Tíminn - 22.08.1991, Qupperneq 7

Fimmtudagur 22. ágúst 1991
Tíminn 7
AP UTAN
Snúa baki við gömlum hetjum
Kennsluhættir í bandarískri sögu eru nú að taka miklum breytingum. í stað
fjálglegrar hyllingar manna á borð við Custer hershöfðingja og Kólumbus verð-
ur áherslan lögð á hlut kvenna og „minnihlutahópa“ í sögu þjóðarinnar.
Borgarastyijöld hefur brotist út innan bandaríska menntakerfis-
ins þar sem baráttan stendur um tilvistum helstu þjóðsagnaper-
sóna landsins. í veði er sögulegt mannorð manna á borð við Kól-
umbus, Thomas Jefferson og George Custer hershöfðingja.
Mörgum kynslóðum bandarískra barna hefur verið kennt að
halda þessi nöfn í heiðri. Eftir að hafa hyllt fánann og þulið holl-
ustueiðinn var þeim sagt frá því hvernig þeir hefðu uppgötvað,
sigrað og síðan siðmenntað hinn nýja heim.
Nýjar áherslur
Allt er þetta breytingum undir-
orpið. Nýlega samþykkti stjórn
New York-fylkis að kenna fjölkyn-
þátta mannkynssögu í skólum
fylkisins. Nýja námsefnið, sem er
hannað til þess að endurspegla
sögu hinna mörgu kynþátta sem
búa í fylkinu, mun leggja sérstaka
áherslu á hlutverk kvenna og
minnihlutahópa og draga úr mik-
ilvægi þeirra sem nú hafa fengið
viðumefnið „Dwems“ (dead white
European males eða dauðir hvítir
evrópskir karlar), á borð við þá
Kólumbus, Jefferson og Custer.
Ákvörðun New York stjómar er
stærsti sigur „fjölkynþáttasinna"
til þessa, en það er hópur með sí-
vaxandi áhrif sem trúir að engil-
saxneska hefðin byggist á kyn-
þátta- og kvenhatri og viðhaldi yf-
irráðum hvítra karla. Hópurinn
barðist hraustlega fyrir breyting-
um á námsefni og lagði fram
skýrslu fyrir stjómvöld þar sem
sagt var að „Bandaríkjamenn af
afrískum og asískum uppruna, Pu-
erto Ricanar, fólk af latneskum
uppruna og amerískir frumbyggjar
hefðu verið fómarlömb andlegrar
og menntunarlegrar kúgunar sem
hefði sett merki sitt á menningu
og stofnanir Bandaríkjanna og evr-
ópsk- ameríska heiminn í aldir."
Jafnvel vagnalestirnar, sem verið
hafa tákn villta vestursins, hafa
verið fordæmdar sem tákn um nið-
urlægingu indíána. Hörðustu fylg-
ismenn nýju menntastefnunnar
halda því fram að myndir af vögn-
unum eigi ekki að birta í kennslu-
bókum bama.
Kalifomía ruddi
brautina
Kalifomía var fyrsta ríkið sem
tók upp þessa nýju kennsluhætti
árið 1987, en New York er fyrsta
stóra fylkið sem fylgir í kjölfarið.
Texas, Minnesota og Washington
DC em nú að velta fyrir sér ámóta
breytingum og þessi stefna veldur
æ meiri óróa í röðum íhalds-
manna.
George Bush Bandaríkjaforseti
hefur beitt sér fyrir herferð fyrir
því að hin gömlu gildi verði í
heiðri haldin í skólastofunum, en
hann getur ekki komið í veg fyrir
að ráðamenn einstakra fylkja geri
það sem þeir kjósa helst. Alríkis-
stjómin leggur fram innan við
10% af því fé sem veitt er til
menntamála og hefur ekki vald til
að hafa áhrif á menntastefnu fylkj-
anna.
Þar að auki styðja margir hófsam-
ir kennarar þessar breytingar og
telja að engilsaxneska hefðin skipti
stöðugt minna máli fyrir hið fjöl-
tyngda bandaríska samfélag. Nær
einn þriðji hluti skólabarna í ríkis-
skólum í New York er ekki hvítur
og eitt af hverjum átta skólabörn-
um í Kaliforníu talar ekki ensku.
Innflytjendur í dag koma ekki frá
Ítalíu, írlandi eða Þýskalandi,
heldur frá Mexíkó, Kóreu, Eþíópíu
og svo til öllum stöðum þar á milli.
í augum flestra þessara innflytj-
enda em pílagrímafeðumir, fyrstu
innflytjendur til Ameríku, jafnfjar-
lægir og egypsku faraóamir.
