Morgunblaðið - 30.12.2006, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 30. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
LÝÐRÆÐISLEGT AÐHALD
Morgunblaðið greindi frá þvífyrir skömmu að á vegumsýslumannsembættisins á
Keflavíkurflugvelli hefði um tveggja
ára skeið verið starfrækt svokölluð
greiningardeild, sem mæti áhættu á
þeim svæðum, sem íslenzkir friðar-
gæzluliðar starfa á. Blaðið lét í ljós þá
skoðun að þetta væri þörf starfsemi,
en sagði koma á óvart að ekki hefði
verið greint frá þessari starfsemi op-
inberlega fyrr.
Í Morgunblaðinu í gær kemur fram
að utanríkismálanefnd Alþingis var í
haust ekki kunnugt um þessa starf-
semi. Það kemur líka á óvart.
Í fréttaskýringu Davíðs Loga Sig-
urðssonar blaðamanns er sagt frá því
að sýslumannsembættið á Keflavíkur-
flugvelli hafi haft hug á því í haust að
senda mann til starfa hjá gagnnjósna-
deild NATO í Kabúl í Afganistan.
Skömmu áður en starfsmaðurinn átti
að fara til Afganistans var sú ákvörð-
un tekin sameiginlega af Jóhanni
Benediktssyni sýslumanni og Grétari
Má Sigurðssyni, ráðuneytisstjóra ut-
anríkisráðuneytisins, að hann færi
hvergi.
„Það varð ákveðin áherslubreyting
með nýjum ráðherra og eitt af því sem
við nú leggjum áherslu á er að gera
ekkert sem ekki hefur verið kynnt
fyrir utanríkismálanefnd Alþingis áð-
ur. Og þetta verkefni hafði ekki verið
kynnt þar,“ segir Grétar Már í blaðinu
í gær. Hann upplýsir ennfremur að
hætt hafi verið við fleiri verkefni í suð-
urhluta Afganistans, þar sem aðstæð-
ur eru mjög hættulegar.
Valgerður Sverrisdóttir hefur lagt
á það áherzlu, eftir að hún tók við
embætti utanríkisráðherra, að skapa
samstöðu um utanríkisstefnuna. Það
stuðlar auðvitað að slíkri samstöðu,
ekki sízt í viðkvæmum málum eins og
þeim að senda íslenzka starfsmenn til
starfa á átakasvæðum, að fulltrúar Al-
þingis séu vel upplýstir um málið og
þá áhættu, sem í verkefnunum getur
falizt. Þess vegna var rétt ákvörðun
hjá utanríkisráðuneytinu að stöðva
för íslenzka lögreglumannsins til Afg-
anistans.
Íslenzk stjórnvöld munu á næst-
unni þurfa að auka greiningarstarf-
semi af ýmsu tagi. Sú greiningardeild,
sem komið hefur verið upp á vegum
utanríkisráðuneytisins, er nauðsyn-
leg m.a. vegna öryggis friðargæzlu-
liða og hugsanlega getur hún einnig
þjónað einhverju hlutverki vegna
varna landsins. Á vegum ríkislög-
reglustjóra þarf að koma upp grein-
ingardeild vegna þeirrar hættu, sem
m.a. stafar af skipulagðri glæpastarf-
semi og hryðjuverkum.
Það er mikilvægt að sem víðtækust
samstaða ríki um starfsemi af þessu
tagi og þess vegna þarf líka að tryggja
lýðræðislegt aðhald og eftirlit með
henni. Það er auðvitað bezt gert með
því að fulltrúar Alþingis séu vel upp-
lýstir um starfsemina.
FÍKNIEFNI GERÐ UPPTÆK
Hvert fíkniefnamálið hefur rekiðannað á árinu sem nú er að líða
og hafa mörg þeirra verið verulega
umfangsmikil. Eins og fram kemur í
fréttaskýringu Rúnars Pálmasonar í
Morgunblaðinu í gær hafa lögregla
og tollgæsla lagt hald á jafnmikið af
amfetamíni og kókaíni og samanlagt
náðist á árunum sex þar á undan.
