Réttur - 01.04.1989, Page 5

vinnu EB og EFTA árangursríkari. Af ís-
lands hálfu var mikið gert úr þýðingu
þess, að á fundinum féllust önnur EFTA-
ríki á að taka upp fríverslun með fisk-
afurðir.
Um gildi þessarar yfirlýsingar var tals-
vert rætt og deilt hérlendis, svo og um þá
fyrirvara sem Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra setti fram af íslands
hálfu við upphaf fundarins í Ósló. Ljóst
var að ráðherrar Alþýðuflokksins vildu
sem minnst af þeim vita, en þingflokkur
Alþýðubandalagsins tók sterklega undir
þá í sérstakri ályktun 20. mars sl., þar
sem slegnir voru skýrir varnaglar varð-
andi málið í heild.
Embættismannaviðræðum að
Ijúka
Sl. vor hófust sameiginlegar embættis-
mannaviðræður innbyrðis í EFTA og
milli fulltrúa EFTA og EB á grundvelli
Óslóaryfirlýsingarinnar. Settir voru upp 5
hópar embættismanna frá báðum aðilum
með tengsl inn í ráðuneyti og sérstök yfir-
nefnd til að vinna úr niðurstöðum. Þá
gerðist það 1. júlí, að ísland tók við for-
mennsku af Noregi í ráðherrráði EFTA,
°g þess vegna situr Jón Hannibalsson
ntanríkisráðherra nú við borðsendann.
Þessar viðræður snúast nær einvörð-
ungu um fjóra meginþætti innri markað-
arins: vöruviðskipti, fjármagn, þjónustu
°g vinnuafl og yfirfærslu þeirra til EFTA-
svæðisins þannig að koma megi á hinu
svokallaða evrópska efnahagssvæði ríkj-
anna 18. Því tengjast svo athuganir á
lagalegum og stofnanalegum þáttum, þ.e.
hvernig komið verði við sameiginlegum
akvörðunum á vettvangi EFTA og eftir-
hti sem Evrópubandalagið telji fullnægj-
andi.
Það er brýnt að gera sér grein fyrir
hvaða viðræður EFTA og EB tengjast
Óslóaryfirlýsingunni vegna innri markað-
ar og hvaða viðræður halda áfram vegna
fyrri ákvarðana á grundvelli Lúxemborg-
aryfirlýsingar frá 1984. Hér er um mjög
ólík verkefni að ræða, þar sem hið fyrr-
nefnda útilokar ekki hið síðartalda. Að-
lögun að breytingum innan EB spannar
þannig yfir vítt svið og greinist í tvö all-
skýrt afmörkuð ferli, eins og hér hefur
verið rakið. EFTA-ríkin geta þannig látið
staðar numið í sameiginlegum viðræðum
um innri markað (evrópskt efnahags-
svæði) og stefnt hvert um sig að tvíhliða
viðræðum um hagsmunamál sín gagnvart
EB. Viðræður og samstarf við EB á vett-
vangi EFTA um aðra þætti geta eftir sem
áður haldið áfram og skilað niðurstöðum,
eins og gerst hefur undanfarin ár.
Embættismannaviðræðunum vegna
Óslóaryfirlýsingarinnar er nú að ljúka og
við tekur pólitískt mat á niðurstöðum
þeirra. Niðurstöður liggja þó enn ekki
fyrir frá þeim hópi, sem fjallaði um stofn-
analeg og lagaleg tengsl og eftirlit, en þar
er á ferðinni eitt viðkvæmasta atriðið,
sem varðar hugsanlegt valdaafsal ein-
stakra ríkja. Yfirnefnd embættismanna er
að ganga frá lokaskýrslu til utanríkisráð-
herra EFTA-ríkjanna, sem koma saman
til fundar eftir viku, þ.e. 27. október til
að fjalla um uppskeru sumarsins og fram-
haldið. Sams konar mat fer fram á vett-
vangi EB og forystumenn beggja bera sig
einnig saman á næstunni.
Orstuttur tími til ákvarðana
Samkvæmt þeirri tímaáætlun sem for-
ráðamenn EFTA og EB hafa sett upp og
vinna eftir er örstuttur og alltof lítill tími
ætlaður fyrir ríkisstjórnir og þjóðþing
landanna til að meta stöðuna og hvort
áfram skuli halda í formlegar samninga-
53