Tíminn - 30.12.1995, Blaðsíða 5

Laugardagur 30. desember 1995
5
Tímamynd CS
Ef okkar kynslóö, sem tók viö góöu búi, bindur
hendur þeirra næstu í skuldafjötra og skilar þurr-
ausnum auölindum, þá er sáttmálinn brostinn.
Sparnaöur, aöhald og ráödeild eru nauösynleg til aö
viöhalda sáttmálanum. í þessum anda hefur ríkis-
stjórnin sett sér þaö markmiö aö ná hallalausum
fjárlögum fyrir áriö 1997.
Auövitaö er þaö ekki sársaukalaus aögerö, en
nauösynleg er hún engu aö síöur. Mistök geta og
munu eiga sér slaö, þegar aöhaidi er beitt. Þau veröa
lagfærö.
Framtíbarhorfur
Betur horfir nú í atvinnumálum en síöustu miss-
eri. Hagvöxtur og kaupmáttur fara vaxandi og eru
líkur á aö atvinnuleysi minnki verulega. Markmiö
um 12.000 ný störf til aldamóta ætti aö nást.
Ólga hefur veriö á vinnumarkaöi og stór hluti
launþega er óánægöur meö kjör sín. Vonandi næst
sátt á vinnumarkaöi, enda til mikils aö vinna fyrir
alla aöila. Öll teikn benda til aö bjart sé framundan í
efnahagsmálum. Efnahagslegan ávinning þjóöarbús-
ins veröur aö nota til aö minnka skuldir, til styrking-
ar velferöarkerfis og kjarabóta.
Veröi haldiö rétt á spilunum af ríkisvaldi og aöil-
um vinnumarkaöar, er líklegt aö næstu ár veröi okk-
ur gjöful.
ísland og umheimurinn
Ég hef sem utanríkisráöherra haft tækifæri til aö
fylgjast meö og taka þátt í mörgum mikilvægum
málum, og þó vil ég minnast á fáein atriöi.
Friöarsamningar í Bosníu marka tímamót. Ógnar-
öldinni hefur linnt og eiga Bandaríkjamenn lof skil-
iö fyrir frumkvæöi sitt. Harmleikurinn í fyrrum
Júgóslavíu eru voöalegustu atburöir í Evrópu frá
stríðslokum og vonandi heldur friöurinn þar.
Vestrænar lýöræðisþjóöir, sem byggja á kristnum
lífsgildum, hafa stöðvaö voðaverkin og sýnt þar meö
styrk sinn og umhyggju fyrir lífi annarra. Þaö er eitt
af merkjum um það að ástæöa sé til bjartsýni um
framtíðina.
Úrslit þingkosninga í Rússlandi eru áhyggjuefni.
Þó flestum beri saman um að lýðræðisþróun verði
ekki snúiö við, geta þessar breyttu pólitísku áherslur
orðið til þess að utanríkisstefna Rússa veröi harðari
en verið hefur. Sömuleiöis getur þróun orðið ófyrir-
sjáanleg í heimsmálum öllum, ef harðlínumenn
vinna sigur í forsetakosningunum á næsta ári.
Evrópa gengur nú í gegnum þriðja umbrotaskeið
sitt á þessari öld. í raun er veriö aö endurskipuleggja
álfuna frá grunni og enginn getur séö fyrir endann á
þeirri þróun. ESB gegnir lykilhlutverki í þessu viöa-
mikla verkefni. Ríkjaráðstefnan, sem hefst á næsta
ári, er liður í aö undirbúa sambandiö fyrir þau veiga-
miklu innri og ytri verkefni sem það stendur frammi
fyrir, þ.ám. stækkun. Þannig er hugsanlegt aö aöild-
arríkjum eigi eftir aö fjölga um tíu á jafn mörgum
árum. A slíkum umbreytingartímum veröa íslend-
ingar aö halda vöku sinni og leitast stöðugt viö aö
skilgreina hagsmuni sína út frá breyttum aðstæðum.
