Tíminn - 24.04.1993, Blaðsíða 10

lOTÍminn
Laugardagur 24. apríl 1993
Hafsteinn Hafliðason, garðyrkjufræðingur og neytendafulltrúi í Blómavali:
Hagnýt ráð varðandi
heimilisgarðinn
„Nú er komið fram í lok apríl og tfmabært að fara að sinna garð-
inum og taka hann í gegn eftlr veturínn. Til þess að liðsinna
okkur viö vorverkln fengum við Hafstein Hafliðason garöyrkju-
fræöing í liö með okkur, en hann fer hér í gegnum það helsta
sem við þurfum að gera í garðinum á næstu vikum.
Við getum byrjað að skera kanta
og lagfært greinar á runnum og
trjám, að undanskildu því að nú
klippum við ekki birki og hlyn,“
segir Hafsteinn. „Þessum trjáteg-
undum blæðir og ef sárin eru stór
getur þeim hreinlega blætt út. Það
er betra að klippa þau að vetrin-
um, eða seinni partinn í júní þegar
þau eru orðin laufguð seinnipart
júní, eða í byrjun ágúst. Aðrar trjá-
tegundir má klippa núna.
Það má fara að huga að grasflöt-
inni. Krafsa upp úr henni sinuna
og mosann. Ef mosi er mikill er at-
hugandi hvort ekki borgar sig að
nota mosaeyði og gæta þess þá að
fara eftir þeim leiðbeiningum, sem
gefnar eru á umbúðunum. Noti
maður mosaeyði verður maður að
bfða í nokkra daga á meðan mos-
inn er að hjaðna niður. Þá rakar
maður flötina aftur og ber á hana
graskom. Sé flötin mjög svelt og
við viljum fá meiri grasvöxt í hana,
má nota trjákom í fyrstu gjöf og
gefa þá svona 1 1/2-2 kg á hverja
100 fermetra. Það er eðiilegt magn
í fyrstu áburðargjöf í apríl-maí.
Mánuði síðar má gefa álíka stóran
skammt, þriðja skammtinn þegar
kemur fram í júní og síðasta
skammt, jafhstóran, upp úr miðj-
um júlí.“
Gott að pjakka sand
niður í flötina
— Er hægt að þétta grasrótina
með áburðargjöf?
„í sjálfu sér bjargar maður því
ekki með áburði. Það tekur tíma
að rækta upp grasflöt. Breskar
flatir eru hvað fínastar og þekkt-
astar f heiminum, en þeir segja að
til þess að búa til góða grasflöt
þurfi 100 ár og ógrynnin öll af
sandi. Umferðareyjamar héma í
borginni em líklega bestu grasflat-
imar. Þær eru stinnar og þar sést
ekki mosi, en þær hækka líka um
nokkra sentímetra á ári, vegna
sandsins og ryksins, sem á þær
berst.
Það er mjög gott að nota sand til
þess að byggja upp grasflatimar og
þá er einfaldast að fara niður í
Björgun og ná í sjávarsand. Best er
að blanda saman einni skóflu af
skeljasandi á móti þremur skófl-
um af dökkum sandi á hvem fer-
metra. Til þess að vinna þetta dá-
lítið niður í lóðina getum við
pjakkað í jarðveginn eins og við
væmm að baka flatkökur og reynt
síðan að sópa niður í götin þannig
að við fáum burð í sandinn svo að
hann blandist saman við jarðveg-
inn, en liggi ekki eins og skán ofa-
ná. Þannig getum við farið að
nokkmm sinnum þar til stíf og
góð flöt hefur myndast."
Ölteiti einu sinni á
sumri
Hafsteinn mælir ekki með völt-
un, þar sem hún klessi jarðveginn
saman og hindri súrefnisaðgang
að rótinni. Umgangur um garðflöt
er hins vegar æskileg og mælt
með því að halda eitt gott ölteiti í
garðinum á hverju sumri og bjóða
þá frekar fleirum én færri.
Það er nauðsynlegt að bera vel á
flötina. Nota graskom og sömu-
leiðis er gott að nota lífrænan
áburð af einhverju tagi. Hænsna-
skíturinn er góður, virkar strax.
Þömngaáburður er mjög æskileg-
ur næringarforði. Hann morknar
smámsaman og grasið nýtur góðs
af.
Best er að leyfa grasinu að vaxa
upp í 7-10 sentímetra hæð áður en
það er slegið og slá þá niður í
u.þ.b. 5 sentímetra. Gjaman slá-
um við að kveldi eða seinni part
dagsins og rökum á eftir. Það er
áríðandi að raka vel, því að hér er
rakt og kalt loftslag og grasið sem
fellur til jarðar sest í rótina og
verður að þófa sem lokar fyrir loft
og næringu til rótanna. Með því að
taka burtu þennan þófa hressist
grasið. Síðan er hægt að sáldra
sandi á milli slátta allt sumarið.
