Tíminn - 24.08.1996, Blaðsíða 9

ízijDB lupsbierusJ
Laugardagur 24. ágúst 1996
wmwiwi®
9
Þann 19. ágúst 1987 var Sue God-
frey, 34 ára, í lautarferö í Saver-
nake- skógi í Berkshire ásamt
tveimur börnum sínum, fjögurra og
tveggja ára. Þá kom mabur á bíl,
vopnaöur skammbyssu sem hann
miöaöi á Sue og neyddi hana til aö
setja bömin upp í bílinn. Sue hélt aö
hann ætlaöi aö nauöga sér og lagöi á
flótta. Þá skaut hann á eftir henni og
hún féll helsærö, hæfö 13 kúlum.
Þetta var upphafið að fjöldamorðun-
um í Hungerford, einum blóðugasta degi
í breskri sögu á þessari öld. Öll morðin
voru framin af einum manni, Michael
Ryan, 27 ára. Moröin, sem voru tilefnis-
laus með öllu, vöktu mikinn hrylling,
sem verður aöeins jafnað viö þau við-
brögð sem fjöldamorðin í Dunblane í
Skotlandi fyrr á þessu ári vöktu.
Einfari
Michael Ryan fæddist í Hungerford ár-
iö 1960. Faðir hans, Alfred Ryan, sem þá
var hálfsextugur, lét konu sína Dorothy,
sem var 20 árum yngri, að mestu um
uppeldi sonarins. Michael ólst upp sem
mikið dekurbarn og fékk flest það sem
hann óskaði sér. Hann var fremur ein-
rænn og átti fáa leikfélaga. Einnig gekk
honum frekar illa í skóla. 16 ára hætti
hann í skóla og vann síðan við eitt og
annað, síðast sem vinnumaður á sveita-
bæ.
Snemma fékk Ryan mikinn áhuga á
byssum. Hann eignaðist fyrst loftriffil og
varði seinna miklum tíma og peningum
til kaupa á allskyns skotvopnum, sem
hann geymdi í skúr í garðinum við hús
foreldra sinna. Löngum stundum varði
hann til að pússa og fægja byssurnar,
smyrja þær og laga til miðin. Hann hafði
byssuleyfi og yfirvöld höfðu enga ástæðu
til að ætla annað en að Ryan væri grand-
var maður. Hann hafði enda aldrei kom-
ist í kast við login, utan einu sinni fyrir
of hraðan akstur. A sömu skoðun var
heimilislæknir Ryans, sem gaf honum
umyrðalaust læknisvottorð er hann sótti
um byssuleyfi.
í nóvember 1986 keypti Ryan sér 9
mm Beretta-skammbyssu og í júlí árið
eftir Norico-hríðskotariffil, en það er kín-
versk útgáfa af hinum fræga AK-47 „Ka-
lashnikov" riffli. Seinna keypti hann líka
gamlan amerískan stuttriffil. Þessi þrjú
skotvopn notaði hann við morðin.
Frænka Ryans, Constance, sagði
seinna svo frá: „Michael var alltaf stór-
hrifinn af byssum. Mér virtist sem hann
fyndi meira til sín vegna þeirra, því að
hann var ekki það stórvaxinn, ég veit það
eiginlega ekki. En ég man eftir því að Mi-
chael sagði mér einu sinni frá því að eitt
sinn hefði hann verið á kanínuveiðum.
Þá hefði komið til hans maður og farið
að rífa kjaft við hann. Michael dró þá
skammbyssu upp úr vasa sínum og mið-
aði henni á manninn. Maðurinn hljóp í
burtu, en Michael horfði hróðugur á eft-
ir honum. Ég man greinilega þá lexíu
sem hann dró af þessu atviki. ,Þetta/
sagði hann, ,sýnir það vald sem byssa
gefur manni, frænka.'"
Fuglaskyttirí
Ryan æfði sig af kappi með nýja riffil-
inn sinn. Félagi í skotfélaginu, sem hann
var í, minnist hans svo:
„Hann sat í stól við efri enda riffil-
brautarinnar. Hann var nýbúinn að
tæma heila hleðslu úr hríðskotarifflinum
sínum. Ég hafði aldrei séð hann áður. Ég
kastaði á hann kveöju og hann sagðist
vera nýbúinn að fínstilla nýja riffilinn
sinn. Byssan virtist í mjög góðu ásig-
komulagi. Meinið var bara það, að þegar
við skoðuöum skotmörkin hjá honum
höfðu skotin hitt út um allt. Mér fannst
hann ekki nein ýkja góð skytta."