Ríkisstjórnin hyggst ekki sækja um aðild aö ESB á
kjörtímabilinu. Astæöurnar eru augljósar. Sjávarút-
vegsstefna ESB samrýmist ekki íslenskum hagsmun-
um og ekkert hefur komið fram um að viö getum
staöið utan viö hana eöa fengið aöra ásættanlega
niðurstööu, ef viö gerumst aöilar. Vissulega eru
margvísleg önnur sjónarmiö sem ber að hafa í huga,
en sjávarútvegsmálin eru lykilatriöi.
Ekkert er óumbreytanlegt í þessum efnum og því
verðum viö aö fylgjast vel með þróuninni og kynna
sjónarmið okkar og aðstæður. Þróunin í Evrópu
skiptir sköpum fyrir framtíöarhagsmuni okkar og
viö verðum að leggja mikla rækt viö að skilgreina þá
möguleika sem skapast á hverjum tíma.
Hafréttarmál
Nú sem fyrr eru hafréttarmálin eitt stærsta utan-
ríkismál þjóðarinnar. Fyrir ríki eins og ísland, sem
svo er háð fiskveiðum, er afar brýnt aö fylgjast með
og taka virkan þátt í stefnumótun- á alþjóöavett-
vangi þar sem fiskveiðar eru til umræðu.
A undanförnum misserum hefur veriö óvenju
annríkt á þessu sviði. Auk samningaviðræðna um
þorskveiðar í Barentshafi, um veiðar úr norsk-ís-
lenska síldarstofninum og um karfaveiðar á Reykja-
neshrygg hafa fulltrúar íslands tekiö þátt í fjölmörg-
um öðrum fundum og lagt sitt af mörkum til að
tryggja ábyrgar fiskveiöar.
Það hefur veriö haft aö leiðarljósi í þessum samn-
ingaviðræöum og fundahöldum aö ná fram sem víö-
tækastri samstööu á grundvelli sanngirnissjónar-
miöa. Haldiö hefur verið í heiöri sem fyrr þeirri
grundvallarhugsjón að nýta beri allar auölindir hafs-
ins á skynsamlegan hátt, og má minna í því sam-
bandi á forystuhlutverk íslands í mótun þjóðaréttar
á þessu sviði. Á þessu 50. afmælisári Sameinuöu
þjóðanna var hægt aö fagna enn nýjum áföngum í
því starfi sem samtökin hafa unnið á sviði hafréttar.
Því miður er ekki hægt í dag aö sjá fyrir endalok
deilna við nágrannaþjóöir okkar um fiskveiðar. Þótt
oft hafi mátt efast um samningsvilja viðsemjenda
okkar, veröur þó að vona að takast megi aö tryggja
sanngjarna og réttláta nöurstööu, sem ásættanleg sé
fyrir alla aðila.
Samhugur
Viö þessi áramót er meiri ástæða til bjartsýni en
oft áöur. Árið hefur aö mörgu leyti verið gjöfult
hvaö atvinnuvegi landsmanna snertir, en áfallalaust
hefur það ekki verið. Hörmulegustu atburöirnir áttu
sér staö í Súðavík í byrjun árs og á Flateyri í haust,
og langar mig til að enda þessa áramótahugleiðingu
með kafla úr ræöu sem ég flutti á miðstjórnarfundi
Framsóknarflokksins í nóvember:
„ísland er fámennt land og samkennd þjóðarinnar
meiri en víöast annarstaðar. Gleggst kemur sam-
kenndin fram þegar náttúruhamfarir og áföll dynja
yfir. Landsmenn áttu eina sál, þegar hörmungarnar
urðu á Flateyri og Súðavík. Tilveran skipti um tak og
sorg og samúð bjó í hverju húsi.
Við íslendingar, sem allt eigum undir náttúru
lands'og sjávar, vitum öörum þjóöum fremur, að
hvorki veröur sköpunarverk meistarans beislað aö
ráöi né skiliö til fulls.
Ég sendi öllum þeim, sem 'giga um sárt aö binda
vegna þeirra atburöa, samúðarkveðjur. Það er mikil-
vægt aö góðvild, virðing og fórnfýsi séu rík meðal
þjóðarinnar. Á þann hátt verður allt þjóöfélagiö
samhentara og heilsteyptara.
Sú kristna lýöræöishugsjón, sem samfélagið hvílir
á, er full af krafti og hver dagur getur veriö skapandi
og gefandi."
Ég óska landsmönnum öllum árs og friðar. ■