Tíminn - 10.02.1996, Blaðsíða 3

Laugardagur 10. febrúar 1996
ðllHIÍIfll
3
Deildarstjóri á neybarmóttöku:
Rannsóknaraö-
ilar taki sig á
Deildarstjóri slysadeildar
Sjúkrahúss Reykjavíkur segir
aö rannsóknaraöilar sem
koma aö DNA- greiningum
veröi aö taka sig saman og
fara í gegnum sín mál. Trú
fólks á rannsóknir geti hafa
minnkaö og fæli mögulega
fórnarlömb frá aö leita réttar
síns. Ekki standi þó til aö end-
urskoöa vinnureglur viö sýna-
tökur á neyöarmóttökunni.
Vegna misvísandi niöurstöðu
úr DNA- greiningum haföi Tím-
inn samband viö Pálínu Ásgeirs-
dóttur, deildarstjóra á slysadeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur, en hún
hefur mikla reynslu af nauðg-
unarmálum vegna starfa sinna á
neyðarmóttöku fyrir kynferöis-
leg fórnarlömb. Pálína sagði aö
kynferðisofbeldi og heimilisof-
beldi hefðu mætt nýju viðmóti í
seinni tíö og fyrst á síðustu ár-
um komið fram úr myrkrinu en
þessi mál væru mjög viökvæm í
umfjöllun. „Almenningsálitið
getur litast, öll úmræða sem er
neikvæð og niðurlægjandi fyrir
okkar skjólstæöinga er slæm."
Pálína aftók ekki aö trú fólks á
rannsóknir í nauðgunarmálum
gæti minnkað í kjölfar íslensku
DNA- greiningarinnar og hugs-
anlegt sé aö fórnarlömb veigri
sér frekar viö því aö fara meö
mál í rannsókn.
Pálína sagði aö DNA-rann-
sókn í nauðgunarmálum væri
bara einn þáttur af mörgum.
„Það má ekki veröa þannig eins
og hefur veriö í umræöu um
þetta mál að þessar þrjár DNA-
greiningar yfirgnæfi öll önnur
gögn sem aflaö er, s.s. sögu og
lögreglurannsóknir. Þaö má
ekki einblína á DNA-greining-
arnar einar."
Pálína sagði að lokum aö
neyöarmóttakan væri ekki
bundin viö lögreglurannsóknir
og „menn meö gúmmíhanska",
enda kæröi aöeins helmingur
þeirra sem hafa komiö á neyöar-
móttökuna. Fyrst og fremst væri
veriö aö hlúa aö fólki, sem væri
í 96% tilfella konur, og veita
þeim stuðning og annað, s.s.
lögfræðisaðstoð ef viökomandi
hygöist kæra. 190 einstakling_ar
hafa leitað sér aöstoöar síðan
deildin var tekin í notkun fyrir
tæpum þremur árum og er
ástandið einna verst um eöa eft-
ir verslunarmannahelgi. -BÞ
Slysum fjölgar
á börnum í bílum
Slysum á börnum í bílum
fjölgaði um 49 á milli ár-
anna 1994 og 1995. Þaö
virðist færast í vöxt aö börn
séu laus í bílum og á þaö
sérstaklega viö börn eldri
en þriggja ára. Umferðarráð
og Slysavarnafélagiö standa
fyrir sérstakri viku helgaöri
öryggi barna í bílum í
næsta mánuöi.
Herdís Storgaard, barna-
slysafulltrúi hjá Slysavarnafé-
laginu, segir aö svo virðist
sem foreldrar séu ekki eins
meðvitaöir um nauösyn þess
aö börn séu fest í bílana og
fyrir nokkrum árum. Þessi
mál séu þó almennt í góöu
horfi með yngstu börnin en
fari aö færast í verra horf um
leið og þau ná 2 1/2 til 3 ára
aldri.
Á síðasta ári slösuðust 123
börn sem voru farþegar í bíl-
um en áriö 1994 voru þau 74.
Sigurður Helgason hjá Um-
feröarráöi segir að þótt þarna
hafi orðið nokkuö snörp
breyting megi sjá þróun í
þessa átt nokkur undanfarin
ár. Á sama tíma hefur fjöldi
slysa á gangandi börnum
staðiö í stað.
