Morgunblaðið - 02.03.2006, Qupperneq 10

10 FIMMTUDAGUR 2. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÍSLENSK stjórnvöld og fyrirtækið Alcoa
gerðu í gær samkomulag um að hefja ítarlega
könnun á hagkvæmni þess að reist verði 250
þúsund tonna álver á Bakka við Húsavík. Gert
er ráð fyrir að jarðvarmi verði sá orkugjafi
sem notaður verður til álframleiðslunnar og er
fyrstu framkvæmda á svæðinu að vænta árið
2010, verði af áformunum.
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráðherra og
Bernt Reitan, aðstoðarforstjóri Alcoa, und-
irrituðu samkomulagið á skrifstofum Alcoa í
New York í gær. Áður hafði farið fram fundur
fulltrúa Alcoa og fulltrúa íslenskrar stjórn-
sýslu, þar sem gerð var grein fyrir nið-
urstöðum ítarlegrar undirbúningsvinnu sem
fól í sér að meta staðina þrjá sem komu til
greina undir byggingu álvers á Norðurlandi.
Hinir tveir voru Dysnes í Eyjafirði og Brimnes
í Skagafirði. Tíðindin að loknum fundum í gær
voru því tvíþætt; annars vegar þau að Alcoa
lýsir yfir vilja til þessara framkvæmda og hins
vegar þau að Bakki við Húsavík varð fyrir val-
inu sem staðurinn undir þær. Þó er alls ekki
ljóst hvort af framkvæmdunum verður, né
heldur er vitað nú hvenær það kemur í ljós.
Áður en það gerist þarf umfangsmikil vinna að
fara fram þar sem margir óvissuþættir spila
inn í, og þar eru þýðingarmestir þeir sem snúa
að orkumálum.
Ánægjulegt skref
Valgerður Sverrisdóttir lýsti ánægju sinni
með stöðu mála þegar hún settist niður með
blaðamanni Morgunblaðsins á skrifstofum Al-
coa í gær.
„Mér finnst þetta mjög ánægjulegt skref
sem hérna var stigið í morgun. Ef af verður
mun þetta augljóslega hafa gríðarleg áhrif fyr-
ir Norðurland og þá sérstaklega Húsavík, en
áhrifin verða miklu víðar, ekki síst á Akureyri
þar sem Akureyri er stór þjónustubær og af-
leiddu störfin verði mjög mikið þar.“
Valgerður segir mjög jákvætt að gert sé ráð
fyrir að nota jarðvarma sem orkugjafa í nýju
álveri. „Jarðvarminn verður nýttur, sennilega
eingöngu, til orkuöflunar og það er skemmti-
legt verkefni að fást við. Það er reiknað með
því að næg orka fáist úr þessum orkulindum í
iðrum jarðar í Þingeyjarsýslu. Vissulega er
eftir að rannsaka þann þátt þónokkuð mikið
betur, en engu að síður hefur verið rannsakað
nógu mikið til þess að fullyrða að þarna er
gríðarlega mikil orka. En sá stóri liður, sem
skiptir kannski höfuðmáli í þessu öllu saman,
er síðan hvort náist samkomulag um orku-
verð.“
Við Alcoa? „Já. Og það segir okkur nátt-
úrlega að það er margt eftir.“
Þessi orkumál eru þannig mjög stórir þætt-
ir? „Já, þetta eru mjög stórir þættir og margt
eftir þó það fari ekkert á milli mála að mínu
mati að það er mikil alvara í þessu öllu hjá Al-
coa. Ég vil líka taka fram sérstaklega að ég tel
að þessi vinnubrögð, sem voru ástunduð í sam-
starfsnefndinni og miðuðu að því að finna stað-
inn, hafi verið mjög fagleg. Eftir að búið er að
vinna þetta með þessum hætti þá er miklu auð-
veldara fyrir fólkið að sætta sig við niðurstöð-
una. Því hún byggir á rökum sem er ekki hægt
annað en að taka mark á.“
Af hverju var Alcoa látið velja milli staða?
