Tíminn - 15.07.1995, Blaðsíða 8

8

Laugardagur 15. júlí 1995
Ingvi Sigurösson vikurbílstjóri vib bíl sinn. Hann segir veginn í námurnar
vera afar slæman — en bindur nú vonir vib ab skilningur á vandamálinu
hafi opnast og rábist verbi í framkvœmdir. Tímamynd: -sbs.
Afram þrýsta sunnlenskir vikurbílstjórar á um vegabœtur á Land- og
Þjórsárdalsvegum. Ingvi Sigurösson bílstjóri:
„Vegurinn er hryllingur"
„Ég er orbinn nokkub bjartsýnn
eftir þennan fund um ab rábist
verbi í einhverjar endurbætur á
þessum vegi. Einsog hann er
núna hugsar mabur meb hryll-
ingi ab leggja af stab á morgn-
ana og heim á kvöldinn kem ég
allur lurkum laminn."
Þetta sagbi Ingvi Sigurbsson,
vörubílstjóri á Selfossi, í samtali
vib Tímann. Vikurbílstjórar áttu
á mibvikudag fund meb fulltrú-
um Vegagerbar ríkisins og þing-
mönnum Sunnlendinga um
ástand vega sem liggja í vikur-
námurnar efst í Landsveit og í
Þjórsárdal. Einsog áður hefur
verib sagt frá hér í blaðinu er
ástand þessara vega mjög
slæmt, og hafa bílstjórarnir ver-
ið afar óhressir með þab og kraf-
ist úrbóta.
Á fundinum sem haldinn var
að Leirubakka á Landi var fariö
vítt og breítt yfir málið. Alls eru
170 milljónir á næstu fjórum ár-
um ætlaðar til vegabóta á Land-
vegi og sama upphæð í Þjórsár-
dalsveg. Fram kom í máli nokk-
urra þingmanna að reyna mætti
að fá fljótlega aukið fjármagn
inn í þetta verkefni og það yrði
þá skilgreint sem sérverkefni.
Einnig kom fram á fundinum
að nokkrir vegarkaflar eru nú
þegar nánast tilbúnir undir slit-
lag. Þótti sumum fundarmanna
liggja beinast við ab slitlag yrði
strax lagt á þá kafla, í stað þess
að rykbinda þá reglulega með
ærnum tilkostnaði.
Guðni Ágústsson, þingmaður
Sunnlendinga, sagði í samtali
viö Tímann að segja mætti sem
svo að viss tvíverknaður væri að
byggja upp bæði Þjórsárdal- og
Landveg, sem liggja beggja
vegna Þjórsár og vikurnámurnar
eru síöan andspænis hvor ann-
arri við Búrfell. Þar skilur hinn
gamli farvegur Þjórsár á milli,
sem er oftast auður og vatninu
veitt í gegnum Búrfellsvirkjun.
Sagði Guðni að möguleiki væri
meðal annars ab byggja brú yfir
ána móts vib bæinn Þjórsárholt
í Gnúpverjahreppi og koma þá
yfir á eystri bakkann, nærri
Hvammi á Landi.
„Mér finnst þingmenn og aðr-
ir hafa nú orðið skilning á þeim
kröfum sem viö bílstjórar höf-
um sett fram. Þetta er stórt
vandamál. Jafnframt verða
menn að hugsa út í þær miklu
tekjur sem vikurflutningar skila
ríkissjóði í gegnum þungaskatt
frá okkur bílstjórunum og út-
flutningurinn sjálfur skilar
einnig miklum tekjum í þjóðar-
búið. Þab er ekki ósangjörn
krafa að fá eitthvaö af þeim pen-
ingum okkar endurgreidda með
vegabótum," sagði Ingvi Sig-
urðsson vikurbílstjóri. ■
Þröstur Eysteinsson: Aö koma í veg fyrir breytingar jafn mikil íhlutun
í náttúruna eins og flutningur tegunda milli landa:
Bann á flutningi
plantna milli
landa miklar öfgar
viljum rækta skóg sem gefur
verðmætan borðvið, þá verð-
um við að nota erlendar teg-
undir. Þannig ab vib erum
núna í svipuðum sporum og
Eþíópar voru, að við teljum
okkur búna að flytja inn teg-
undir sem geta gefið okkur
hluti sem íslenskar trjátegundir
geta ekki gefið," sagði Þröstur.
Ávinningur en ekki ógnun
veröur þá niðurstaðan?
„Að mögulegur ávinningur
geti veriö það mikill að það séu
mjög öfgakenndar hugmyndir
að banna innflutning trjáteg-
unda."
Þröstur segir sérfræðingana
raunar miklu meira hafa rætt
um þau vandamál fyrir trjáteg-
undirnar sjálfar, sem fylgi því
að flytja milli landa, t.d. aðlög-
unarvandamál, sjúkdóma og
skordýr, heldur en um hættuna
á því að innflutt tegund verði
að illgresi.
„Þótt t.d. lerkið sem við not-
um hér sé tiltölulega vel aðlag-
að þeim rýra jarðvegi sem hér
er víða, þá er það ekki eins vel
aðlagað veðurfarinu og sumar
aðrar tegundir. Samt sem ábur
viljum viö nota lerkið, af því að
það vex svo vel í þessum rýra
jarðvegi. Því standa yfir íslensk-
ar rannsóknir sem miða að því
að kynbæta lerkið, og búib að
velja til þess ákveðin tré sem
virðast hafa aðlagast veðurfar-
inu betur en meginþorri lerkis
sem hingað hefur komið."
