Morgunblaðið - 02.03.2006, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. MARS 2006 33
UMRÆÐAN
BÆJARSTJÓRINN í Garðabæ
brást snarlega við ummælum borg-
arfulltrúa R-listans á dögunum og
telur ranglega að sjálfstæð-
ismönnum vegið og ómaklega mjög.
Hann færir fram rök þess efnis að
frábærlega hafi fjölskyldumálum
verið sinnt í Garðabæ allt frá þeim
tíma er sjálfstæð-
ismenn náðu þar
meirihluta vorið 1966.
Kapp er
best með forsjá
Þau sígildu orð eiga
við um seinheppni
bæjarstjórans, því að
vart hafði blekið fyrr
þornað frá penna hans
en ASÍ birti þá stað-
reynd að alls er 42%
munur á milli sveitar-
félaga á þeim kostnaði
sem hjón með tvö
börn, 4 og 7 ára, greiða fyrir leik-
skóla, hádegisverð og skóladagvist.
Garðbæingar greiða kr. 470.000 á
ári en Akureyringar kr. 330.000.
Vart verður það talið fjöl-
skylduvænt. Það er enginn vafi að
bæjarstjórinn vill vel, en mun vit-
urlegra er að horfa á málin í réttu
ljósi en rjúka upp til andmæla, sem
ekki standast þær staðreyndir, sem
við blasa.
Staðreyndir sem blasa við
Það hefur lengi verið einna dýr-
ast fyrir foreldra í Garðabæ að
styðja börn sín til þátttöku í íþrótt-
um. Það hefur tekið ótrúlega lang-
an tíma að auka og bæta aðstöðu til
íþrótta í bænum og er alls ekki bú-
ið enn. Hafnarfjörður, Kópavogur
og Mosfellsbær eru þar mun fram-
ar. Hér geta menn ekki stundað
frjálsar íþróttir því að aðstæður
eru bókstaflega engar. Áhugi á
sundi og fimleikum er mikill, en að-
staðan afar léleg. Foreldrar hafa og
þurfa enn að aka börnum sínum til
æfinga í Reykjavík, Kópavog,
Hafnarfjörð og jafnvel suður í
Voga. Forráðamenn bæjarins ættu
að skoða framkvæmdir í þessum
bæjarfélögum og sækja þangað
bæði þekkingu og metnað til þess
að bærinn okkar dragist ekki enn
aftur úr. Ásvellir, Fífan, Versalir
og sundstaðir þessara bæjarfélaga
eru hvetjandi fyrirmyndir. Þeir
bjóða einnig upp á aðstöðu til veit-
inga og notalegrar
samveru. Slíkt er fjöl-
skylduvænt, kæri bæj-
arstjóri.
Slagorð ná skammt
Oft má sjá birtar
fréttir af forystu sjálf-
stæðismanna í ýmsum
málefnum sveitarfélag-
anna á höfuðborg-
arsvæðinu. Við heyr-
um eða lesum um
hvatapeninga, Garða-
bær er trúlega sá síð-
asti að bjóða nið-
urgreiðslu á félagstarfi barna,
valfrelsi um skóla er dásamað og
hefur vakið athygli. Foreldrar geta
nú valið skóla fyrir börn sín. Þetta
hljómar vel. Könnun leiddi þó í ljós,
að búseta ræður mestu um val for-
eldra. Foreldrar vilja að sjálfsögðu,
að börn þeirra geti gengið í skól-
ann sinn og notið samvista og
leikja með félögum sínum í og utan
skóla. Þessi staðreynd virðist koma
bæjaryfirvöldum algjörlega á óvart.
Hinn prýðilegi Sjálandsskóli verður
að gjalda þessa. Bærinn gleymdi
börnunum í nágrennið. Þar risu
íbúðir fyrir annan aldursflokk. Það
kom sér vonandi vel, en verður
vart talið koma barnafjölskyldum
vel.
Hér viljum við búa, en …
Þetta munu flestir Garðbæingar
vilja taka undir. Hvernig stendur á
því, að of stór hópur æskufólks og
reyndar eldri borgara hefur flutt úr
bænum í önnur byggðarlög. Ég hef
ekki tölur í þessum efnum, en tala
brottfluttra er óeðlilega há. Hvers
vegna? Útþrá eða leiði á aðstæðum
hér? Ég tel svo ekki vera, þrátt
fyrir margt, sem betur mætti fara.
