Morgunblaðið - 21.05.2006, Blaðsíða 3

21.5.2006 | 3
4 Flugan
var í essinu sínu á listflugi út um alla borg við
upphaf Listahátíðar í Reykjavík.
6 Hjartað slær í tónlistinni
Tómas Guðbjartsson hjartaskurðlæknir hefur
orðið fyrir hugljómun á tónleikum nokkurra
ólíkra listamanna og nú tekur hann í samstarfi
við Listahátíð þátt í að fá einn þeirra, sænska
djasspíanistann Anders Widmark, til Íslands.
10 Skoppa og Skrítla kenna virðingu
og kærleika
Sögupersónur í nýrri þáttaröð fyrir yngstu
börnin í Sjónvarpinu, þær Skoppa og Skrítla,
nota tákn með tali.
12 Frumkvöðull í lögheimum
Þegar Guðrún Erlendsdóttir hóf nám í lög-
fræði á sjötta áratugnum höfðu
margir efasemdir og töldu það
tímasóun því hún ætti eftir að
gifta sig, eignast börn og hætta
í náminu. Það síðasta gekk
ekki eftir og varð Guðrún fyrst
kvenna á Íslandi skipuð hæsta-
réttardómari 1986.
20 Kjólasumar og sól
Sjaldan hafa kjólar verið eins
vinsælir og nú hjá þeim sem
tolla í tískunni.
24 Kominn tími til!
Réttirnir á Era Ora í
Kaupmannahöfn eru allt
frá því að vera ágætir til
þess að vera frábærir.
26 Lofar góðu
Saga Ýr Kjartansdóttir
æfir sjálfsvarnarlistina
taekwondo fimm sinnum
í viku.
26 Saga hlutanna
Púsluspil kom til sögunnar á síðari hluta 18.
aldar og var þá notað til landafræðikennslu.
28 Krossgátan
Hvaða drykkur hjá sókn reynist meðlæti?
Skilafrestur úrlausna rennur út næsta föstu-
dag.
30 Pistill
Páll Ásgeir Ásgeirsson fordæmir sóun og
bruðl sem honum finnst stundum vera bein-
línis hvatt til.
Forsíðumyndina tók Kristinn Ingvarsson af Guðrúnu Er-
lendsdóttur á heimili hennar 16. maí 2006.
10
Hrefna Hallgrímsdóttir skrifar sögurnar
um Skoppu og Skrítlu og fer með hlut-
verk Skrítlu á móti Lindu Ásgeirsdóttur,
Skoppu, í nýrri þáttaröð fyrir yngstu
börnin í barnatíma Sjónvarpsins.
Þótt Betty Friedan hafi geyst fram á sjónarsviðið í Bandaríkj-
unum árið 1963 með bókina The Feminine Mystique eða
Goðsögnina um konuna, voru umræður um réttindi kvenna
ekki háværar á Íslandi langt fram á sjöunda áratuginn. Bókin
tekur fyrir þá kenningu að það sé í „eðli“ kvenna að fórna sér fyrir aðra og er fórnarkostnaðurinn tíund-
aður. Talið er að hugmyndafræðin í bókinni hafi átt mikinn þátt í að konur fylltust eldmóði og samein-
uðust í baráttu sinni gegn úreltum gildum og fyrir auknum réttindum kvenna. Þær vildu fá sömu tæki-
færi og réttindi til náms og starfa og karlar. Allmörgum árum áður, um 1946, hafði þó runnið upp fyrir
Guðrúnu Erlendsdóttur, þá tíu ára, að konur gætu gert það sem þær vildu. Örfáar konur á Íslandi
höfðu nefnilega gert nákvæmlega það, en Guðrún og systir hennar höfðu einmitt veitt einni slíkri sér-
staka eftirtekt á gangi í Bankastræti eins og hún rifjar upp í viðtali við Orra Pál Ormarsson í Tímaritinu
í dag: „Sjáðu þessa konu, hún er læknir,“ sagði systirin. „Hvað ertu að segja? Mér var allri lokið, ég var
svo hissa á því að hún skyldi vera læknir.“ Þótt Guðrún eins og fleiri telji að baráttunni sé ekki lokið,
hvarflar tæpast að tíu ára stelpum í dag annað en að þær geti orðið allt það sem strákar geta orðið. Svo
mikið hefur í það minnsta áunnist. Sjálf gekk Guðrún menntaveginn, lauk embættisprófi í lögfræði
1961, varð héraðsdómslögmaður 1962, hæstaréttarlögmaður fimm árum síðar og fyrst íslenskra kvenna
skipuð hæstaréttardómari 1986 en lét af störfum fyrr á þessu ári á sjötugasta aldursári. Í viðtalinu kem-
ur fram að hún hefur látið sig réttindamál kvenna miklu varða, m.a. tekið þátt í að semja lög um jöfn
laun kvenna og karla árið 1975. Áhugi hennar vaknaði fyrir rúmum fjörutíu árum við lestur Goðsagn-
arinnar um konuna, sem á þeim tíma varð mörgum brautryðjendum
og mögulegum goðsögnum framtíðarinnar hugljómun. | vjon@mbl.is
21.05.06
Kostir kallast þessi stóll Bjargar Ólafsdóttur
vöruhönnuðar en hann er einn þriggja svo-
kallaðra Lesblindra stóla, sem eru útskrift-
arverkefni hennar úr Listaháskóla Íslands í
vor. Stóllinn er þeim eiginleika gæddur að
vera á þrettán mislöngum fótum sem gera það að verkum
að hann veltur án þess að hætta sé á að hann fari um koll.
„Mig langaði að vekja forvitni fólks um lesblindu og að það
fengi örlitla innsýn í þann heim,“ segir Björg en BA-ritgerð
hennar fjallaði einmitt um lesblindu. „Lesblindir búa yfir
ýmsum hæfileikum sem fólk veit ekki endilega um og þessi
stóll lýsir einum stærsta kostinum sem fylgir því að vera
lesblindur. Þegar lesblindir verða forvitnir um einhvern hlut
eða skilja hann ekki sjá þeir hann fyrir sér og hringsóla í
kringum hann í huganum – sjá hann frá öllum hliðum. Velt-
ingurinn í stólnum á að lýsa þessu því sá sem situr í honum
upplifir mörg sjónarhorn þar sem hann getur verið í átta
mismunandi stöðum.“
Fyrirmynd stólsins er „gömlu íslensku eldhússtólarnir“ eins
og Björg útskýrir. „Tilgangurinn var að fólk þekkti þá strax
og sæi því auðveldlega hvað væri öðruvísi við þá.“ Fæt-
urnir þrettán eru soðnir neðan á járnplötu undir setu stóls-
ins en Stáliðjan var Björgu innan handar við smíðina á
gripnum.
Stóllinn | Björg Ólafsdóttir
Ís
le
ns
k
hö
nn
un
Tímarit Morgunblaðsins Kringlunni 1, 103 Reykjavík, sími 5691100, netfang: timarit@mbl.is Útgefandi Árvakur hf. Umsjón Valgerður Þ. Jónsdóttir, vjon@mbl.is
Auglýsingar sími 5691111 netfang augl@mbl.is Bréfsími 5691110 Prentun Prentsmiðja Morgunblaðsins ISSN 1670-4428