Ryan skaut reyndar á fleira en skot-
mörk í skotfélaginu. Stundum rak hann
byssu út um glugga heima hjá sér og
skaut á fuglana í trjánum fyrir utan, ná-
grannanum til angurs og skapraunar.
Nágranni þessi hafði gæsir og hænsni og
sagði við Ryan að hann skyldi eiga sig á
fæti, ef hann skyti á alifuglana sína.
Ryan hélt áfram að æfa sig þar til hann
hafði náð fullum tökum á hríðskotariffl-
inum og bætt skotfimi sína. Á næstu vik-
um keypti hann ótölulegan fjölda skot-
hylkja. Félagar hans í skotfélaginu héldu
Eitt óhugnanlegasta
moröœbi í Evrópu á seinni árum rifjaö upp
Morðin í
Hungerford
að hann væri að æfa sig
fyrir komandi skot-
keppni. Annað átti eftir
að koma á daginn.
í vígamób
Eftir að Ryan hafði drepið Sue Godfrey
virðist sem hann hafi gjörsamlega brjál-
ast. Hann stefndi frá Savernake-skógi í
áttina til Hungerford og áður en dagur-
inn var á enda höfðu fimmtán manns til
viðbótar látið lífið og enn aðrir særst.
Kona ein á bensínstöð var lánsöm. Ry-
an ók að dælunni og setti hana í bensín-
opið á bílnum. En hann hafði ekki í huga
að borga fyrir bens-
ínið. Hann skaut á
afgreiðslukonuna
gegnum rúðuna, en
hæfði ekki. Kon-
unni til mikillar
skelfingar gekk
hann þá inn í stöð-
ina og miðaði hríð-
skotarifflinum á
höfuð hennar.
„Hann deplaði ekki
auga. Hann brosti
ekki. Hann gerði
ekki neitt. Hann
horfði bara í gegn-
um mig eins og ég
væri ekki þarna,"
sagöi konan seinna.
Ryan tók í gikkinn,
en aðeins nokkrir
smellir heyrðust.
Byssan virtist orðin
skotfæralaus.
Ryan ók þá frá
bensínstöðinni og
heim til sín í South View Lane í Hunger-
ford. Hann tæmdi þar úr nokkrum bens-
ínbrúsum og kveikti í húsinu. Hann sett-
ist síðan aftur upp í bílinn sinn, en bíll-
inn fór ekki í gang. Þá fór hann inn í
skúrinn og hóf að hlaða skotvopn sín.
Hann fór í felulitajakka og setti á sig
byssuhulstur, hengdi bakpoka um öxl og
tók síðan hálfsjálfvirka Kalashnikov-riff-
ilinn, stuttriffilinn, Berettuna og öll þau
skotfæri sem hann komst með. Hann
settist síðan aftur upp í bílinn og reyndi
að ræsa hann. En bíllinn fór enn ekki í
gang og þá skaut Ryan nokkrum kúlum á
bílinn og lagði síðan af stað fótgangandi.
Roland Mason var í garðinum sínum
skammt frá og heyrði skothríð. Hann
gekk á hljóðið og mætti þá Ryan. Sex
kúlna hryðja hæfði Mason og lést hann
samstundis. Því næst skaut Ryan konu
Masons, Sheilu, í höfuðið. Slátrunin var
hafin af alvöru.
„Ég þekktl hann varla"
Næsta fórnarlamb var annar nágranni,
Margery Jackson. Hún varö vitni að
morðum Masonhjónanna og hringdi
strax í mann sinn, sem var á leið heim úr
vinnunni, til að vara hann við hættunni.
Hún hafði rétt lagt frá sér símann er hún
sá Ryan horfa innum gluggann. Hún
fleygði sér í gólfið um leið og kúlurnar
þutu inn á heimili hennar.
Frú Jackson fékk skot í bakið, en gat þó
staulast á fætur. Hún heyrði annan ná-
granna, hina 77 ára Dorothy Smith,
hrópa og komst til hennar og gat komið
henni inn til sín. Ryan hljóp á meðan
um, skjótandi í allar áttir. Hávaðinn var
gríðarlegur.
