáanlegt að
sem hefur sérstakan fjárhag. Tekjur þess
þurfi að standa undir rekstri fyrirtækis-
ins og uppbyggingu. Gjaldskrár fyrir-
tækisins séu byggðar á fjárhagsáætlun-
um þess og miðaðar við að tekjur
hrökkvi fyrir gjöldum. í byijun þessa árs
hafi hækkun gjaldskár miðast við hækk-
un framfærsluvisitölu, nema hækkun
skraningamierkja þar sem tekið hafi
verið tillit til hækkunar framleiðslu-
gjalda, samkvæmt forsendum fjárlaga.
-HEI
við náum ekki að auka neitt verulega
tekjur af aðalútflutningsvörunni, fiski.
Þess vegna er brýnt að við snúum okk-
ur að öðrum auðlindum eins og raf-
magni og vatni“ sagði Biigir. jkb
Schaferhundur
beit löggur
Tveir lögregluþjónar og elnn gest-
ur í Sæluhúsinu á Dalvik voru bitn-
ir af SchSferhundi s,L sunnudags-
kvöld. Málsatvik voru þau að tveir
ölvaðir utanbæjarmenn með stór-
an Schöferhund meðferðis hugðust
setjast að sumbli í Sæluhúsinu. Eig-
andi hundsins sigaði hundinum á
gest í Sæluhúsinu, og glefsaði
hundurinn litillega í manninn.
Mennimir vom beðnir að yfirgefa
staðinn, en þvemeituðu, og var þá
lögreglan kvödd á staðinn.
Tómas Viöarsson lögregluþjónn
var kvaddur á staðinn, og segir
hann að þegar hann hafí beðið
mennina að yfirgefa staðinn hafi
eigandinn sigað hundinum á sig.
Hann stökk fyrst á hendina á mér,
en ég náði að idppa henni að mér,
og þá glefsaði hann í lærið á mér,
og ég hlaut fleiður og mar. Tómas
kallaði tvo lögregluþjóna til að-
stoðar, og i sameiningu komu þeir
mönnunum út Þegar út var kom-
ið sigaði eigandinn hundinum á
annan nýkomna lögregluþjóninn,
og var hann bitinn i handlegg, læri
og kálfa, áður en hann náði að
forða sér inn í Sæluhúsið aftur. Að
svo búnu virtist brá af eigandan-
um, og hafði hann sig á braut
ásamt félaga sínum. Tómas sagði
að frckari tilraunir til handtöku
heffiu ekki verið reyndar undir
þessum kringumstæðum. Menn-
irair vom hins vegar handteknir á
Akureyri á mánudagskvöld, og
hundurinn einnig tekinn í vörslu
lögreglunnar.
Málið er nú til meðferðar hjá
bæjrafógetanum á Akureyri og
rannsóknardeild lögreglunnar.
Yfirheyrslum er ekki lokið, en
málið verður sent rikissaksóknara
uro leið og það er fullrannsakað.
hjá-akureyri.
Neytendasamtökin gagnrýna gífurlegar hækkanir hjá Bifreiðaskoðun
m.a. í Ijósi 39 milljóna gróða fyrirtækisins:
Bflaskoðun hækkað um
96-292% á tveimur ámm
Skráning og skoðun bifreiða er frá tvöfalt til fjórfalt dýrari hjá hinni
nýju Bifreiðaskoðun íslands hf. heldur en hjá hinu gamla Bifreiða-
eftirliti ríkisins. Þótt þjónustan hafi batnað frá því sem áður var lýsa
Neytendasamtökin efasemdum um að svo miklar hækkanir séu
réttlætanlegar. Mest hækkuðu gjaldskrámar á milli áranna 1988 og
1989, eða við breytinguna úr ríkisfyrirtæki í hlutafélag. Enda kom
fyrirtækið út með 39 milljóna kr. hreinan gróða á árinu. Neytenda-
samtökunum þykir 22-25% hækkun flestra gjalda Bifreiðaskoðunar
á milli áranna 1989-1990 einnig í ríflegra lagi þegar miðað er við að
laun hækkuðu almennt aðeins um 10-14% á sama tíma.
Frá skoðun í Bifreiðaskoðun íslands.