Ógerningur er að segja til um
hversu stórt hlutfall þess magns af
eiturlyfjum sem smyglað er til lands-
ins er gert upptækt. SÁÁ telur að
neysla örvandi fíkniefna vaxi stöðugt
og segja samtökin að miðað við fjölda
amfetamínfíkla gæti innflutningur
numið 640 kílóum á ári, sem myndi
þýða viðskipti upp á 2,7 milljarða
króna.
Sá árangur sem yfirvöld hafa náð í
að stöðva fíkniefnasmygl er lofsverð-
ur. Rót vandans liggur hins vegar í
eftirspurninni. Líf einstaklings á
valdi eiturlyfja er ömurlegt og allt of
margir hafa orðið eiturlyfjafíkninni
að bráð í íslensku þjóðfélagi. Barátt-
an gegn eiturlyfjum er spurning um
mannslíf.
Taka þarf með fullum þunga á þeim
sem smygla eiturlyfjum inn í landið
og hagnast á eymd annarra. Það má
hins vegar ekki gleyma því að eitur-
lyfjasjúklingarnir eru fórnarlömb og
það er lykilatriði að kapp verði lagt á
að opna þeim dyrnar út úr heimi eit-
urlyfjanna en ekki bæta harðri refs-
ingu ofan á þá erfiðleika sem fyrir
eru.
MÁLEFNI INNFLYTJENDA
Alþjóðahús veitti í gær viður-kenningar undir yfirskriftinni
„Vel að verki staðið“ fyrir lofsverða
frammistöðu í málefnum innflytj-
enda á Íslandi.
Séra Miyako Þórðarson fékk við-
urkenningu fyrir að hafa stofnað
söfnuð heyrnarlausra innan þjóð-
kirkjunnar og þar með hjálpað fólki
í neyð í öðru landi en hennar föð-
urlandi. Oft gleymist framlag inn-
flytjenda til íslensks samfélags og
með því að heiðra Miyako er minnt á
það.
Anna Guðrún Júlíusdóttir, kenn-
ari við Breiðholtsskóla, var heiðruð
fyrir uppsetningu og vinnu við Fjöl-
menningarvef barna. Aðlögun inn-
flytjenda að íslensku þjóðfélagi velt-
ur ekki síst á hvernig búið er að
börnum þeirra.
Þriðja viðurkenningin kom í hlut
Morgunblaðsins fyrir umfjöllun um
málefni innflytjenda og að endur-
spegla samsetningu þjóðfélagsins
eins og hægt er. Sérstaklega er tek-
ið til þess að blaðið hafi sett sér
siðareglur um umfjöllun um fjöl-
menningarlegt samfélag. Í Morgun-
blaðinu hefur verið reynt að varpa
ljósi á þeir breytingar, sem orðið
hafa á íslensku samfélagi á liðnum
árum, þar á meðal með því að fjalla
um framlag innflytjenda til sam-
félagsins. Viðurkenning Alþjóðahúss
er Morgunblaðinu ekki síst hvatning
til að gera betur í umfjöllun sinni
um málefni innflytjenda.
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
„VIÐ vorum kallaðir út klukkan
hálfsjö til að fara um borð í Wilson
Muuga með lögregluþjón og mann
frá Gæslunni til að meta ástandið á
skipinu og á strandstað,“ segir
Auðunn F. Kristinsson, yf-
irstýrimaður og sigmaður hjá
Landhelgisgæslu Íslands, sem var
í eldlínunni 19. desember sl. þegar
sjö skipverjum af danska varðskip-
inu Triton var bjargað úr sjáv-
arháska. Björgunaraðgerðin sem
heppnaðist afar vel var sú fyrsta
sem Björn Brekkan Björnsson tók
þátt í sem flugstjóri.
