Tíminn - 22.08.1991, Page 3

Fimmtudagur 22. ágúst 1991
Tíminn 3
Arnór Hannibalsson um atburðina í Sovétríkjunum:
Valdaránið innsiglaði
endalok kommúnismans
Vesturveldin eru ekki alveg laus við ábyrgð á því sem þama hefur
gerst Þau hafa haft þá stefnu að styðja Gorbatsjov. Hann var og er
ieiðtogi kommúnistaflokksins og stefna hans er að efla kommún-
isma. Það var ætíð stefna Gorbatsjovs að sýna fram á að hið pólit-
íska kerfl og stjómarkerfi atvinnulífsins gæti virkað. Það var öllum
ljóst sem kynntu sér þau mál að þetta vom blekkingar og óskhyggj-
an ein, því kerfið var hætt að virka. Það getur kannski virkað undir
ógnarstjóm og með því að beita menn hörðu, en ekki öðruvísi,“
sagði Araór Hannibalsson, prófesor við Háskóía íslands, í samtali
við Tímann í gær.
„ Amór sagði að Jeltsin hefði gert
sér það ljóst 1988 að það væri bara
um tvennt að velja, annaðhvort að
herða á skrúfunum eða stefna í Iýð-
ræðisátt. „Gorbatsjov fylgdi ekki
með í því. Hann studdist við hina
heilögu þrenningu, herinn, leyni-
lögregluna og innanríkisráðuneytið,
og tapaði alls staðar stuðningi.
Flokkurinn var hættur að hafa
traust á honum og það voru ítrekað-
ar tillögur um það innan flokksins
að setja hann af sem leiðtoga hans,
núna sl. tvö ár. Hann tapaði trausti
sinna bakhjarla sem ég nefndi áðan.
Hann hafði ekkert traust lýðræðis-
aflanna og almenningur hataði
hann. Gerðir hans eru í augum al-
mennings aðeins verðbólga, skortur,
örbirgð, niðurlæging og volæði.
Samt sem áður studdu vesturveld-
in Gorbatsjov og hunsuðu Jeltsin
sem var óumdeilanlegur leiðtogi
lýðræðisaflanna, sérstaklega eftir að
hann varð þjóðkjörinn forseti Rúss-
lands. Þetta misheppnaða valdarán
hafði þveröfúg áhrif við það sem
valdaræningjamir ætluðu. Þeir hafa
þjappað saman lýðræðisöflunum,
staðfest það sem var þegar vitað, að
það er Boris Jeltsin sem er Ieiðtogi
umbótaaflanna í Sovétríkjunum og
þeir hafa með þessu valdaráni inn-
siglað endalok kommúnismans.
Það sem fór úrskeiðs hjá þeim er að
þessir menn eru skriffinnar, sem
horía á heiminn út um vindauga
skriffinnskubáknsins. í þeirra aug-
um er það að ná tökum á valda-
toppnum, það sama og að ná völd-
unum. Þeir hafa auðsjáanlega ekki
gert sér grein fyrir því að þeir þyrftu
að njóta stuðnings almennings í
landinu. Þeir hafa áreiðanlega hugs-
að þannig að með því að ná tökum á
æðstu stjómstöðum og með stuðn-
ingi hers og leynilögreglu, væru
þeir tryggir í sessi. Þetta skrif-
finnskubákn er heimur út af fyrir sig
sem veit afar lítið um það hvað ger-
ist í þjóðfélaginu meðal almennings.
Núna í nótt þegar þeir ætluðu að
láta til skarar skríða, þá stóðu þeir
frammi fyrir því að merja völd
handa sér með hrikalegu blóðbaði,
láta skjóta þúsundir manna. Og þeir
heyktust á því. Þeir sáu að leikurinn
var tapaður og í stað þess að skipa
hemum að skjóta og mala niður
þinghúsbygginguna, því þeir hefðu
orðið að gera það til að ná Jeltsin, þá
skipuðu þeir hersveitunum að
hætta.“
-Heldurðu að Jeltsin taki við völd-
um í Sovétríkjunum núna?