Siguröur segir ekki síst
ástæöu til að hafa áhyggjur af
þróun mála á landsbyggð-
inni. Sérstaklega eigi þaö viö í
minni byggðarlögum þar sem
fólki finnist kannski ekki taka
því aö festa börnin í bílana.
Einnig sé mikilvægt að fólk
hugi aö því hvort bílstólar
séu rétt festir í bílana.
-GBK
Kammersveit Reykjavíkur.
Meistarar 20. aldar
Kammersveit Reykjavíkur held-
ur tónleika í Listasafni íslands
nk. mánudagskvöld, þ. 12.
febrúar kl. 20.30, og teflir þar
saman nokkrum af meisturum
20. aldarinnar. Verk þessara
meistara heyrast ekki oft hér á
landi og munu sum verkin ekki
hafa heyrst hér fyrr. Þessi tón-
skáld hafa öll nú þegar markað
sín spor í tónlistarsöguna og
teljast nokkur þessara verka
tímamótaverk. Meö þessum
heimsfrægu nöfnum er settur
meistari þessa tíma, Jón Leifs. Á
efnisskránni eru Konsert op. 24
(1934) eftir A. Webern, Oct-
andre (1923) eftir E. Varése,.
Kvintett op. 50 (1960) eftir Jón
Leifs, Serenata I (1957) eftir L.
Berio og Madrigalar I-IV eftir G.
Crumb. Einleikari í verki Berios
er Martial Nardeau, flautuleik-
ari. Marta G. Halldórsdóttir
syngur einsöng í Madrigölum
Crumbs og stjórnandi á tónleik-
unum er Bernharöur Wilkin-
son. ■
Rannsóknarstofa í lyfjafrœöi: Dauösföll af völdum morfínlyfja nœr óþekkt hér fyrir 7 992:
Fimm dauðsföll af völdum
morfínlyfja á síöasta ári
Tíu dauösföll sem komið hafa
til rannsóknar á vegum Rann-
sóknarstofu réttarlæknisfræöi á
sl. fjórum árum hafa veriö rak-
in til töku þriggja morfínlyfja,
ýmist meö eöa án annarra lyfja,
í óhæfilega stórum skömmtum
samkvæmt frétt í Læknablab-
inu. Meb einni undantekningu
hefur fólkib veriö á milli fer-
tugs og sextugs. Helmingur
allra þessara daubsfalla, eba 5,
uröu á síðasta ári. En daubsföll
af völdum morfínlyfja voru
nánast óþekkt hérlendis fyrir
1992. Aö sögn Matthíasar Hall-
dórssonar abstobarlandlæknis
er ekki hægt ab rekja þessi
daubsföll til þess aö læknar hafi
ávísab þessum lyfjum á nöfn
þeirra sem látist hafa. Spurn-
ingin sé hvort þeim hafi veriö
smyglab eba stolib.
„Þaö vekur sérstaka athygli ok-
ar, að svo mörg slík dauösföll
skuli hafa orðið einungis á fjórum
árum, þar eö dauðsföll af völdum
morfínlyfja voru nánast óþekkt
hér á landi fyrir 1992. Viö höfum
raunar bent heilbrigöisyfirvöld-
um á þetta með bréfi í nóvember
1994. Frá þeim tíma hafa hins
vegar oröiö fimm slík dauðsföll
og getum viö því ekki oröa bund-
ist. Sérstaka athygli vekur aö
helmingur þessara dauðsfalla
skuli vera vegna töku metadóns.
Finnst okkur það þurfa sérstakrar
athygli viö", segir í tilkynningu
Rannsóknarstofu í lyfjafræöi í
Læknablaðinu (2. tbl.'96).