„Augu hans voru skelfilega tómleg og
hann brosti undarlega," sagði frú Jack-
son frá. „Mér sýndist sem hann væri
heiladauður. Ég gerði mér ljóst að ég var
að tala við Michael
Ryan. Ég var nú búin
að þekkja hann í 20
ár. En hann virtist
svo undarlegur þenn-
an dag, ég þekkti hann varla."
Ryan hélt för sinni áfram og skaut næst
á 14 ára stúlku, Lisu Mildenhall. Hún
særðist alvarlega, en yngri systir hennar,
sem var með henni, gat forðað sér. Svo
vel vildi til að sjúkraliði, sem bjó í næsta
húsi við Lisu, gat hlúð að henni þar til
sjúkrabíll kom á staðinn.
Ken Clements var ekki jafn heppinn.
Hann hafði heyrt að óður byssumaður
væri á stjái, en taldi það ýkjur og fór út
að viðra hundinn
sinn eins og ekkert
hefði ískorist. Ro-
bert syni hans var
um og ó og fór í
humátt á eftir föö-
ur sínum. „Allt í
einu birtist þessi
náungi í her-
mannafötum á
stígnum fyrir fram-
an okkur. Hann
miðaði byssunni
sinni og skaut. Fað-
ir minn féll aftur
fyrir sig. Ég starði á
manninn með
byssuna, leit á girð-
inguna og hugsaði
ég verð að stökkva
yfir, og ég stökk.
Mér var ókleift að
koma föður mín-
um til hjálpar,"
sagði Robert
seinna. Ken Cle-
ments dó rétt á eftir. Hann reyndi að
hugga hundinn sinn, sem sat skjálfandi
af ótta við hlið hans.
Skaut móöur sína
Nú hafði lögreglu verið gert viðvart og
Roger Bereton, lögregluþjónn í bíl, hélt
af stað og hugðist handtaka byssumann-
inn. Á leiöinni heyrði hann í talstöðinni:
„Stöð til allra bíla. Farið varlega. Síðustu
fréttir herma að maðurinn sé vopnaður
haglabyssu og hafi sært eina mann-
eskju."
Þessi skilaboð komu of seint. Skyndi-
lega hæfði bíl Beretons hröð og samfelld
skothríð bæði úr hríðskotariffli og
skammbyssu. Fjögur skot hæfðu Bereton.
Eitt þeirra hæfði hann í hálsinn og særði
hann ólífissári. Hinn hugrakki lögreglu-
þjónn gat tilkynnt í talstöðina áður en
hann gaf upp öndina: „Tíu-níu, tíu-níu,
tíu-níu. Ég hef verið skotinn."
Ryan skaut nú á allt sem hreyfðist.
Hann var orðinn kaldur, tilfinningalaus,
vélrænn drápari. Þetta sást þegar Labra-
dorhundur hans, Blackie, sem honum
hafði alltaf þótt vænt um, hljóp upp að
honum. Án þess að hika miðaði Ryan
skammbyssunni og skaut dýrið til bana.
Dorothy Ryan, móðir Ryans, var að
koma heim úr verslunarferð og aðkoman
við húsið var hræöileg. Einn nágranni,
George White, sat dauður í bíl sínum
skammt frá húsinu og annar sat illa særð-
ur við hlið hans. Húsið stóð í björtu báli.
Frú Ryan ætlaði samt að fara inn, en Mi-
chael varnaði henni vegarins. Hún fórn-
aði höndum í reiði og örvilnan. „Hættu,
Michael. Hví gerirbu þetta?" æpti hún.
Ryan leit snöggvast á móbur sína og lyfti
svo byssunni. Þegar frú Ryan varð vör viö
þá hættu sem hún var í, breyttist rödd
hennar. Amanda Grace, nágranni, lýsti
því sem gerðist næst: „Ég heyröi konu
SAKAMÁL
Michael Ryan.
veina: ,Ekki skjóta mig' og síðan heyrði
ég tvo hvelli með stuttu millibili."
Víkingasveit kölluð út
Núna vissi lögreglan að alvarlegir at-
burðir voru að gerast á götum bæjarins,
sem venjulega er kyrrlátur kaupstefnu-
bær. Þyrlur með hátalara flugu í hringi
yfir Hungerford og fluttu þeim, sem
staddir voru innan afgirts svæðis fyrir
neðan, uggvænlega viðvörun: „Ef þib
metið líf ykkar einhvers, verið þá innan-
dyra."