„Nei, Jeltsin er forseti Rússlands og
Á myndinni em frá vinstri Guðmundur f. Guðmundsson frá Innkaupastofnun ríkisins, Gísli Guð-
mundsson frá dómsmálaráðuneytinu, Elli Becker frá Globus hf., Þorvaldur Hannesson frá Bifrelða-
byggingum, sem sáu um innréttingar í bílunum, og Jón Hólm frá Stál og stansar fjallabílar, en hann
sá um breytingar á undirvagninum. Tímamynd: Áml BJama
Nýir lögreglubílar afhentir
FuIItrúar frá dómsmálaráöu-
neytinu og Innkaupastofnun rík-
isins tóku við 7 nýjum lögreglu-
bflum í vikunni. Bflamir em af
gerðinni Ford Econoline 150 og
era þeir sparaeytnari en aðrir
svipaðir bflar. Einnig vora settar
undir þá klofnar hásingar sem
gerir þá mýkri en ella auk þess
sem þeir era ekki eins háir og
aðrir fjórhjóladrifnir lögreglubfl-
ar af stærri gerðinni. Umboðsað-
ili bflanna hér á landi er Globus
hf.
Bílamir eru allir með 6 cyl. vél og
fjögurra þrepa sjálfskiptingu, sem
gerir það að verkum að þeir eru spar-
neytnari en kraftminni. Til að vega
upp á móti því eru þeir með beina
innspýtingu i' staðinn fyrir blöndung
og því tapast tiltölulega lítið af kraft-
inum þrátt fyrir að eldsneytisspam-
aður sé umtalsverður. Sex af bflunum
sjö fara út á land og var þeim bflum
breytt í fjórhjóladrifsbfla. Jón Hólm
hjá Stál og stansar fiallabflar, sá um
að setja í bflana framdrif og milli-
kassa. Hann notaði nýja gerð af há-
singum, svokallaðar klofnar hásingar,
sem gefa sjálfstæða fiöðrun. Auk þess
er millikassinn mjög lággíraður.
Hann sagði í samtali við Tímann að
þessar klofnu hásingar gerðu það að
verkum að bfllinn væri mjög mjúkur
í keyrslu. Einnig hækkaði hann að-
eins um tvær og hálfa tommu og það
skipti miklu máli fyrir lögreglu-
mennina að hafa bflinn þetta lágan,
en jafnframt fiórhjóladrifmn.
Gísli Guðmundsson hjá dómsmála-
ráðuneytinu sagði aðspurður að þess-
ir bílar hefðu reynst vel, en verðtil-
boðin sem þeir fengu hefðu ráðið úr-
slitum um hvaða bflar urðu fyrir val-
inu. Hann sagði að með breytingum
kostaði bfllinn ríkið rétt tæplega
þrjár milljónir króna. Sex af bflunum
fara, eins og áður sagði, út á land og
einn verður notaður í Reykjavík. Bfl-
arnir dreifast á nokkra staði, einn fer
á Blönduós, einn til Seyðisfjarðar,
einn á Hólmavík, einn á Grundar-
fiörð, einn í Dalasýslu en ekki er búið
að ákveða endanlega hvert sá sjötti
fer en hann endar einhvers staðar á
Suðurlandi. Gísli sagði að mjög mikil
þörf væri fyrir nýja bfla á mörgum
stöðum. Þeir hefðu nú yfir 155 lög-
reglubflum að ráða, þar af væru 60 af
stærri gerðinni. Öllum bflunum væri
ekið 5 milljón kílómetra samtals á ári
og því skipti máli að þeir væru hag-
kvæmir í rekstri og hefðu góða end-
ingu. En til þess að ná fram hag-
kvæmni í rekstri þyrfti að endumýja
og á hverju ári keyptu þeir 20-25 nýja
lögreglubfla. Hann sagði að aldur bfl-
anna væri nú viðunandi og hefði mik-
ið lagast að undanfömu.
—SE
Amór Hannibalsson.
því verður ekki breytt. Spurningin
er sú hvað æðsta ráð Sovétríkjanna
gerir, nú hlýtur það að koma saman.
Það má gera ráð fyrir því að Gorbat-
sjov komi bráðlega til Moskvu sem
frjáls maður og heill heilsu. Ef að
líkum lætur verður fyrsta verk hans
að kalla saman æðsta ráð Sovétríkj-
anna. Þá verður það í höndum
æðsta ráðsins að taka ákvarðanir um
framhaldið.
