Morgunblaðið - 21.05.2006, Blaðsíða 8

8 | 21.5.2006
staklega haldið því á lofti í fótboltahópnum að hann stundaði fiðlunám og fór aldr-
ei með fiðlutöskuna í skólann.
„Það þótti dálítið stelpulegt.“
Á endanum þurfti fiðlarinn með hreyfiþörfina að velja og lagði fiðluna á hilluna
og tók á endanum upp skurðhnífinn í stað bogans.
„Ég er mjög þakklátur foreldrum mínum fyrir að hafa beitt mig hæfilegum
þrýstingi þegar ég vildi hætta og þannig komið mér þetta langt í tónlistarnámi. Það
hefur víkkað geysilega þekkingu mína og upplifun á tónlist. Ég hef ekki haldið
spilamennskunni við – þá sjaldan að ég gríp í fiðluna þá gæti ég þess að enginn sé í
heyrnarfæri.“
Tómas er sonur Guðbjarts Kristóferssonar menntaskólakennara og jarðfræðings
og Guðbjargar Tómasdóttur kennara við Verslunarskólann og á einn yngri bróður,
Hákon, og enn yngri systur, Ingibjörgu. Kona hans er Dagný Heiðdal listfræðingur
og þau eiga tvö börn, Guðbjörgu 19 ára og Tryggva 16 ára.
„Ég er sennilega eins og faðir minn sem sökkvir sér í áhugamál sín og gerir þau
að dellu. Það er sama hvort hann fékk áhuga á tölvum, fiskabúrum eða tónlist,
hann kynnti sér alltaf allt til hlítar og nýjasta dellan er kaffigerð og það er komin
gríðarstór kaffivél í eldhúsið
hjá honum sem þurfti pípu-
lagningamann til að tengja.“
Líflæknir Listahátíðar | En
hvernig fer maður að því að
koma uppáhaldsdjassaranum
sínum inn á dagskrá Listahá-
tíðar. Tókstu bara upp símann
og hringdir í frú Þórunni?
„Þórunn Sigurðardóttir er
ótrúleg kona sem kann best
við sig með marga bolta á lofti
í einu eins og ég sjálfur. Ég
mætti með bréf og úrklippur
og vel undirbúinn á skrifstofu
Listahátíðar og þá vildi svo til
að hún var töluvert veik með
slæmt kvef og var ekki á rétt-
um sýklalyfjum. Ég gat því
nýtt mér þekkingu mína og
fyrsta kortérið af viðtalinu fór í
að skoða sjúklinginn, banka ennisholurnar og skrifa upp á nýjan lyfjakúr. Með
þessu komst ég kannski svolítið framar í röðina en mér tókst ekki að selja henni
þetta í fyrstu atrennu. En ég gafst heldur ekki alveg upp og gat verið að hringja
undir því yfirskini að ég væri að athuga með heilsufar hennar og við höfum náð
mjög vel saman og það sama má segja um allt starfslið Listahátíðar. Síðan bauð
Þórunn mér starf sem líflæknir Listahátíðar, starf sem ég þáði með þökkum.“
Hvernig getum við staðsett Anders Widmark í litrófi djasspíanista?
„Það sem gerir hann sérstakan er að hann er klassískur píanisti fyrst og fremst.
Hann er hinsvegar undir sterkum áhrifum frá látnum sænskum píanista sem hét
Jan Johansson. Johansson var ákaflega áhrifamikill tónlistarmaður í sínu heima-
landi en hann gaf út plötu á sjöunda áratugnum sem heitir Jazz på Svenska og eru
sænsk þjóðlög og vísur í djassútsetningum. Þessi plata er enn ein af mest seldu
djassplötum í Svíþjóð og þótt víðar væri leitað.
Anders Widmark er einn af þremur stórum núlifandi píanóleikurum í sænskum
djassi en hinir tveir eru Jan Lundgren og Esbjörn Svensson en þessir þrír eru allir á
svipuðum aldri eða rúmlega fertugir og hafa markað spor í sænska djasstónlist. Ég
myndi segja að Widmark sé auðheyrilegur en frumlegur og vel til þess fallinn að
opna djassinn fyrir þeim sem vilja ganga honum á hönd.