Ástæðan er mun fremur sú, að
eldri borgurum, sem vilja minnka
við sig, er um megn fjárhagslega
að kaupa sér hæfilega íbúð í Garða-
bæ. Það sama á við um unga fólkið,
fæst af því á kost á að kaupa sína
fyrstu íbúð hér í bæ. Það þarf að
auka stórlega úthlutun lóða af hálfu
bæjarins, aðeins örfáum lóðum hef-
ur verið úthlutað á þessu kjör-
tímabili. Kæri bæjarstjóri, það er
fjölskylduvæn stefna að gefa börn-
um okkar og foreldrum kost á að
búa áfram í Garðabæ.
Hvenær verður til Garðagerði?
Ég á við fallegan almenningsgarð
á fögrum stað í bænum, þar sem
runnar rísa og skjólbelti veita hlýja
umgjörð um samveru og samkomur
Garðbæinga. Sú framkvæmd yrði
fögur rós í barm bæjaryfirvalda, já
og fjölskylduvæn.
Víst er turninn tignarlegur, sem
hýsir stjórn og starfslið bæjarins
okkar. Þar er og margt vel unnið
og dyggilega. Hið fagra útsýni ætti
að veita stjórnendum bæjarins víð-
sýni og réttsýni til skipulegra átaka
til heilla fyrir bæjarbúa. Það er
þörf á því að standa jafnrétt að
verkum og það er nauðsynlegt að
klukkan í turninum sýni réttan
tíma hverju sinni. Slagorð koma
aldrei í stað markvissra starfa sem
stuðla að góðum bæjarbrag og
hollri sameiningu og samvistum
bæjarbúa.
Garðabær – fjölskyldubær?
Eyjólfur Bragason svarar
grein Gunnars Einarssonar,
bæjarstjóra í Garðabæ ’Slagorð koma aldrei ístað markvissra starfa
sem stuðla að góðum
bæjarbrag …‘
Eyjólfur Bragason
Höfundur er áfangastjóri
Fjölbrautaskólans við Ármúla.
ENGIN sérstök deild er til hér á
landi fyrir aldraða geðsjúka, en sá
hópur þarf mjög sérhæfða þjónustu.
Þeir hafa verið vistaðir á geðsviði
Landspítala – háskólasjúkrahúss og
á öldrunarsviði sama
spítala. Þessir sjúk-
lingar hafa verið að
velkjast á milli þessara
deilda.
Sérhæfða hjúkr-
unarvistun
vantar líka
Þetta eru oft sjúk-
lingar sem eiga ekki
samleið með öðrum
öldruðum og það gerir
það einnig að verkum
að hjúkrunarheimilin
veigra sér við að taka
við þeim þegar læknismeðferð er
lokið. Þeir hafa verið teknir inn á
heimilin til bráðabirgða til að sjá
hvernig gengur. En oftast hefur það
því miður ekki gengið.
Einhverjir þessara sjúklinga eru
langveikir og dvelja heima með
göngudeildarþjónustu frá geðsviði,
sem er gott á meðan það er hægt.
En þegar þeir verða veikari eru þeir
lagðir inn, annaðhvort á geðdeildina
og taka þá upp endurhæfingarpláss,
eða þeir lenda inni á öldrunardeild-
um vegna þess að oft hrjá þá ýmsir
aðrir sjúkdómar, oft margir lík-
amlegir kvillar.
Breytt viðhorf
Séra Karl V. Matthíasson, þing-
maður Samfylkingarinnar, spurði út
í þessi mál fyrir þremur árum á Al-
þingi og sagði ráðherra honum þá
að núverandi fyrirkomulag væri
skipulag sem fagfólk væri ekki ósátt
við. Nú er annað upp á teningnum.
Fagfólk telur að það þurfi að sinna
þessum málum betur. Það er ekki
hægt að bjóða öldruðum sjúklingum
og öldruðum geð-
sjúkum að dvelja sam-
an á deild. Þeim finnst
þeim oft ógnað, bæði
sjúklingunum og að-
standendum þeirra.
Í nágrannalöndum
okkar eru allsstaðar
reknar sérstakar öldr-
unargeðdeildir og væri
eðlilegt að í 300 þúsund
manna samfélagi væru
slíkar deildir starfandi.
Brýn þörf
Ég er sammála því
fagfólki sem telur að þörf sé á sér-
stakri öldrunargeðdeild, þ.e. með-
ferðardeild fyrir þessa sjúklinga.
Gert er ráð fyrir að deild fyrir 18–20
manns, sem bæði öldrunarsviðið og
geðsviðið kæmu að, myndi anna
þörfinni. Svo þarf auðvitað að huga
að hjúkrunarúrræðum fyrir þessa
öldruðu og geðsjúku, því að þau eru
engin. Þetta fólk þarf að vera út af
fyrir sig, því það truflar aðra vist-
menn og sjúklinga. Ekki þarf nema
einn svona sjúkling á deild til að
koma öllu í uppnám. Fólk með geð-
sjúkdóma á ekki heldur að þurfa að
búa við þessar aðstæður.
