Tíminn - 29.02.1992, Blaðsíða 20

20 Tíminn
Laugardagur 29. febrúar 1992
MINNING
Pálmi Pálsson
bóndi, Hjálmsstöðum
Fæddur 6. júní 1911
Dáinn 19. febrúar 1992
Það er sama hvað maður býr sig vel
undir andlát ættingja og vinar. Alltaf
verður höggið jafn þungt og kemur
manni jafn mikið að óvörum. Pálmi
var nýfarinn frá mér úr kaffi, 19.
febrúar, hress eftir atvikum, komst
heim og varð þar bráðkvaddur.
Pálmi feddist að Hjálmsstöðum 6.
júní 1911, ólst þar upp og átti alla tíð
þar heimili.
Móður sína, Þórdísi Grímsdóttur,
missti Pálmi 1914, en faðir hans, Páll
Guðmundsson, giftist aftur og þá
Rósu Eyjólfsdóttur, sem gekk Pálma í
móður stað og mat hann hana ávallt
sem sína móður.
Skólagangan varð ekki mikil, frekar
en margra annarra á þessum tímum.
Bamaskólanám og svo Haukadals-
skóli veturinn 1930-31 hjá Sigurði
Greipssyni, sem hann bar mikið lof á
alla tíð. 18 ára fór hann að stunda sjó-
inn, bæði á bátum og togurum, sigldi
á stríðsárunum, sem ekki hentaði
hverjum sem var.
Hann missti þar bróður sinn Erlend,
er skipi hans var sökkt. Það var mikið
áfall fyrir Pálma; þeir höfðu verið
saman á togaranum og fóru túrana til
Englands til skiptis.
Jafnframt sjómennskunni var hann
nokkur sumur verkstjóri hjá Skóg-
rækt ríkisins og þá mest við skóg-
ræktar- og mæðiveikigirðingar. Fór
þá víða og kynntist fólki og landi,
enda maðurinn opinn fyrir slíku.
Eitt sinn átti að henda ónýtu trjáfræi
hjá Skógræktinni, en Pálmi og félag-
ar settu það niður. Það er nú lundur-
inn sem keyrt er í gegnum á leiðinni
að Haukadalskirkju. Pálmi var alltaf
nokkuð stoltur af þessum lundi og
ánægður með að fá styttuna af Sig-
urði Greipssyni þar staðsetta. Pálmi
var alltaf mikill skógræktarmaður í
sér.
1942 snýr Pálmi við blaðinu. Giftist
Ragnheiði Sveinbjömsdóttur frá
Snorrastöðum og hóf búskap með
henni að Hjálmsstöðum. Fyrst í tví-
býli við föður sinn, en síðar við Andr-
és bróður sinn og hefur því sambýli
alltaf famast vel.
Böm Pálma og Ragnheiðar em sex:
Gróa Berglind, f. 30.09.42, húsmóð-
ir og starfsmaður Menntaskólans að
Laugarvatni, gift Hilmari Einarssyni
byggingarfulltrúa, en þau eiga fimm
böm og tvö bamaböm.
Guðrún, f. 23.12.43, hjúkrunaríræð-
ingur í Mosfellsbæ, gift Finn Hansen
málarameistara og eiga þau þrjú
böm.
Páll, f. 07.01.46, bóndi að Hjálms-
stöðum, kvæntur Fanneyju Gests-
dóttur hjúkrunarfræðingi og eiga þau
fjögur börn.
Sveinbjöm Reynir, f. 26.02.47, bif-
vélavirki í Reykjavík, kvæntur Guð-
björgu Eygló Þorgeirsdóttur snyrti-
sérfræðingi og eiga þau þrjú böm.
Bragi, f. 28.12.52, bifreiðasmiður í
Reykjavík, kvæntur Guðrúnu Krist-
insdóttur húsmóður og eiga þau þrjú
böm.