Í íslenskum djassheimi má segja að Guðmundur Ingólfsson heitinn hafi fetað í
fótspor Jans Johansson þegar hann fór að hljóðrita djassútsetningar á íslenskum
þjóðlögum og þekktum sönglögum þótt Guðmundur hefði reyndar fjölbreyttari
stíl en Johansson enda menntaður í Bandaríkjunum.
Ég get ljóstrað því upp að draumur minn og markmið er að allir þessir þrír
sænsku djasspíanistar komi til Íslands og haldi tónleika en mér fannst rétt að byrja
á Widmark því ég uppgötvaði tónlist hans fyrst,“ segir Tómas svo ljóst er að dokt-
orinn tónelski er alls ekki hættur að miðla okkur af áhugamálum sínum.
„Mér hefur þótt gríðarlega gaman að koma heim og hlusta á alla þá nýsköpun og
grósku sem er á ferðinni í íslenskri tónlist. Mitt markmið er að fá fleiri til að hlusta á
djass og fá yngra fólk til að hlusta meira en það gerir nú.“
Tómas hefur hlustað á djass í Ameríku og hefur ferðast til Bandaríkjanna sér-
staklega til þess að hlusta á tónlist og fór m.a. á tónlistarhátíðina South by Sout-
hwest í Texas nýlega.
En hvað um goðsögnina um að skurðlæknar hlusti á tónlist á skurðstofunni? Er
þetta rétt og hver ræður tónlistarvalinu?
„Vissulega getur verið gott af hafa tónlist við vinnuna en það þarf að vera tónlist
sem öllum fellur og mér finnst brýnt að allir felli sig við valið því það er hópur sem
vinnur á skurðstofunni, ekki bara læknirinn. Ég hef unnið með skurðlækni sem
vildi alltaf spila óperuna Aidu á fullum styrk þegar vel lá á honum og það var
stundum kvartað úr nærliggjandi skurðstofum. Í útlöndum ráða skurðlæknarnir
þessu en hér heima gæti ég best trúað að hjúkrunarkonurnar hefðu síðasta orðið.
Sjálfum finnst mér ekkert höfuðatriði að hafa tónlist við vinnuna. Ég vil frekar
hlusta á tónlist við aðrar aðstæður og geta veitt henni fulla athygli mína.“
Meiri samvinna, minni stéttaskipting | Tómas lærði á Landspítalanum fyrir mörgum
árum en svo lenti hann í ferðalögum eins og sagt er og stundaði sérnám í lækn-
isfræði í Svíþjóð og Bandaríkjunum í samtals ellefu ár en er kominn heim í heið-
ardalinn sem Guðjón Samúelsson teiknaði fyrir rúmum 80 árum, þar sem enn eru
áletranir á dönsku á skrifstofuhurðum sem segja Adgang forbudt og eitthvað fleira.
En nú er Tómas ekki réttur og sléttur læknanemi heldur hefur klifið brattar hlið-
ar valdapíramída hvítu sloppanna og er hjartaskurðlæknir. Þeir standa býsna ná-
lægt toppnum – að minnsta kosti í bíómyndum og sjónvarpsþáttum.
Er þetta samfélag fastmótaðra og stéttaskiptara en utan veggjanna?
„Ég býst við því, sérstaklega í skurðlækningum. Áður fyrr var stéttaskipting þess
afar skýr líkt og innan hersins þar sem það var alveg skýrt hver var hershöfðinginn
og hverjir voru fótgönguliðar. Eitthvað eimir eftir af þessu enn og ber eflaust keim
af þeirri nauðsyn að hlutverk, skyldur og verksvið hvers og eins sé skýrt afmarkað
og skilgreint,“ segir Tómas og segir pípandi farsímanum að hann hringi rétt strax.