„Ja, það er náttúrlega ekkert látið velja. Al-
coa sýnir áhuga á að byggja álver á Norður-
landi. Á síðasta sumri komu æðstu menn fyr-
irtækisins til Íslands, um leið og fyrsta
skóflustungan var tekin fyrir austan. Ég fór
síðan með þeim um Norðurland og sýndi þeim
þessa [þrjá] staði sem höfðu komið til umfjöll-
unar. Þegar þeir svo senda formlegt erindi um
að vilja skoða Norðurland í alvöru, þá var lang-
best að fara í þessa faglegu vinnu. Það er ekki
þannig að stjórnvöld geti ákveðið hvar viðkom-
andi fyrirtæki, þetta eða eitthvert annað, setur
niður álver, hvar það ákveður að fjárfesta. Það
þarf sjálft að sjá tilganginn og sjá sinn hag í
því að fjárfesta á viðkomandi stað.“
En þau geta varla gert það nema fyrir ykkar
tilstilli, eða samþykki?
„Nei, nei, en það eru líka miklu fleiri en
stjórnvöld sem koma þar að. Það eru nátt-
úrlega landeigendur, og allt þarf þetta að fara í
gegnum umhverfismat og svo framvegis. En
ég held að þetta hafi í raun verið réttu vinnu-
brögðin, ég er eiginlega enn sannfærðari um
það núna heldur en áður. Því það var spenna á
milli þessara staða, um að vilja fá álverið, og
einhvern veginn þurfti að leysa úr því.“
Ekki haldið endalaust áfram
Treystir þú þér til að spá hversu líklegt sé
að af þessu verði?
„Ja, ég get ekki spáð neinu. En ég veit að
það er alvara í þessu af hálfu Alcoa.“
Og ykkur er líka alvara, stjórnvöldum, um
að byggja annað álver ef samningar nást og
vinnan ber árangur?
„Já, við viljum halda áfram að nýta end-
urnýjanlega orku til uppbyggingar atvinnulífs
í landinu. Og við teljum að það sé einn af þess-
um stóru þáttum sem stuðlar að því að Ísland
er í fremstu röð í dag, það að okkur hefur tek-
ist að nýta endurnýjanlega orku til atvinnu-
uppbyggingar og ekki síst í sambandi við ál-
iðnað. Og við erum ekkert hætt í þeim efnum.
En ég vil líka segja að það verður ekki haldið
áfram endalaust á þeirri braut. Því þegar við
erum komin með álframleiðslu eitthvað yfir
milljón tonn á ári, þá er þessi þáttur í okkar
þjóðartekjum og útflutningstekjum orðinn það
ríkjandi að einhvers staðar liggja mörkin. En
enn sem komið er tel ég að við eigum að halda
þessu áfram.“
Hafa stjórnvöld í huga þá andstöðu við stór-
iðju sem virðist heldur fara vaxandi meðal al-
mennings?
„Já, auðvitað höfum alltaf í huga það sem
fólkið er að hugsa í landinu. Og skoðanir
manna skipta máli. En mér hefur þótt það
vanta inn í umræðuna að auðvitað er jákvætt
hvað er gríðarlega mikil atvinna á Íslandi og
mikill hagvöxtur. Það er hægt að benda á svo
margt jákvætt sem tengist stóriðju. Það sem
er núna í gangi er mjög mikið, það er bæði
þessi mikla uppbygging fyrir austan og síðan í
Hvalfirði, en það er líka slæmt fyrir íslenskt
efnahagslíf ef við hættum allri slíkri uppbygg-
ingu mjög skyndilega. Það besta fyrir efna-
hagslífið er að við höldum áfram, en röðum
hlutum þannig upp að áhrifin á efnahagslífið
verði fyrst og fremst jákvæð en ekki neikvæð.
Og ég tel að það sé hægt.“
Stórkostleg áhrif á Austurlandi
En hvað með umhverfisverndarsjónarmið?
„Ja, miðað við þetta val, Húsavík, og það að
nýta jarðvarmann sem er þarna í grenndinni,
þá sé þetta eins jákvætt gagnvart umhverfinu
eins og kostur er miðað við stóra framkvæmd.