Þórdís, f. 15.02.54, húsmóðir á Laug-
arvatni, gift Tómasi Tryggvasyni
húsasmíðameistara og eiga þau þrjú
böm.
Alsystkini Pálma, sem nú em á lífi,
em Hildur, húsmóðir í Reykjavík, gift
Bimi Jónssyni; og Grímur, búsettur í
Reykjavík, kvæntur Helgu Valtýsdótt-
ur.
Látin em af alsystkinum Pálma:
Oddný, Guðmundur, Gróa, Erlendur
og Bryndís.
Hálfsystkini Pálma, samfeðra, nú á
lífi em: Þórdís á Hjálmsstöðum,
Andrés á Hjálmsstöðum, Hilmar bú-
settur í Reykjavík, kvæntur Svövu
Bjömsdóttur, og Ásgeir búsettur í
Reykjavík, kvæntur Guðlaugu Jóns-
dóttur.
Látin em af hálfsystkinum Pálma:
Sigurður, Guðmundur og Eyjólfúr.
Það kom í minn hlut að verða fyrsta
tengdabamið, og eins og gengur þá
gleypti Pálmi nú ekkert við því að
dóttirin væri orðin fleygur fugl og
gæti farið hvert á land sem væri. En
okkar samskipti urðu öll eins og best
verður á kosið. Þó húsið á Hjálms-
stöðum væri ekki stórt, tók hann því
vel að hýsa okkur hjónin með bam á
meðan við byggðum yfir okkur á
Laugarvatni. Það var góður tími. Við
getum líka öll, tengdabömin, sagt
með sanni að Hjálmsstaðahjónin hafa
alltaf tekið okkur sem sínum eigin
bömum og við umgengist þau sem
okkar foreldra.
Pálmi var vinnusamur, stundum full
kappsamur, gat ekki unnið hægt,
vann sig sveittan, en gat svo hvílst á
eftir þegar verkinu var lokið. Þetta
kom sér illa þegar hjartað fór að gefa
sig, þá gat hann ekki unnið rólega.
En þrátt fyrir vinnusemina löðuðust
bömin að honum og lærðu þar sitt-
hvað til verka. Fyrsta verkið, sem
hvert bamabam lærði, var að skrúfa
tappann af tóbaksglasinu og gefa afa í
nefið. Einn verkþátt gat hann þó aldr-
ei fellt sig við og vorkenndi okkur
yngri mönnunum þegar við lentum í
bleyjugrufli og uppvaski; það voru
ekki karlmannsverk.
Hann hafði líka sérstakt lag á sum-
um hundunum sínum og gat látið þá
taka hina ýmsu snúninga af sér. Það
gera hundar ekki nema þeir beri virð-
ingu fyrir húsbónda sínum.
Pálmi las mikið og þagði ekki yfir því
sem hann las, heldur sagði manni all-
an þráðinn og það svo vel að ef maður
las bókina sjálfur var það eins og að
vera að lesa hana í annað sinn.
Pálmi ferðaðist talsvert um landið og
naut þess vel, enda oftast í för með
bömum og tengdabömum sem nutu
þess líka að geta haft foreldrana með.
Þannig var líka Hjálmsstaðaheimilið,
alltaf sami fasti punkturinn. Þar vann
öll fjölskyldan saman við það sem
þurfti að gera, þó svo að bömin væru
öll flutt að heiman, og þar skemmti
fólk sér saman; kynslóðabil þekktist
ekki á þeim bæ.
Pálmi var glöggur veiðimaður og
hafði gaman af veiðiskap. Lá á grenj-
um í hálfa öld, eltist við rjúpur til
fjalla og silung í ám og stundaði neta-
veiði í Laugarvatni.
Búmaður var hann hinn besti, enda
næmur á skepnur, og mikið snyrti-
menni; þoldi ekki rak á túnum. Tók
vel við öllum þeim nýjungum, sem
nútíminn hefur boðið upp á, þó svo
að sumar vélamar væm ekki aö hans
skapi hvað snyrtimennskuna á tún-
um snerti.