Skipstjóri flutningaskipsins Wil-
son Muuga hafði tilkynnt að engin
hætta væri á ferðum en þrátt fyrir
það bjó áhöfn TF-LÍFAR sig undir
að fara á strandstað, s.s. til að
tryggja að mengunarslys hlytist
ekki af. „Þegar við vorum á leið út í
vél í þetta verkefni fáum við til-
kynningu um að Triton hefði sent
bát út til að freista þess að koma
dælum um borð og þeir söknuðu
sinna manna. Grunur var um að
bátnum hefði hvolft og þeir væru í
vandræðum. Þá stukkum við af
stað,“ segir Auðunn og Thorben
Lund, stýrimaður og sigmaður,
bætir við að mönnum hafi verið
nokkuð brugðið. „Það hristi sér-
staklega upp í okkur að fá allt í
einu útkall um átta kollega í háska,
það stendur manni svo nærri.“
Sáu aldrei flutningaskipið
Björn Brekkan Björnsson flug-
stjóri segir að í einni svipan hafi
verkefnið breyst úr tiltölulega auð-
veldu í flókið og erfitt. „Það er allt
annað að ná mönnum úr sjó, í
svartamyrkri og slæmu veðri, en
að hífa frá upplýstu skipinu,“ segir
Björn en hlutverk hans var að
koma áhöfninni á vettvang ásamt
flugmanni. Í þessu tilviki voru tveir
sigmenn um borð og segir Björn
það hafa reynst afar heppilegt.
Áhöfnin fékk líklega staðsetn-
ingu björgunarbátsins frá danska
varðskipinu og fljótlega eftir að
þyrlan kom á vettvang og leit hófst
sáu þeir björgunarbát fyrir utan
brimið. Öflugir nætursjónaukar
Gæslunnar reyndust mikilvægir.
„Við sáum næstum ekki neitt, en
fljótlega blikkljós á nætursjónauk-
anum sem skáru sig frá öldunum.
Við sáum til að mynda aldrei Wil-
son eða danska skipið.“
Þegar ljóst var að um blikkljós
af björgunarvestum var að ræða
reyndi fyrst á sigmanninn. „Ég fór
niður til skoðunar en fljótlega var
ljóst að enginn var í vestunum og
þá héldum við áfram leit. Einni eða
tveimur mínútum síðar fundum við
fjóra menn saman. Þrír þeirra voru
talsvert sprækir og í góðu lík-
amlegu ásigkomulagi en einn orð-
inn frekar kaldur og þrekaður.
Hinir héldu honum uppi en hann
hafði misst björgunarvestið,“ segir
Auðunn og bætir við að allir hafi
varðskipsmennirnir verið vel bún-
ir, í flotgöllum og með björg-
unarvesti.
Auðunn var látinn síga niður til
að sækja varðskipsmanninn þrek-
aða og voru töluverð átök við að
koma honum upp. Flotgalli manns-
ins var t.a.m. fullur af sjó og þurfti
fjóra menn til að koma honum inn í
þyrluna. Aðstæður voru m
kjölfarið en töluverður öldu
var og frekar flókið að vera
sigmann í sjónum og ákveð
áhætta. Því var brugðið á þ
að koma lykkjum til manna
sem eftir voru í sjónum, en
ferðinni vanir varðskipsme
forðumst það við svona aðs
að senda sigmann niður, en
björgunin hraðar þar sem
um híft þá upp tvo í einu,“
Auðunn.
„Það var alla vega ekki
gefið að ná þeim upp“
Varðskipsmennirnir vor
tveimur hópum, vel gekk a
hina fjóra og notuð var sam
ferð, lykkjur sendar niður.
mannanna var þá þegar lát
var sú ákvörðun tekin í kjö
hífa hann ekki upp. „Við fe
staðfestingu hjá þeim sem
voru í þyrluna að hann hef
verið nýfarinn undir og þar
fullvíst var að hann væri lá
ákveðið að sækja hann í bir
Farið var með mennina
víkurflugvöll þar sem sjúkr
Útkall vegna
hristi upp í ok
Ótrúlegar aðstæður Mikið brim var á vettvangi og ölduhæðin náði allt að átta metra hæð á meðan gæs
Einfalt verkefni áhafnar TF-LÍF
breyttist skyndilega í flókið þegar
tilkynning kom um ófarir átta manna
af danska varðskipinu Triton
Björgunarmenn Fv. Tóm
Björn Brekkan Björnsson
Í HNOTSKURN
» Sjö dönskum sjóliðum afvarðskipinu Triton var
bjargað úr sjávarháska 19.
desember sl. Einn skipverji
fórst hins vegar en björg-
unarvesti hans rifnaði.
» Áhöfn TF-LÍFAR, þyrluLHG, vann við björgun í
svarta myrkri, miklum öldu-
gangi og úrkomu.
» Alls bjargaði Landhelg-isgæslan 19 mönnum af
strandstað þennan dag.