Morgunblaðið - 15.07.2006, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 2006 23
DAGLEGT LÍF Í JÚLÍ
Sími: 50 50 600 • www.hertz.is
Bókaðu
bílinn heima
- og fáðu 500
Vildarpunkta
Vika í
Evrópu
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
H
ER
32
54
6
05
/2
00
6
16.600
Ítalía
*
kr. - ótakmarkaður akstur,
kaskó, þjófavörn, flugvallargjald
og skattar.
13.200
Spánn
kr. - ótakmarkaður akstur,
kaskó, þjófavörn, flugvallargjald
og skattar.
19.400
Holland
kr. - ótakmarkaður akstur,
kaskó, þjófavörn, flugvallargjald
og skattar.
17.900
Bretland
kr. - ótakmarkaður akstur,
kaskó, þjófavörn, flugvallargjald
og skattar.
24.200
Danmörk
kr. - ótakmarkaður akstur,
kaskó, þjófavörn, flugvallargjald
og skattar.
* Verð miðast við gengi 1. maí 2006.
*
*
*
*
É
g er dugleg í heimilis-
törfunum,“ segir Auð-
ur Lilja Ámundadótt-
ir, 16 ára. ,,Ég kann að
skúra gólf, þvo baðkar
og pússa spegil. Það er gott ráð að
pússa spegil með dagblaði. Ég lærði
það hér í Sérsveitinni. Fyrst spraut-
ar maður vatni á spegilinn og svo
pússar maður hann með dagblaði,“
segir hún og sýnir ljósmyndaranum
svolítið feimin. Markmiðið með
starfi Texas er einmitt að styðja ein-
staklinga með fötlun til sjálfstæðis
og byggja á því sem hann getur.
Starfsemin grundvallast á þeirri
hugmynd að ekki er litið á fötlun
sem vandamál heldur möguleika.
Hver og einn fær þann stuðning sem
hann þarf á að halda og svigrúm til
þess að prófa sig áfram. Hugmynda-
fræðin er sú að aðeins þannig öðlast
fólk færni sem nýtist þeim síðar til
þess að framkvæma athafnir, jafnt á
eigin heimili eða á vinnustöðum, án
stuðnings. Eitt af markmiðum
starfsins er að hlusta eftir röddum
ungmennanna og fara í starfskynn-
ingar á þá staði sem þeim finnst eft-
irsóknarvert að skoða og gætu hugs-
að sér að vinna á í framtíðinni. Þetta
kalla þau í Texas vísindaferðir og
finnst fátt skemmtilegra.
Langar að vinna í BT
Auði Lilju langar mest að heim-
sækja einhverja af verslunum BT í
sumar. ,,Mér finnst gaman í tölvu-
leikjum. Ég er ekki búin að ákveða
hvað mig langar að verða þegar ég
verð stór. Mig langar að prófa að
vera á kassanum í BT.“
Guðjón Gísli Kristinson, 18 ára, er
mjög ánægður í núverandi sumar-
vinnu en hann sækir eins og flestir
meðlimir klúbbsins vinnu fyrir há-
degi hjá Vinnuskóla Reykjavíkur á
Miklatúni og er að sögn starfsmanna
mjög vinnusamur.
Ertu ekkert orðin leiður á rigning-
unni í sumar?
,,Nei. Mér finnst gaman að vinna.“
Ferðu bara í regngalla?
,,Já.“
Hvaða vinnustaði langar þig að
heimsækja?
,,Ég veit það ekki.“
Hvar myndir þú vilja vinna?
,,Á Miklatúni, reyta arfa og svoleið-
is.“
Er Miklatúnið ekki orðið rosalega
fínt?
,Jú, mjög fínt,“ segir Guðjón bros-
andi sem á veturna er í Borgarholts-
skóla. Honum finnst gott og gaman
að læra að þrífa líka enda segist
hann hjálpa til við heimilisstörfin
heima hjá sér. Það gerir Auður, sem
er í Fjölbrautaskólanum í Breiðholti,
líka. ,,Ég tek úr uppþvottavélinni,
ryksuga tröppurnar og raða spól-
um,“ segir hún og er greinilega
dugnaðarforkur.“
Það er margt spennandi fram-
undan í starfsemi Texas, sem er ný-
flutt úr húsnæði Menntaskólans í
Hamrahlíð, þaðan sem nafnið
skemmtilega kemur, og í Vesturhlíð-
ina. Á dagskránni er samstarf á milli
Sérsveitarinnar og Ásgarðs, sem er
handverkstæði fyrir fólk með
þroskahömlun, um framleiðslu leik-
fanga og annarra muna úr tré og er
þá hugmyndin að nýta sér náttúru
Öskjuhlíðar.
Óþolandi heilsufarsspurningar
,,Mér leiðist stundum hérna,“ seg-
ir Guðrún Sara Sigurðardóttir
stríðnislega þegar blaðamaður spyr
hvernig henni finnist í Sérsveitinni.
,,Mig langar miklu frekar að fara
heim að sofa.“
Í ljós kemur að Guðrún Sara, sem
er 17 ára, starfar í Örva fyrir hádegi
og finnst það eiginlega alveg nóg.
Hún leggur engu að síður sitt af
mörkum við þrifin og ber sig mjög
faglega að þar sem hún þurrkar af
borðunum eins og alvön kona. ,,Ég
veit ekki hvað mig langar til þess að
verða þegar ég verð stór eða hvað ég
get orðið en ég er núna í almennu
námi í sérdeild Borgarholtsskóla.