Pálmi hætti reglulegum búskap
1982 og tóku þá við búinu Páll og
Fanney. Það er mikið lán þegar svo
vel tekst til með búskaparbreytingu
eins og þar varð.
Eftir sem áður gat Pálmi gengið til
þeirra verka, sem hann treysti sér til,
og heimilin, þó tvö væm orðin, vom
sem eitt. Þetta kunnu líka systkini
Páls vel að meta og þakka.
Fyrir atbeina Pálma var ráðist í það
þarfa verk að leiða heitt vatn úr
hvemum á Laugarvatni að Snorra-
stöðum og Hjálmsstöðum. í þessu
vann hann eins og berserkur, rak á
eftir öllum og unni sér ekki hvíldar
fyrr en hann komst ofan í heitapott-
inn heima hjá sér. Þar gat hann síðan
oft slappað af.
Sveitarstjómarmál fóm ekki fram-
hjá Pálma. Hann var sjálfstæðismað-
ur og fór ekkert dult með það. Sat í
hreppsnefnd í 29 ár, en sagði þá af sér.
Pálmi var gleðimaður, en skemmti
sér aldrei einn; vildi hafa konu sína,
ættingja og vini með, helst sem flesta,
syngja mikið og skála, en komast þó
alla tíð allra sinna ferða fyrir víninu,
eins og hann sagði gjaman.
Hann átti gott með að setja saman
vísur og fengu flest bömin og bama-
bömin frá honum gullkom.
Það er mikill söknuður sem fylgir
því að kveðja slíkan heiðursmann og
vin, en það fylgir því líka mikil gleði
að hafa fengið að kynnast honum og
vera með honum í öll þessi ár.
Fyrir það verð ég ævinlega þakklát-
ur.
Farðu á Guðs vegum.
Blessuð veri minning Pálma Páls-
sonar.
Hilmar Einarsson
Miðvikudagurinn 19. febrúar rann
upp og virtist ætla að verða ósköp
venjulegur dagur. Það var hálfgert
vesen í vinnunni og ég ákvað að
skjótast til afa og ömmu í kaffi, því
það var alltaf ömggt að þaðan fór
maður ánægður og sáttur við allt, þó
svo komið væri þangað í þungu
skapi.
Það brást heldur ekki í þetta skiptið.
Tæpum tveim tímum síðar berst
manni sú harmafregn að afi sé dáinn,
hann hafi orðið bráðkvaddur í svefn-
herberginu sínu.
Við slíkar fréttir hrannast minning-
amar upp og það er mikill fjársjóður
fyrir okkur, öll barnabömin, að eiga
nú þessar dýrmætu minningar um
þennan eðalmann sem afi var.
Ég sá fyrir mér þegar ég sem lítill
strákur elti afa út í fjós og fjárhúsin,
gefa lömbunum og brynna þeim í
ánni. Síðan kom að því að maður
þótti nógu gamall til að verða vinnu-
maður og þá var öllum stundum eytt
á Hjálmsstöðum.
Hann var alla tíð mikill og duglegur
verkmaður og það smitaðist frá hon-
um, því eins og hann sagði stundum:
„Sjaldan stendur góður maður hjá og
horfir á.“
Á vorin var gengið í það af fullum
krafti að lagfera girðingar eftir vet-
urinn, dreifa skít og áburði á túnin
og svo auðvitað að gá að bornu, eins
og kallað var. Þá var farið ríðandi um
allar mýrarnar neðan við Hjálmsstaði
og athugað hvort einhverjar kindur
hefðu borið um nóttina. Þessar ferðir
munu ávallt verða ógleymanlegar,
því í þeim kenndi afi okkur að meta
náttúruna að verðleikum. Hann
sagði okkur frá lífinu í gamla daga og
hvað fuglarnir og jurtimar hétu og
yfirleitt allt milli himins og jarðar.