Ákvörðun væntanleg
Jón Kristjánsson heilbrigð-
isráðherra viðurkenndi í svari sínu
til mín að aldraðir þyrftu sérhæfða
geðheilbrigðisþjónustu, er ég spurð-
ist fyrir um þjónustu sem þessu
aldraða fólki stendur til boða. Hann
sagði einn mikilvægra þátta öldr-
unarþjónustunnar vera geðheil-
brigðisþjónustu, en hún væri að
mörgu leyti frábrugðin og að sumu
leyti flóknari þegar um væri að
ræða aldraða en þegar yngra fólk
ætti í hlut. Þetta væri ekki síst
vegna þess að oft færu saman hjá
öldruðum fjölþætt heilsufarsvanda-
mál og því mikil lyfjanotkun sam-
hliða heilabilunareinkennum og
minnissjúkdómum, þar sem erfitt
gæti verið að greina á milli orsakar
og afleiðingar. Í desember síðast-
liðnum skipaði ráðherra 15 manna
faghóp sem á að skila niðurstöðum
um hvernig standa skuli að slíkri
þjónustu og hvernig henni skuli fyr-
ir komið. Hann á að skila nið-
urstöðum nú í mars.
Umræðuna á Alþingi um fyr-
irspurn mina um þetta mál má finna
á slóðinni:
http://www.althingi.is/altext/132/
02/l08133810.sgml.
Engin deild fyrir aldraða
með geðsjúkdóma
Ásta R. Jóhannesdóttir fjallar
um öldrunar- og heilbrigðismál ’Fólk með geðsjúkdómaeldist eins og aðrir og fær
öldrunarsjúkdóma ekki
síður en annað fólk. Aldr-
aðir geta líka fengið geð-
sjúkdóma á efri árum.‘
Ásta R. Jóhannesdóttir
Höfundur er þingmaður
Samfylkingarinnar í Reykjavík.
HVAÐ veldur því að þjóð sem
haldið hefur verið frá frjálsu að-
gengi að lánsfé eins
og þú hefur verið alla
tíð sturlast nær því
alveg við það eitt að
geta fengið nær ótak-
markað lánað á of-
urvöxtum?
Hvers vegna þarft
þú að kaupa spánnýj-
an bíl á tveggja ára
fresti, því þarft þú að
eiga einn bíl á næst-
um því hvern íbúa
landsins, hvers vegna
þurfa sumir þegnar
þessa lands að eiga
bíla sem kosta meira í
innkaupum en nokkrir
verkamenn íslenskir
hafa til samans í árs-
laun, og hver er í
raun munurinn á bíl
sem kostar 2 milljónir
og bíls sem kostar 8+milljónir,
báðir taka fjóra farþega + bílstjóra
–báðir verða ónýtar járnhrúgur eft-
ir 15 ár? Báðir eyða þeir kringum
30 krónum á hvern ekinn kíló-
metra, hvers vegna þarft þú að
eiga svona dýra bíla, mín arma
þjóð?
Hvað fær þig til að halda að það
sé skynsamlegra að skulda meira
en minna, eða að halda að með því
að skulda lengur gegn vægari vöxt-
um en grimmari verðbótum sért þú
að græða eða að létta þér byrð-
arnar?
Í nær verðbólgulausu tíðarfari,
2–4%, þegar íslenska krónan er allt
að því að vera einn sterkasti gjald-
miðill heims og evran fellur úr 85 í
75 miðað við krónu og dollarinn
fellur úr 105 niður í 60 miðað við
krónu þá finnst þér ekkert eðli-
legra en að nær allar vörur hækki
8–10% á ári vegna innlendra verð-
hækkana? Og að bílverð hækki með
hverri nýrri árgerð meira að segja
frá, Ameríku, landi dollarsins?
Og manst þú, mín skuldglaða
þjóð, hvað lóð undir einbýlishús
kostaði 1996? Skiptir ekki máli, í
dag kostar hún 20 og
eitthvað milljónir – já,
ein lóð undir einbýlis-
hús kostar 20 milljónir,
árið 2000 var selt ekki
alveg fullbyggt 250 fer-
metra einbýlishús í
Grafarvogi fyrir 20
milljónir og það þótti
mjög gott verð þá,
hvað hefur breyst, mín
sjúka þjóð, hvað veldur
því að þú ert tilbúinn
að greiða í dag 60
milljónir fyrir þetta
sama hús? Húsið er
ekki meira virði, árin
eru ekki nema tæplega
6 og verðbólgan á
tímabilinu er ekki
nema um 20% +- eitt-
hvað, hvað hefur komið
fyrir verðskynið hjá
þér, ertu orðin vitskert eða er geð-
veiki að ganga sem einhver um-
renningspest?