Það er til dæmis hægt að gera um
leið og áburðinum er dreift, en þó
ekki í neitt miklu magni.
Bíðið aðeins með
blómabeðin
Hafsteinn segir ekki ástæðu til
þess að fara að huga að blómabeð-
um fyrr en kemur fram í maí og
nokkum veginn ömggt að vor-
hretum sé lokið. „Ef við emm að
rífa ofanaf núna og hreinsa og
snurfusa og fáum síðan hret, þá
getur það orðið til þess að frost
eyðileggi það sem byrjað er að
vaxa,“ segir hann.
„Það er ekkert sérlega nauðsyn-
legt að snurfusa svo mikið að mað-
ur taki í burtu hverja einustu örðu
og lauf. í fjölærum beðum er
ágætt að stinga svolítið upp á milli
plantnanna og gefa þeim ögn af
áburði, hænsnaskít, blákom, eða
jafnvel þömngamjöl. Blákomið
má aldrei verða meira en sem
nemur einni matskeið á hvem fer-
metra. Við látum þessar flölæm
plöntur gjaman bara vaxa upp úr
sínu eigin msli frá því f fyrra.
Megnið af því er horfið og orðið að
mold eftir veturinn. Það er óþarfi
að vera of pjattaður og hreinsa í
burtu hverja einustu örðu. Ruslið
frá því í fyrra styrkir f raun og vem
jarðveginn og hlífir plöntunum,
en snyrtimennskunnar vegna
hreinsar maður það sem maður
sér.
Hægt að blanda sam-
an matjurtum og
skrautjurtum
Mér finnst betra að hafa plöntur
frekar þétt í beðum, ég vil sjá
plöntur í stóði fremur en hnaus-
um og ekki að sjái mikið f bera
mold á milli. Sé mikið um eyður
og skellur í beðunum getum við
bætt úr því með því að taka hluta
af flölæru plöntunum upp, skipta
þeim og dreifa í eyðumar. Sömu-
leiðis er ágætis tími núna til þess
að skipta plöntum í görðum, séu
þær orðnar of þéttar. Eins er hægt
að planta sumarblómum á milli
flölærra plantna og jafnvel mat-
jurtum. Það er ekkert óskemmti-
Iegt að ganga um garðinn og geta
gulrótum. Gott er að breiða yfir
akrýldúk til þess að flýta fyrir spír-
un og koma í veg fyrir tjón af völd-
um næturfrosta og hreta, sem geta
ennþá komið. Við þurfum að sjálf-
sögðu að fara að hugsa fyrir því
núna að láta kartöflumat spíra.
Best er að láta þær spíra við 12-18
gráðu hita á björtum stað, þar sem
þær ná því að spíran verði græn.
Það er betra að spírumar séu
grænar og þykkar, heldur en fölar
og langar.
Ef maður á skjólgóðan kartöflu-
garð innanbæjar, getur maður far-
ið að setja niður kartöflur upp úr
mánaðamótum, en það er örugg-
ara að draga það fram í miðjan maí
og gjaman nota glæran akrýldúk
yfir beðin. Sömuleiðis má sá rauð-
rófum núna beint í garðinn, næp-
um og rófúm sáir maður ekki frrr
en í byrjun maí.“ -AG.
tínt radísur undan vatnsberaplönt-
unum, eða þá að vera með græn-
kál, hvítkál og rauðkál hér og þar
innan um blómin, svo dæmi séu
nefnd.
Það er heldur enginn sem segir
að matjurtagarðurinn eigi að vera
einhver ferkantaður reitur á bak
við hús. Við getum mætavel notað
allan garðinn sem matjurtagarð
og fléttað matjurtir inn á milli
skrúðgróðursins. Ef maður er
sniðugur, er hægt að ná fram ýms-
um litaafbrigðum, blanda saman
rauðkáli og toppkáli, hvítkáli og
blómkáli, með rauðrófum, spínati
og þar fram eftir götunum."
Matjurtagarðurinn
„Þeir sem ætla að sá matjurtum
verða að byrja að undirbúa það
Hafsteinn neytendafulltrúi í
Blómavali mæiir m.a. með líf-
rænum áburöi.
Tlmamynd Árni Bjarna
núna,“ segir Hafsteinn. „Það er
rétt að fara að stinga upp beðin og
setja áburð í þau. Ég mæli ein-
dregið með því að nota lífrænan
áburð af einhverju tagi, bæði upp á
nútfmann og framtíðina. Af þeim
búfláráburði sem til fellur er auð-
veldast að ná í hænsnaskít, sem
fæst þurrkaður í pokum. Einnig er
hægt að fá hrossatað úr hesthús-
um og þeir, sem eru svo heppnir
að eiga mykju, eru náttúrlega með
gull í höndunum. Allt sem fellur
til úr jurtaríkinu er hæft sem
áburður, en þarf helst að vera búið
að fara í gegnum safnhaug áður.
Á þessum tfma má sá rófum og