í einni slíkri ferð höfðum við farið
fetið lengi vel og hann raulað fyrir
munni sér einhvern lagstúf, þegar
hann þagnar skyndilega og spyr mig
síðan: „Finnst þér ég vera ríkur,
Pálmi?"
Ég hugsaði mig mig um og þá í
þeim dúr að hann ætti Willys ‘54 og
ekki virtist hann dreifa um sig pen-
ingum, svo ég svaraði: ,Ja, ég veit
ekki."
Þá sagði hann: „Ég á góða konu og
mér hefur auðnast mikið bamalán.
Ég átti þess kost að búa í þessum fal-
lega dal á þessari góðu jörð og ég á
marga góða vini. Svo að mér finnst
ég vera ríkur maður."
Það þurfti ekki að hugsa mikið um
það til að sjá að hann hafði lög að
mæla, og nú lít ég svo á að hann hafi
dáið sem auðugur maður.
Eftir sauðburð tók við rúningur og
þaö sem honum fylgdi, og svo, þegar
líða tók á sumarið, sláttur á túnum.
Þá tók afi okkur bamabörnin með út
á tún að raka dreif, því hann þoldi illa
að skilið væri eftir hey sem hægt var
að nýta. í heyskapnum var ávallt
múgur og margmenni, svo nálgaðist
oft að vera ættarmót. Þá stjórnaði afi
baggaröðun í hlöðuna af röggsemi og
krakkarnir hjálpuðu til eins og þeir
gátu.
Afi var veiðimaður hinn mesti og
það voru ófáar ferðimar með honum
út á vatn að vitja um eða ganga með
stöng meðfram ánum. Hann var
slyng rjúpnaskytta, og grenjaskytta
var hann áratugum saman í sinni
sveit.
Það væri hægt að halda lengi áfram,
en eins og það er erfitt að byrja á
svona grein er ekki síður erfitt að
hætta. Við barnabömin erum orðin
21 og langafabörnin eru 2, og öll eig-
um við okkar minningar um þennan
sómamann. Ég bið guð að styrkja
hana ömmu okkar í þessari þungu
sorg og einnig alla aðra vini og
vandamenn, sem nú sjá á eftir góð-
um dreng. Það hefur sjaldan átt bet-
ur við að segja að maðurinn lifir þótt
hann deyi, og við munum finna fyrir
nærveru hans um langa hríð.
Guð blessi minningu hans.
F.h. bamabama,
Pálmi Hilmarsson
Börnum mínum, fósturbörnum, tengdabörnum,
barnabörnum, sveitungum mínum og öðrum vinum,
nær ogfjær, sem heiðruðu mig á níræðisafmæli
mínu, þann 18.febrúar, með gjöfum, heimsóknum og
heillaóskum í samtölum og símskeytum og gerðu
mér daginn ógleymanlegan, færi ég mínar innileg-
ustu hjartans þakkir og bið þeim blessunar Guðs.
Jensína G. Óladóttir,
Bœ.
Til sölu tollbáturinn
Valur
Kauptilboö óskast í tollbátinn Val. Báturinn, sem er 45 fet á lengd,
knúinn tveimur vélum og gengur yfir 17 mílur, er til sýnis í gömlu
höfninni í Reykjavík í samráði viö Tollstjóraembættiö í Reykjavik
(s: 600300).
Tilboð leggist inn á skrifstofu vora að Borgartúni 7, Reykjavík,
eigi síðar en kl. 11.00 19/3/92.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS
BORGARTÚNI 7.105 REYKJAVÍK
BÆNDUR - VERKTAKAR
FRASER F-73
5 tonna með Ijósabúnaði og bremsum. Hjólbarðar 11,5x15, 12-laga
— hægt að taka skjóiborðin af allan hringinn.
Verð aðeins kr. 283,000,- án vask.
SANNKALLAÐUR FJÖLNOTAVAGN
TUUÍsOtífq