Einnig hafi verið fjallað um
skordýraplágur sem herja á
trjátegundir í nýjum heim-
kynnum. Þar sé líka til nærtækt
íslenskt dæmi: skógarfuran sem
virtist ætla að vaxa hérna mjög
vel, en hafi hreinlega verið
drepin af kvikindi sem heitir
furulús, sem útiloki þar með þá
trjátegund frá ræktun á íslandi
— í bili a.m.k., eða þar til
kvæmi finnst sem lúsin eyði-
leggur ekki. ■
t.d. segja um lúpínuna, að úr
því Náttúruverndarráð ákvað
að lúpína sé óæskileg í Skafta-
felli, þá sé hún illgresi þar. En
það er ekki þar meb sagt ab hún
sé illgresi annars staðar."
Það sama gildi um sumar
trjátegundir, t.d. í Nýja Sjá-
landi, þótt það hafi ekki gerst
hér á landi. En með mörgum
trjátegundum sé líka svo mikið
að vinna, aö menn vilja ekki
setja strangar hömlur á flutn-
ing tegunda. Athyglisvert
dæmi um það, frá Eþíópíu, hafi
líka komið fram á fundinum.
Eyðimerkurmyndun hafi verið
þar á mjög slæmu stigi og land-
ið misst mikið af gróðurhulu
sinni. Um þúsundir ára hafi
höfuðborgin, Addis Ababa, ver-
ið á stöðugu flakki, þar sem
flytja þurfti keisarasetrið í hvert
sinn sem skógarnir í grennd-
inni urðu uppurnir, sem olli
eldiviðarskorti. Á síðustu öld
hafijjað svo gerst að trjátegund
frá Ástralíu var gróðursett í út-
jaðri borgarinnar. Sú trjáteg-
und hefur einkenni sem engin
innlend trjátegund í landinu
hefur: þegar tréð er sagað niður
þá vex það aftur upp meb tein-
ungi upp úr rótarstubbnum.
Þetta er hraðvaxta tré, þannig
að á fáum árum endurnýjast
skógurinn án þess að nokkub sé
fyrir því haft. Og kannski er
það ein helsta ástæða þess að
Addis Ababa hefur nú haldist á
sama stað í hundrab ár, að þessi
trjátegund var flutt frá Ástralíu
til ræktunar eldiviðar.
Mögulegur ávinn-
ingur mikili
„Það sama gildir á íslandi. Ef
við viljum hafa skóg sem er
hærri en tíu metrar og ef vib
„Innfluttar trjátegundir —
ógnun eba ávinningur" var
yfirskrift fundar norrænna
skógarerfbafræöinga og trjá-
kynbótamanna á Hallorms-
stab fyrir nokkru. Og hver
varb svo niöurstaban? „Hún
varb mjög skýr: ab þó svo þab
hafi komiö fyrir og kunni ab
koma fyrir ab einstaka
plöntutegundir geti orbiö ab
illgresi í stöku tilvikum, þá
séu möguleikar sem felast í
notkun erlendra plöntuteg-
unda engu ab síbur svo mikl-
ir, þ.e.a.s. ab innfluttar plönt-
ur hafa í svo mörgum tilfell-
um eitthvaö framyfir þær
sem fyrir eru í vibkomandi
landi, ab þab eigi ekki ab úti-
loka notkun þeirra," sagbi
Þröstur Eysteinsson abstobar-
skógræktarstjóri.
Hann minnti m.a. á að land-
búnaburinn sé næstum allur
byggður á innfluttum tegund-
um, til dæmis öll þau túngrös
sem notuð eru í dag. „Þannig
að mönnum finnst það heldur
miklar öfgar sem heyrast frá
sumum, að það ætti hreinlega
ab banna alla flutninga á
plöntutegundum milli landa."
Þröstur bendir á að breytingar á
samsetningu plöntusamfélaga
séu líka alltaf ab eiga sér staö,
hvort sem maburinn komi
nærri því eba ekki. „Það, ab
ætla sér að halda í eitthvert
plöntusamfélag og koma í veg
fyrir breytingar, er því jafn
mikil íhlutun í náttúruna eins
og þab að flytja tegundir milli
landa."
Innflytjendur að
noröan og sunnan
Þröstur nefndi athyglisvert
dæmi um slíkar breytingar,
sem fram hafi komiö í fyrir-
lestri gróðursögusérfræðings
frá Svíþjóð. Þar hafi komið
skýrt fram, að ekki sé um það
að ræða að eitthvert plöntu-
samfélag setjist ab á ákveðnum
stað og haldist síðan óbreytt,
heldur sé þetta alltaf ab breyt-
ast. Rauðgreni hafi t.d. fyrst
komið til Suður-Svíþjóðar á
allra síðustu öldum og beyki
sömuleiðis. En þessar tegundir
komi sín úr hvorri áttinni,
grenib að norðan. Þannig ab
nú sé kominn þarna skógur,
nánast sjálfkrafa, sem saman-
stendur að miklu leyti af þess-
um tveim trjátegundum sem
ekki hafi verib þar fyrir 2.000
árum.
Illgresi bara
ákvörbun
Illgresi segir Þröstur einfald-
lega plöntu sem vaxi þar sem
menn hafi ákveöið að þeir vilji
ekki að hún vaxi. „Þannig má