Mig myndi samt langa í starfskynn-
ingu í Hagkaup,“ segir hún en fyrir
fimm árum lenti Guðrún Sara í bíl-
slysi m.a. með þeim afleiðingum að
hún hefur lítinn mátt í fótunum. ,,Ég
horfi mikið á sjónvarp og spjalla svo-
lítið á msn-inu.“ Hún talar hægt en
örugglega, velur hvert orð af kost-
gæfni og er mikil sögukona. Það er
greinilegt að hún hefur fylgst vel
með töktum sjónvarpsfólksins þegar
hún tekur nokkra óborganlega leik-
þætti þar sem hún er ýmist í hlut-
verki spyrilsins eða viðmælanda.
Sérstaklega gerir hún grín að spurn-
ingunni „Hvernig líður þér?“ og öðr-
um heilsufarstengdum, sem hún
segist ekki þola og setur upp mæðu-
svipi, breytir röddinni og andvarpar
af mikilli innlifun. ,,Já, kannski ætti
ég líka að fara í vísindaferð í leikhús,
ég ætla að hugsa um það,“ segir hún
brosandi. Hennar og annarra sér-
sveitarkvenna og -manna biðu svo að
loknu þessu góða dagsverki vöfflur
með rjóma.
 UNGMENNI | Texas er atvinnutengt tómstundastarf í samvinnu við Vinnuskóla Reykjavíkur
Skínandi Sérsveit í starfskynningum
Angandi sápulykt og
vaskir garpar og val-
kyrjur á aldrinum 16–20
ára með sópa, skrúbba og
tuskur á lofti tóku á móti
Unni H. Jóhannsdóttur
þegar hún heimsótti eitt
af verkefnum Sérsveit-
arinnar, Texas, sem er
atvinnutengt tómstunda-
starf í samvinnu við
Vinnuskóla Reykjavíkur.
Það fór ekkert kusk fram hjá hon-
um Gunnari Gísla. Hann var mjög
sáttur í Vinnuskóla Reykjavíkur á
Miklatúni þrátt fyrir rigninguna nú
í sumar og átti sér enga aðra
draumavinnustaði .
Morgunblaðið/Eggert
Þessir vösku garpar og valkyrkjur eru í Texas, atvinnutengdu tómstundastarfi sem er samvinnuverkefni Sérsveit-
arinnar og Vinnuskóla Reykjavíkur. Þau fara víða í starfskynningar í sumar sem þau kalla því skemmtilega nafni
vísindaferðir enda er margt sem þarf að rannsaka á vinnumarkaðnum.
Guðrún Sara bar sig fagmannlega
með borðtuskuna. Hana langaði í
starfskynningu í Hagkaup en hún
er líka efnilegt skáld og leikkona.
Auður Lilja er bráðefnileg í hús-
verkunum en langar að prófa að
vinna á kassa í BT því henni finnst
gaman að vera í tölvuleikjum.
ÞAU börn sem á sínum fyrstu skólaárum sæta
einelti kunna að eiga við hegðunarvanda að
stríða síðar, að því er rannsókn sem gerð var
við Kings College í London bendir til. „Nið-
urstöður okkar benda til þess að það að verða
fórnarlamb eineltis á fyrstu skólaárum hafi
áhrif á hegðunarþroska barnsins og geð-
heilsu,“ hefur heilsuvefurinn msnbc.com eftir
dr. Louise Arseneault, höfundi rannsókn-
arinnar.
„Inngripsáætlun sem og áætlun sem hindra á
geðræn vandamál meðal barna ættu einnig að
taka til eineltis sem áhættuþáttar,“ segir í
rannsókninni sem birt var í tímaritinu Pediat-
rics.
Alls tóku 2.232 einstaklingar þátt í rann-
sókninni og voru þeir fyrst teknir til skoðunar
við fimm ára aldur og síðan aftur sjö ára.
Stærstur hluti barna á þessu aldursbili hafði
aldrei upplifað einelti, en 14,4% þeirra voru
„hrein fórnarlömb“ og 6,2% féllu í flokkinn
“yfirgangsseggur/fórnarlamb“ – þ.e. börn sem
höfðu sætt einelti og lagt síðar aðra í einelti.
Hópur 1.387 barna sem ekki þekktu til eineltis
voru síðan notuð sem samanburðarhópur. Þeir
hópar barna sem sætt höfðu einelti eða beitt
aðra því áttu í umtalsvert fleiri tilfellum við
meiri hegðunarvanda að stríða auk þess að
eiga erfiðara með að aðlagast skólastarfinu.
Vandi „hreinu fórnarlambanna“ var þar víða
sá að þau voru inn í sig, þunglynd, kvíðin og al-
mennt óhamingjusamari í skólanum. Börn úr
„yfirgangsseggs/fórnarlambs“ hópnum áttu
einnig við innri vanda að stríða auk þess sem
hegðun þeirra var andfélagslegri og gerðu þau
t.d. lítið af því að taka tillit til tilfinninga ann-
arra. Þau voru þá enn óhamingjusamari í skól-
anum en „hreinu fórnarlömbin“ og börnin í
samanburðarhópnum.
Fyrri rannsóknir hafa bent til þess að staða
fórnarlambs kunni að tengjast geðrænum
vandamálum hjá fullorðnum og einnig er vitað
að geðræn vandamál meðal fullorðinna eiga
oft rætur sínar í slælegri geðheilsu í æsku.
Langvarandi áhrif eineltis
 BÖRN
Morgunblaðið/ÞÖK
Áhrif eineltis geta reynst langvarandi.