Hví veður þú út í banka til að
veðsetja sjálfan þig þegar vel geng-
ur? Vinna er nóg og skattar fara
lækkandi, liggur þér á að verða
skítblankur aftur um hver mán-
aðamót vegna nokkurra aukafer-
metra, nýrrar bifreiðar eða sól-
brúnku á rándýrri sólarströnd?
Vakna þú, mín þjóð, verðlag er
eitthvað sem þú getur stjórnað, og
það sérstaklega þegar vel gengur.
Ekki kaupa eitthvað sem sífellt
hækkar, ekki taka lán ef þú getur
safnað og ekki koma nálægt neinu
sem margfaldast í verði á nokkrum
árum án nokkurrar sýnilegrar
ástæðu, eins og lóðaverð á höf-
uðborgarsvæðinu hefur gert á síð-
ustu árum.
Hvað er að þér,
mín íslenska þjóð?
Magnús Jónsson fjallar
um þjóð sína, sem hann telur
að geti stjórnað verðlagi
Magnús Jónsson
’Vakna þú, mínþjóð, verðlag er
eitthvað sem þú
getur stjórnað.‘
Höfundur er verktaki.
EFNI þessarar greinar verður
ekki að fjalla um ástandið í Írak,
enda sú ógn og skelfing, sem þar
ríkir, öllum kunn af fréttum dag-
inn langan.
Á hinn bóginn verða færð fram
rök að því, að þáverandi forsætis-
og utanríkisráðherrar Íslands
hafi brotið lög, þegar þeir tóku
um það ákvörðun tveir einir í
Prag austur að Íslendingar tækju
þátt í hernaði á hendur öðru ríki.
Þeim, sem við lagasetningu og
lögskýringar hafa fengizt, er full-
kunnugt um að athugasemdir eða
greinargerðir með laga-
frumvörpum hafa lagaígildi, enda
fram lagðar til frekari útlistunar.
Í marz 1949 fól Alþingi rík-
isstjórn Íslands að gerast stofn-
aðili að Norður-Atlantshafs-
bandalaginu.
Athugasemdum með þings-
ályktun þeirri, sem aðild ákvað,
fylgdi skýrsla, sem þrír ráðherrar
höfðu gefið um för sína til Wash-
ington að kynna sér efni stofn-
samningsins og skýra ,,rækilega
sérstöðu landsins“.
Orðrétt segir þar: ,,Við tókum
fram að Ísland hvorki hefði né
gæti haft eigin her og mundi þess
vegna hvorki geta né vilja fara
með hernaði gegn nokkurri þjóð,
jafnvel þótt á það yrði ráðizt.“
Ráðherrarnir þrír, sem túlkuðu
sérstöðu Íslands, voru Bjarni
Benediktsson, utanríkisráðherra,
Emil Jónsson, viðskiptaráðherra
og Eysteinn Jónsson, mennta-
málaráðherra.
Við afgreiðslu málsins á alþingi
segir svo m.a. í áliti meirihluta ut-
anríkisnefndar, dags. 29. marz:
,,Þá er nefndin og þeirrar skoð-
unar, að trygging sé fengin fyrir
því, að sérstaða Íslands sé ölum
samningsaðilum ljós og að hún
muni virt í þeim samtölum, sem
hér er um að ræða. Sú sérstaða er
á þá leið, að Íslendingar eru vopn-
laus þjóð og munu eigi stofna her
og því ekki segja nokkurri þjóð
stríð á hendur.“
Þeir, sem undirrita þetta
nefndarálit, eru: Ólafur Thors,
Ásgeir Ásgeirsson, Gunnar Thor-
oddsen og Jóhann Hafstein.
Það fer því ekki milli mála, að
alþingi löghelgaði á sínum tíma að
Ísland myndi ,,ekki segja nokk-
urri þjóð stríð á hendur“.
Við þessari lögfestingu hefði
enginn getað hróflað nema lög-
gjafarsamkoman sjálf, en ekki
tveir umboðslausir kumpánar á
erlendri grund.
Það þarf ekki frekari vitna við
og þess vegna ástæðulaust að fara
fleiri orðum um þá dæmalausu lít-
ilsvirðingu, sem alþingi var sýnd
með orðum og vinnubrögðum ráð-
stjórnar og handbenda hennar í
utanríkisnefnd. Að ekki sé minnzt
á þegar valdamaður pantaði sér
prófessorsálit um að aðild Íslands
að Íraksstríði væri ekki meiri-
háttar mál, sem þarfnaðist sér-
stakrar meðferðar.
Sverrir Hermannsson
Lögbrjótar
Höfundur er fv. formaður
Frjálslynda flokksins.