En auðvitað er þetta stórt, og ég hef fullan
skilning á því að það séu einhverjir á móti
svona stórframkvæmdum, bæði hvað varðar
álverið sjálft og svo líka virkjanaframkvæmdir
sem tilheyra. En það þýðir ekki að við eigum
að hætta, að við eigum að gefast upp, því
meirihluti þjóðarinnar vill að við höldum
áfram. Það hefur sýnt sig í könnunum að fólk
er hlynnt því að nýta endurnýjanlega orku til
atvinnuuppbyggingar. Og í þessu tilfelli erum
við líka að tala um byggðamál. Þetta mun hafa
alveg gríðarleg áhrif, ef af verður, á Norður-
landi, og það skiptir líka máli. Það sem við höf-
um verið að horfa upp á fyrir austan er alveg
stórkostlegt að mínu mati. Þar fækkaði fólki
stöðugt í fjölda ára og það var ekkert annað
fram undan en áframhaldandi fækkun, en nú
hefur fækkunin verið stöðvuð og það verður
fjölgun á næstu árum, það er ekki nokkur vafi.
Þannig að ég horfi mjög stolt til þess sem þar
er að gerast,“ sagði Valgerður.
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráðherra fagnar ákvörðun Alcoa um að skoða byggingu álvers við Húsavík
Mun hafa gríðar-
leg áhrif fyrir
Norðurland
Eftir Birnu Önnu Björnsdóttur í New York
bab@mbl.is
Ljósmynd/Keith Bedford
Valgerður Sverrisdóttir og Bernt Reitan undirrita samkomulagið í New York .
BERNT Reitan, aðstoðarforstjóri
Alcoa, sagðist ánægður með gang
undirbúningsvinnu vegna hugs-
anlegra álversframkvæmda fyr-
irtækisins á Norðurlandi, þegar
hann ræddi við blaðamann Morg-
unblaðsins á skrifstofum Alcoa í
gær.
„Svona ferli felur í sér mjög
mikla vinnu, en það er mikilvægur
áfangi að hafa ákveðið staðsetn-
ingu. Þegar hún liggur fyrir verður
vinnan fyrir vikið einbeittari og við
getum byrjað að vinna að afmark-
aðri þáttum. Ákvörðunin [um
Bakka á Húsavík] var tekin í kjölfar
mjög nákvæmrar og yfirgripsmik-
illar vinnu sem fól í sér að meta
þrjá mjög góða staði. Þetta er
ákvörðun Alcoa, hún er vissulega
byggð á fjárhagslegum þáttum, að-
gengi að orku, félags- og efnahags-
legum þáttum, viðhorfum á svæð-
inu. Mér líður vel með [þessa
ákvörðun] vegna þess að fundurinn
í dag staðfesti sannarlega að það er
stuðningur við álver á Norðurlandi
og stuðningur við ákvörðun okkar,
og það skiptir okkur miklu máli.“
Er bjartsýnn á framhaldið
Fyrir liggur mikil vinna og
óvissuþættir eru margir, hversu
líklegt telur þú
sjálfur að af
þessu verði?
„Ég er vissu-
lega bjartsýnn.
Ég hef mjög
mikla trú á jarð-
varma sem fram-
tíðarorkugjafa,
hann er hreinn
og endurnýj-
anlegur og ég held að hann feli í sér
mikla möguleika. Eitt af því sem
liggur fyrir er að finna út úr því
hvernig við getum fundið og unnið
orku fyrir álverið. Það þarf að fara
út í þróunarvinnu í sambandi við
nýtingu jarðvarma og þar gætum
við ekki verið á betri stað en Ís-
landi. Ísland er í allra fremstu röð
hvað varðar nýtingu jarðvarma og
við höfum verið mjög hrifnir af því
sem við höfum kynnst í þeim efnum
hjá Landsvirkjun og íslenskum
stjórnvöldum. Mér finnst þetta því
virkilega gott tækifæri fyrir okkur
og tel að þetta sé jafnvel líka tæki-
færi fyrir Landsvirkjun til að kynna
slíka nýtingu á jarðvarma til sög-
unnar, ekki bara á Íslandi heldur
líka annars staðar í heiminum. Ég
held að við munum síðan halda
áfram og athuga hvort við getum
notað jarðvarma annars staðar í
heiminum. Jarðvarmi er frábær
orkugjafi og okkur er mjög vel við
hreina orkugjafa, það er helsta for-
gangsatriði okkar þegar við leggj-
um af stað út í svona verkefni.“
Var það þá mikilvægur þáttur í
þessari ákvörðun að jarðvarmi yrði
orkugjafinn í þessu álveri?