Thomas Sobol, fræðslustjóri New
York fylkis, kynnti nýju mennta-
stefnuna og sagði: „Velferð þjóðfé-
lags okkar byggist á því að við
komum þeim, sem við enn köllum
minnihlutahópa, inn í mennta-,
stjórnmála- og félagskerfi okkar."
Aðrir sérfræðingar standa í þeirri
meiningu að einmitt vegna þess
hve Ameríka er fjölþjóðlegt samfé-
lag sé mikil þörf fyrir sameiginleg-
an bakgmnn. Kenneth Jackson er
sagnfræðingur við Columbia há-
skóla og hefur sett sig á móti þess-
um breytingum: „f öllum þjóðfé-
Custer hershöfðingja er nú iýst sem blóðþyrstum fjöldamorðingja
( hinum nýju skólabókum verður ekki lengur talað um þræla, heldur „einstaklinga sem hnepptir
hafa verið í þrældóm".
lögum er þörf fyrir eina viður-
kennda menningu. Því miður hef-
ur okkar saga mjög fátt sem sam-
einar okkur.“
Flestir hvítir Ameríkanar, sem
enn em um 80% þjóðarinnar, taka
undir þessar röksemdir, en fjöl-
kynþáttasinnamir hafa tekið fmm-
kvæðið. Með því að reyna að breyta
námsefni skólabama eru þeir að-
eins að reyna að samræma náms-
efnið því sem þegar á sér stað í
mörgum bandarískum háskólum.
„Hey, hey, hó, af
vestrænni menningu
er komið nóg“
Námskeið í fræðum svartra og
fmmbyggja eru nú í boði í mörg-
um háskólum. Jafnvel Stanford
háskóli, sem talinn hefur verið í
fararbroddi háskóla landsins, hef-
ur lagt niður kúrsa um vestræna
menningu og í þeirra stað hefur
komið kúrs sem nefnist „Menn-
ing, hugmyndir og gildi". Við hlið
Lýðveldis Platós á nýja bókalist-
anum er nú komin bókin Ég,
Rigoberta Menchu, skáldsaga um
bóndakonu í Guatemala sem
kemst í kynni við kvenréttinda-
baráttu og sósíalisma.
Ákvörðun ráðamanna Stanford
háskóla um breytingar á námsefni
varð vegna krafna stúdenta sem
hópuðust saman og söngluðu:
„Hey, hey, hó, af vestrænni menn-
ingu er komið nóg.“
Olíklegt verður að teljast að 10
ára gömul skólabörn í Brooklyn
verði látin lesa suður-amerískar
bókmenntir, en brátt munu þau fá
kennslu sem er „pólitískt réttari".
Nemendur í Kaliforníu lesa bæk-
linga um hlutverk kvenna og
svertingja í amerísku bylting-
unni. Námsefni um forngrikki og
Rómverja hefur verið látið víkja
fyrir fræðum um gamla afríska
menningu Cush- og Malimanna.
Sobol hefur ekki enn kynnt nýja
námsefnið í smáatriðum, en vitað
er að sumar breytingarnar verða
byltingarkenndar, einkum ef fjöl-
kynþáttasinnar fá sínu framgengt.
Þeir vilja að þræiar verði kallaðir
„einstaklingar sem hnepptir hafi
verið í þrældóm" til þess að leggja
á það áherslu að um venjulegt
fólk hafi verið að ræða. Ekki má
lengur kalla svertingja og
spænskumælandi menn „minni-
hlutahópa" heldur „hluta af
meirihlutahópi heimsins".
Landafræðin verður líka tekin í
gegn. Evrópskir frasar eins og
Miðausturlönd og Austurlönd
fjær verða lagðir niður og í þeirra
stað koma Suðvestur-Asía og
Austur-Asía.
Hetjurnar hrökkva
upp af standinum
En það verða hinar gömlu amer-
ísku hetjur sem mest fá að þjást
vegna þessara breytinga. Nem-
endum verður nú kennt að Kól-
umbus hafi ekki „fundið" Amer-
fku heldur hafi hann slampast á
heimsálfu þar sem þegar bjuggu
amerískir frumbyggjar og Suður-
Ameríkanar. Thomas Jefferson,
höfundur sjálfstæðisyfirlýsingar-
innar, mun verða lýst sem ríkum,
hvítum eiganda einstaklinga sem
hnepptir hafa verið í þrældóm.
Og Custer, þjóðsagnahetjan sem
lét lífið ásamt mönnum sínum við
Little Bighorn, verður sagður
Hinum kunnuglegu vagnalestum villta vestursins hefur nú verið úthýst úr bandarískum skóla-
bókum og þv • sagðar vera tákn niðurlægingar indíána.