Það er auðséð að þetta miðstjórn-
arvald, sem heitir Sovétstjóm, hefur
veikst við þessa atburði. Sá banda-
lagssáttmáli sem lá á borðinu og átti
að undirrita á þriðjudaginn, verður
að öllum líkindum eitthvað öðruvísi
heldur en textinn sem var fyrirhug-
að að undirrita."
-Að hvaða leyti?
,Að því leyti að lýðveldin verði sjálf-
stæðari; sjálfstæð ríki með kannski
örfá málefni sameiginleg, að öllum
líkindum her, öryggismál og utan-
ríkismál að einhverju leyti. En að
öðru leyti verða Iýðveldin sjálfstæð
fullvalda ríki sem einfaldlega semja
sín á milli um efnahagssamvinnu,
verslun, járnbrautarsamgöngur og
annað það sem þarf að semja um.
Það er augljóst að sjálfstæði og full-
veldi lýðveldanna þýðir ekki að þau
loki landamærunum, heldur þýðir
að sambúðin við önnur lýðveldi,
sem hafa heitið Sovétlýðveldi hing-
að til, verður samningsatriði.
Valdaránið hefur haft það í för með
sér að það sem valdaræningjarnir
vildu koma í veg fyrir, er nú að ger-
ast.“
-Heldurðu að Gorbatsjov verði
áfram leiðtogi Sovétríkjanna?
„Það liggur eiginlega beint við að
hann verði að minnsta kosti nú um
stund í sviðsjósinu. En hann er bú-
inn að vera sem valdamaður, og því
fagna allir íbúar Sovétríkjanna,"
sagði Amór Hannibalsson.
—SE
Áttunda bindi af „Borgfirskum æviskrám" er komið út:
Stórvirki um
lífshlaup
Borgfirðinga
Nýlega gaf Sögufélag Borgar-
fjarðar út 8. bindi af „Borgfirsk-
um æviskrám," sem nær yfir
stafina N, O, Ó og Pá. Þau er
safnað hafa efni til ritsins eru
Aðalsteinn Halldórsson, Ari
Gíslason, Guðmundur Illuga-
son, Kristín Guðmundsdóttir,
Sveinbjörg Guðmundsdóttir og
Þuríður J. Kristjánsdóttir.
Útgáfu bókarinnar, sem 487 síð-
ur að stærð, var fagnað á aðal-
fundi Sögufélags Borgfirðinga
þann 8. júlí sl., en félagið var
stofnað þann 7. desember 1963
og var tilgangurinn með félags-
stofnunni að stuðla að skrásetn-
ingu og útgáfu æviskráa allra
þeirra sem átt hafa heima í Mýra-
og Borgarfjarðarsýslum og Akra-
neskaupstað og eitthvað er vitað
um, svo og ritun hvers þess er
snertir sögu Borgfirðinga og
Borgarfiarðarsýslu.
Félagið hefur gefið út um 20 rit.
Fer þar mest fyrir æviskrám, en
út hafa komið 4 bindi af ævi-
skrám Akurnesinga og nú 8
bindi af æviskrám Borgfirðinga.
Formaður Sögufélags Borgfið-
inga er Snorri Þorsteinsson,
fræðslustjóri í Borgarnesi, og
framkvæmdastjóri er Þuríður J.
Kristjánsdóttir, Reykjavík.
Ritið er hið vandaðasta að frá-
gangi og allri gerð og munu ævi-
skrár þessar teljast mikið stór-
virki. Er ekki að efa að rit sem
þessi eiga eftir að verða til gagns
og fróðleiks miklum fiölda fólks
um ókomna tíma, svo Borgfirð-
ingum sem öðrum. Nokkurt hlé
hefur orðið frá því er sjöunda
bindi kom út, en tveir mikilvirk-
ir skrásetjarar hafa fallið frá eftir
að það birtist. Það eru þeir Aðal-
steinn Halldórsson frá Litluskóg-
um í Stafholtstungum og Guð-
mundur Illugason frá Skógum í
Flókadal. Aðstandendur vona að
næstu bindi komi út án óeðli-
legra tafa.
Þeir er kunna að hafa rekist á
missagnir eða sakna fólks í bók-
unum eru beðnir að hafa sam-
band við Þuríði Kristjánsdóttur,
Hjarðarhaga 54 í Reykjavík.