Lögreglumenn í Bretlandi, eins og á ís-
landi, eru almennt ekki vopnaðir og því
verður, þegar fást þarf við glæpamenn
vopnaða skotvopnum, að kalla út sér-
staka víkingasveit. Það var víkingasveit
lögreglunnar í Thames Valley sem gert
var viðvart og Paul Brightwell libþjálfi,
35 ára, hélt þegar af stað, ásamt nokkrum
öðrum lögreglumönnum, á ómerktum
bíl. „Við vissum fátt í fyrstu og vorum
því ekkert sérlega uppveðraðir. Oft reyn-
ast tilkynningar um skotárásir úr lausu
lofti gripnar. ... En á leiðinni niðureftir
heyrðum við ab þarna gengi maður um
og skyti niður fólk og að minnsta kosti
þrír menn hefðu verið drepnir. Einnig að
lögreglumaöur hefði verið skotinn. Þá
gerði ég mér ljósa alvöru málsins," segist
Brightwell frá.
í Hungerford héldu morðin áfram. Ry-
an skaut til bana sex karlmenn og tvær
konur í morðæði sem stóð í næstum
klukkustund enn. Rétt fyrir klukkan 5
e.h. heyrðist skothvellur í áttina frá John
O'Gaunt-skólanum og fékkst þá fullvissa
fyrir ab Ryan hefði búið um sig í skólan-
um. Brightwell liðþjálfi og menn hans
fóru til skólans og tóku sér stöbu fyrir ut-
an. Þó vissu þeir ekki hvort Ryan var
ennþá þar inni. Skólalóðin var stór og
því ekki gott að fylgjast með henni allri.
„Vondur draumur"
Klukkan 5.25 sást til Ryans við einn
skólagluggann og nokkrum sekúndum
seinna henti hann hríðskotarifflinum út
á skólalóðina. Lögreglumaöur kallaði til
hans: „Þú ert umkringdur af vopnaðri
lögreglu. Gerðu eins og þér er sagt og þá
verður þér ekkert mein gert." Ryan svar-
abi engu.
Brightwell liðþjálfi og aðrir lögreglu-
menn héldu uppi samræðum við Ryan.
Þar kom fram að hann var enn vopnaður
Berettaskammbyssunni og var einnig
með handsprengju.
Ryan sagði: „Segðu mér frá móður
minni."
Brightwell svaraði: „Ég skal reyna aö
komast að því hvernig móður þinni líð-
ur. Vertu bara rólegur."
Ryan: „Ég kem ekki út fyrr en ég hef
frétt af móður minni."
Brightwell sagði seinna: „Maðurinn
var augljóslega snarvitlaus og algjör
stofnanamatur. Þegar hann spurði hve
margir væru fallnir reyndi ég ab gera sem
minnst úr hlutunum." Samræðurnar
héldu áfram:
Ryan: „Það er víst ekki sjón að sjá
Hungerford."
Brightwell: „Rétt er það. Veistu hvab
þú hefur skotið marga?"
Ryan: „Ég veit það ekki. Þetta er eins og
vondur draumur."
Brightwell: „Skeb er skeö. Því fyrr sem
þú kemur út, því auðveldara verður að
finna út úr því."
Ryan: „Ég veit að það er skeð. Ég er
enginn asni."
Brightwell: „Ég veit það, góði."
Ryan: „Hvernig líður móður minni? Er
hún ekki dáin? Þess vegna viltu ekki
segja mér það. Ég ætla ab henda skot-
hleðslunni úr skammbyssunni út til ykk-
ar. Ég á þó eitt skot eftir."
Brightwell: „Til hvers?"
Ryan: „Liggur það ekki í augum uppi?"
Brightwell: „Ég vil að þú komir óhultur
út. Ekki gera neina vitleysu."
Ryan: „Þetta er allt í lagi. Ég hef ekkert
á móti þér. Þú ert bara að sinna þínu
starfi."
Klukkan 6.52 heyrbi Brightwell lið-
þjálfi kæfðan skothvell. Ryan hafði svipt
sig lífi og varð þar með 17. maðurinn
sem dó í fjöldamorðunum í Hungerford.
Þannig lauk blóðugasta glæpadegi í
sögu Englands.