Eru skurðlæknar ekki enn í tölu hálfguða frekar en manna?
„Sá tími er liðinn. Fólk í dag er mun meðvitaðra um þá meðferð sem í boði er og
hvaða möguleikar bjóðast og kemur mun betur undirbúið inn í aðgerðir en áður
þegar menn lögðu líf sitt í hendur læknanna í bókstaflegri merkingu.“
Þannig að þegar forvitið og vel upplýst fólk veikist í dag þarf þá skurðlæknir að
ræða við það eins og kollega frekar en sjúklinga fyrir aðgerð?
„Stundum er það svo, já. Þessi samskipti hafa líklega á sér meiri blæ viðskipta en
áður. Sjúklingurinn er kominn til að fá ákveðna þjónustu.
Það er mikilvægt fyrir okkur að bregðast ekki í þessu upplýs-
ingahlutverki.“
Sérðu mun á spítalasamfélaginu milli landa og á þeim tíma
sem þú hefur verið að læra?
„Ungir læknar í dag eru meðvitaðir um að samvinna er
vænlegri til árangurs og við erum hluti af teymi sem hefur
það verkefni að greina sjúkdóma og lækna.
Ég hef verið í Svíþjóð og Boston og sænska kerfið er líkara því íslenska en í Am-
eríku er stéttaskipting innan spítalans miklu meiri og hjartaskurðlæknir þar er
kóngur í ríki sínu og talar ekki við hvaða starfsmann sem er.“
Líkir sápan eftir lífinu? | Er sú mynd sem við sjáum af spítalalífi í vinsælum sjón-
varpsþáttum þá nokkuð rétt hvað þetta varðar?
„Það eru læknar sem eru til ráðgjafar við gerð þáttanna og í mörgum atriðum er
þetta líkt raunveruleikanum. Sjálfur hef ég ekki gaman af því að horfa á svona
þætti, ég hafði gríðarlega gaman af Riget sem danska sjónvarpið sýndi í gamla daga
enda var ég þá að vinna í Svíþjóð og óspart gert grín að Svíum, en yfirleitt finnst
mér nóg að upplifa þessa spennu í vinnunni.“
Væri hægt að sviðsetja svona þætti á Landspítalanum?
„Áreiðanlega, en ég ætla ekki að vera ráðgjafi við handritið.“
Hvað réði vali þínu á hjartaskurðlækningum sem sérgrein?
„Ég ætlaði fyrst í lyflækningar en svo kom ég á kúrs hjá prófessor Jónasi Magn-
ússyni sem smitaði mig. Ég hafði alltaf haft gaman af smíði og gaman af að vinna í
höndunum og sá að í skurðlækningum gæti ég sameinað fræði lyflækninganna og
handverkið. Við tökum flóknar ákvarðanir varðandi lyfjagjöf í mínu starfi en
vinnum einnig mikið af mjög nákvæmri handavinnu og þetta hentar mér mjög vel.
Ég er spennufíkill og hjartaaðgerðir eru spennandi. Þessar aðgerðir eru hættu-
legar en árangur af skurðaðgerðum er samt gríðarlega góður. Dánartíðni sjúklinga
sem fara í opnar hjartaaðgerðir er innan við tvö prósent sem er ótrúlega góður ár-
angur en það er ekki síst að þakka góðri hjúkrun og framförum í gjörgæslumeðferð
sem er mjög mikilvæg.“
Að þeim orðum sögðum steig ég út í sólskinið en doktor Tómas þaut inn á gjör-
gæslu og sloppurinn stóð láréttur aftur af honum. | lysandi@internet.is
Ég gat því nýtt mér þekkingu mína og
fyrsta kortérið af viðtalinu fór í að
skoða sjúklinginn, banka ennishol-
urnar og skrifa upp á nýjan lyfjakúr.
HJARTAÐ SLÆR Í TÓNLISTINNI
Anders Widmark held-
ur tvenna tónleika á
Listahátíð í Reykjavík.