Réttur - 01.04.1989, Page 38

in 12 myndi einn sameiginlegan innri
markað í lok ársins 1992, mun leiða til
þess að Evrópa þessara 12 landa verður
eitt svæði án landamæra, þar sem við-
skipti með vörur og þjónustu verða hindr-
unarlaus, fjármagn streymir óhindrað á
milli landa, og þar mun fólk geta ferðast,
búið og starfað þar sem það vill. Gert er
ráð fyrir að myndun hins frjálsa markaðar
sé forsenda enn frekara samstarfs á sviði
efnahags- og stjórnmála. í upphafi þessa
árs hófust svo könnunarviðræður milli
Evrópubandalagsins og EFTA-þjóðanna
um frekari samstarfsmöguleika sem leitt
gætu til evrópsks efnahagssvæðis sem
kallað er á ensku „European Economic
Space“.
Yið verðum að fylgjast með
Fyrir litla þjóð eins og íslendinga, sem
byggir alla afkomu sína á öflugri utanrík-
isverslun, getur þessi breyting í stjórn-
mála- og viðskiptalegu umhverfi þjóðar-
innar haft veruleg áhrif á þróun viðskipta-
og atvinnumála. Fví er nauðsynlegt, bæði
fyrir íslensku þjóðina og alla aðila í ís-
lenskum sjávarútvegi, að fylgjast mjög
náið með þessum breytingum og að við
reynum að skilgreina og sjá fyrir hvaða
áhrif þær hafa á samkeppnisstöðu ís-
lensks sjávarútvegs.
Það hlýtur að vera öllum ljóst, sem
fylgjast með gangi þessara mála, að ís-
lendingum er það lífsnauðsynlegt að vera
þátttakendur í þeirri þróun sem á sér stað
í heiminum umhverfis okkur. Við verð-
um hins vegar að gera okkur grein fyrir
sérstöðu okkar og þeim þáttum sem við
verðum að leggja áherslu á, í viðræðum
við aðila eins og Evrópubandalagið,
hvort sem það á sér stað í hópi EFTA-
þjóða eða í tvíhliða viðræðum.
Grundvallarhugsjónin bak við aukið
samstarf þjóða byggist fyrst og fremst á
þeirri hugmyndafræði, að með fullu frelsi
á samskiptum þjóða í viðskiptum með
vörur, þjónustu og fjármagn, ásamt flutn-
ingum á fólki, muni með tíð og tíma leiða
til þess að hver þjóð, hvert land og hvert
svæði, sérhæfi sig á því sviði sem því er
hagkvæmast að starfa á, á hverjum tíma.
Hugmyndafræðin um eðlilega verkaskipt-
ingu þjóða er ekki ný af nálinni og það er
sú grundvallarhugsun sem liggur að baki
þeirri þróun sem á sér stað innan Evrópu-
bandalagsins og er drifkrafturinn í við-
ræðum EFTA-landanna við Evrópu-
bandalagið.
Nær frelsið eingöngu til
iðnaðarvara?
Við verðum hins vegar að gera okkur
grein fyrir því, að í þeirri umræðu sem nú
á sér stað er fyrst og fremst verið að tala
um frelsi í viðskiptum með iðnaðarvörur.
Þessi grundvallarstaðreynd er sá blákaldi
veruleiki sem við verðum að horfast í
augu við. Evrópubandalagið vill að í
þeim viðræðum sem nú hafa átt sér stað,
að landbúnaðarvörur og sjávarafurðir
verði undanskildar og um þær verði sam-
ið sérstaklega.
Islendingar náðu mjög merkum áfanga
í mars sl., þegar EFTA-þjóðirnar féllust á
þau sjónarmið, að viðskipti með sjávaraf-
urðir skyldu vera frjáls milli EFTA-land-
anna. Það er þó rétt að minna á það að
frumforsenda frelsis í viðskiptum milli
þjóða, er ekki aðeins niðurfelling á toll- *
um og viðskiptahindrunum, heldur einnig
að aflagðir verði allir opinberir styrkir til
atvinnugreinarinnar. f>ó við höfum hér
unnið veigamikinn sigur í hugmynda-
fræðilegri baráttu okkar, er ég ekki farinn
að sjá ennþá hvernig þessi fríverslun
86
j