„Vegna þessarar ábendingar
höfum viö athugaö hvort þessi
lyf, sem eru eftirritunarskyld, séu
meira útskrifuö af læknum nú en
veriö hefur, og viö höfum ekki
fundið það. Þaö hefur líka verið
farið yfir nöfn þessa fólks sem lát-
ist hefur og þaö hefur sýnt sig aö
þessum lyfjum hefur alla vega
ekki verið ávísaö á nöfn þessara
einstaklinga", sagði Matthías aö-
stoðarlandlæknir. Hann bendir
m.a. á aö amfetamínlyf, sem mik-
ið er talað um um þessar mundir,
séu t.d. í sáralitlum mæli skrifuð
út af læknum. Til aö fá þau af-
greidd þurfi raunar aö framvísa
sérstökum gulum kortum, sem
undirrituð eru af honum sjálfum.
„Síöan er annað mál hverju menn
smygla og hverju menn stela, eða
fá hugsanlega út á fölskum for-
sendum".
Skýringar á svo mikilli fjölgun
þessara dauösfalla í fyrra telur
Matthías líka geta falist í því aö þá
hafi verið enn betur leitað.
„A.m.k. sjáum við ekki, í okkar at-
hugunum, aö læknar séu að verða
neitt óvarkárari meö þessi lyf,
raunar þvert á móti. Ég held aö
eftirlitið sé raunverulega meira
nú en oft áður. Dópistarnir eru
a.m.k. farnir aö kvarta svolítið
undan því aö þaö sé orðið erfiöara
að fá lyf hjá læknum. Læknar eru
orðnir sér vel meðvitaðir um
þetta og í heildina tekið finnst
mér aö ástandið hafi skánaö veru-
lega varöandi þau lyf sem fólk
kallar „læknadóp".
Matthías segir það mjög gott að
fá þessa ábendingu frá Rannsókn-
arstofu í lyfjafræði, sem eigi líka
aö koma þeim til landlæknisemb-
ættisins. Og þar verði líka tekið
fullt tillit til þeirra og reynt að at-
huga þær.
Feröakaupstefna Flug-
leiöa:
Búist er viö
tugmilljóna
samningum
Alls 130 sölumenn feröa-
skrifstofa í Skandinavíu og
N-Ameríku veröa - meðal
þeirra 230 kaupenda og selj-
enda feröaþjónustu á
áfangastööum Flugleiöa,
sem félagiö hefur boöiö til
ferbakaupstefnu hér um
helgina, 8. til 11. febrúar. í
tilefni þess aö Flugleiðir
hefja áætlunarflug til Hali-
fax í Nova Scotia í vor koma
fulltrúar frá Kanada nú á
þessa árlegu kaupstefnu í
fyrsta sinn. Feröamöguleikar
í hverju landi veröa kynntir í
55 ferða- og kynningarbás-
um, þar af 16 íslenskum.
„USA-Canada/Scandinavia-
Iceland Mid Atlantic Works-
hop and Travel Seminar", er
nafnið á feröakaupstefnunni.
Reiknað er meö aö tugmillj-
óna samningar milli þessara
aöila muni líta þar dagsins
ljós. Sem dæmi um stóraukin
umsvif nefna Flugleiðir að far-
þegum þeirra milli Skandinav-
íu og N-Ameríku hafi fjölgaö
um hátt í helming (47%) síö-
ustu tvö árin, úr um 43.600 ár-
iö 1993 í 64.200 árið 1995.
Listaklúbbur Leikhúskjallarans:
Dróttkvæði og
fimmundarsöngur
Listaklúbbur Leikhúskjallarans
stendur fyrir söngvöku mánu-
daginn 12. feb. þar sem Þórar-
inn Hjartarson og Ragnheibur
Ólafsdóttir gefa sögulegt yfirlit
yfir íslensk alþýbulög í tali og
tónum — allt frá dróttkvæbum
og fram á okkar daga.
í fyrri hluta dagskrárinnar verð-
ur fjallað um þjóðlög og m.a.
sunginn fimmundarsöngur og
rímnalög en seinni hlutinn er
helgaöur alþýöulögum frá þessari
öld og verða þá m.a. flutt lög eftir
Jórunni Viðar, Valgeir Guöjóns-
son, Leif Þórarinsson, Atla Heimi
Sveinsson, Hörð Torfason o.fl.
Söngvakan hefst kl. 20.30. ■