„Ja, það er sú orka sem er tiltæk
á Norðurlandi. Annað er að við höf-
um þegar ráðist í framkvæmd ál-
vers á Austurlandi og því er gott
fyrir okkur að athuga með bygg-
ingu annars álvers á Íslandi. Við
munum samnýta ákveðna þætti
með fyrsta álverinu, þannig að
þetta er góð hugmynd fyrir okkur.“
Hvað með umhverfisvernd-
arsjónarmið? Þú veist líklega að
frekari uppbygging í stóriðju er
umdeilt mál á Íslandi.
„Ég skil vissulega að það verður
alltaf andstaða þegar svona stór
verkefni eru annars vegar. Ég tel
þó að álframleiðsla sé mjög góður
kostur fyrir Ísland. Þið eruð háð
fiskveiðum og hafið einnig aðra
kosti, þar á meðal ál. Þið eruð þeg-
ar með tvö álver, það þriðja hugs-
anlega á leiðinni núna, og kannski
það fjórða. Og ég held að það verði
gott fyrir Ísland.“
Bernt Reitan aðstoðarforstjóri er ánægður með gang mála
„Hef mjög mikla trú á jarð-
varma sem framtíðarorkugjafa“
Bernt Reitan
KRISTJÁN Þór Júlússon, bæj-
arstjóri Akureyrar, sagðist í sam-
tali við Morgunblaðið vera ánægð-
ur með ákvörðun Alcoa um að
kanna hagkvæmni þess að reisa ál-
ver á Bakka við Húsavík. „Þetta er
afrakstur þessarar vinnu sem þessi
þrjú svæði fóru í saman, Skaga-
fjörður, Eyjafjörður og Þingeyj-
arsýsla. Þetta er ákveðinn áfangi á
þeirri leið og við skulum vona að
hann beri ávöxt.“ Spurður hvort
hann væri ósáttur við að Bakki
hefði verið valinn, fremur en Dys-
nes í Eyjafirði, sagði hann svo ekki
vera. „Meginatriðið er það að Norð-
lendingar hættu að rífast um eitt-
hvað sem ekki var í hendi, heldur
stóðu saman, og það skilaði þessum
árangri og ég tel það vera mjög
gott mál.“
Kristján sagði að landsmenn allir
myndu njóta góðs af hugsanlegu ál-
veri á Norðurlandi. „Ekki bara
Þingeyingar eða Eyfirðingar munu
njóta góðs af þessu heldur njóta all-
ir landsmenn góðs af atvinnu-
uppbyggingu, sama hvar á landinu
þeir búa.“
AFE fagnar ákvörðun Alcoa
Stjórn Atvinnuþróunarfélags
Eyjafjarðar segist í ályktun, sem
send út var í
gær, fagna
ákvörðun Alcoa
um að hefja ít-
arlega könnun á
hagkvæmni þess
að reisa nýtt
250.000 tonna ál-
ver á Bakka við
Húsavík. Í álykt-
uninni segir að
stjórn félgsins
fagni ákvörðun Alcoa um að áfram
verði markvisst unnið að byggingu
álvers á Norðurlandi. Með tilkomu
álvers á Húsavík styrkist ekki að-
eins atvinnusvæðið í Þingeyj-
arsýslum heldur muni áhrifanna
einnig gæta víða á Norðurlandi.
AFE mun einnig hvetja fyrirtæki
á sínu svæði til þátttöku í þeirri
uppbyggingu sem verkefnið hefur í
för með sér. Stjórnin leggur einnig
áherslu á að stjórnvöld komi nú
þegar að uppbyggingu margra
mikilvægra verkefna sem geta
styrkt atvinnulíf og þjónustu á
Eyjafjarðarsvæðinu, og er í því
sambandi bent á gerð Vaðla-
heiðarganga, lengingu flugbrautar
Akureyrarflugvallar og uppbygg-
ingu og eflingu Háskólans á Ak-
ureyri.
Kristján Þór Júlíusson um niðurstöðuna
Vonar að afrakstur-
inn beri ávöxt
Kristján Þór
Júlíusson