Morgunblaðið - 06.02.2007, Síða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
A
B
CD
E
FG OPQRSTU
ABC-kort
Þú sækir um ABC-kortið
hjá Netbankanum á www.nb.is
Hjálpaðu bágstöddum börnum og njóttu afsláttar í leiðinni
Með ABC-kortinu færðu 10% afslátt í verslunum
Hans Petersen um land allt og 1% af upphæðinni
rennur beint til ABC-barnahjálpar.
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
VERKLOK við endurbætur Gríms-
eyjarferjunnar eru nú áætluð 25.
maí næstkomandi, að sögn Krist-
ínar H. Sigurbjörnsdóttur, fram-
kvæmdastjóra stjórnsýslusviðs
Vegagerðarinnar. Upphaflega átti
að taka ferjuna í notkun í byrjun
nóvember 2006.
Kristín sagði að áætlaður heild-
arkostnaður við ferjuna væri nú um
350 milljónir króna. Það er nokkru
meira en upphafleg áætlun gerði
ráð fyrir. Kaupverð skipsins var 102
milljónir og upphaflegt samnings-
verð vegna endurbóta um 117 millj-
ónir. Við það bættist lestunar- og
losunarbúnaður fyrir um 54 millj-
ónir, eða samtals 273 milljónir kr.
Þar vantar eftirlitskostnað en hann
er meðtalinn í 350 milljónunum.
Kristín taldi að kostnaðurinn hefði
m.a. hækkað vegna breytinga sem
gerðar voru á ferjunni að beiðni
Grímseyinga. Eins tíndist ýmislegt
til sem ekki var í útboðinu. Í upphafi
var gerð áætlun um kostnað við ný-
smíði Grímseyjarferju og var talið
að hún myndi kosta 700–800 millj-
ónir króna.
Mun umfangsmeira verk
Samningur um endurbætur á
Grímseyjarferjunni var undirrit-
aður 6. apríl í fyrra milli Ríkiskaupa
og Vélsmiðju Orms og Víglundar
ehf. í Hafnarfirði. Eiríkur Ormur
Víglundsson framkvæmdastjóri
sagði viðgerðina hafa byrjað í maí í
fyrra en verkið reynst mun um-
fangsmeira en útboðsgögn gáfu til
kynna. Hann sagði að breytingar
hefðu orðið á öllum liðum tilboðsins
og að skipið væri nánast end-
ursmíðað frá grunni.
Eiríkur telur að áætluð verklok
25. maí nk. standist, svo fram-
arlega sem ekki verði bætt við
verkþáttum. Hann sagði að allri
meiriháttar stálsmíði væri nú lokið
og verið að fara í málningu og inn-
réttingavinnu. Eiríkur taldi að
nokkuð hefði vantað á að ferjan
væri í því ásigkomulagi sem selj-
endur héldu fram og það ætti sinn
þátt í því hve endurbæturnar urðu
umfangsmiklar.
„Ég fullyrði að skipið verður
eins og nýtt þegar það er búið og
örugglega ódýrara en nýtt,“ sagði
Eiríkur. Hann sagði og að skipið
hefði verið strípað niður í beran
skrokk og allar fimm vélar þess
teknar upp frá grunni. Eiríkur
taldi aðspurður að skipið hefði ver-
ið vel smíðað í upphafi.
Heldur meira skip en Sæfari
Garðar Ólason, hreppsnefnd-
armaður í Grímsey, sagði að
Grímseyingum þætti ekki gott að
ferjunni seinkaði. „En við höfum
Sæfara og hann þjónar okkur
ágætlega eins og er,“ sagði Garðar.
„Við vonum bara að hún verði þeim
mun betri þegar við fáum hana.“
Nýja ferjan mun ekki vera
styrkt til siglinga í ís, en Garðar
taldi það litlu skipta. Búið væri að
bæta miklu stáli í skipið, m.a. peru-
stefni, og það væri allt úr þykkara
stáli en var fyrir. „Ef það kemur
hafís þá fara þessi skip ekkert í
hann. Þá bara lokast þetta,“ sagði
Garðar.
Hann fór nýlega að skoða skipið
og taldi að það yrði ágætt þegar
verkinu lyki. Þetta yrði heldur
meira skip en Sæfari og metranum
breiðara.
Umfangsmeira verk
en útboð gerði ráð fyrir
Morgunblaðið/RAX
Endurbætur Stálsmíði er að mestu lokið og vinna að hefjast við málningu og innréttingar nýju Grímseyj-
arferjunnar. Skipið verður eins og nýtt að sögn framkvæmdastjóra Vélsmiðju Orms og Víglundar.
Nýja Grímseyjarferjan á að vera tilbúin 25. maí næstkomandi
GRÍMSEYJARFERJAN Sæfari uppfyllir ekki leng-
ur þau skilyrði sem sett eru fyrir farþegaferjur hér
á landi. Ferjan sem leysa mun Sæfara af hólmi var
smíðuð í Írlandi 1992 og keypt notuð þaðan. Hún er
svipuð að stærð og Sæfari en um metra breiðari og
gangmeiri. Með komu hennar styttist siglingartím-
inn um klukkustund og verður tvær og hálf stund í
stað þriggja og hálfrar. Nýja ferjan á að geta tekið
150 farþega í sæti og uppfylla þær kröfur sem nú
eru gerðar til farþegaferja.
Sæfari heldur nú uppi áætlunarferðum milli Dal-
víkur, Hríseyjar og Grímseyjar. Ferjan siglir til
Grímseyjar þrisvar í viku og flytur bæði farþega og farm. Höfð er um
þriggja stunda viðdvöl í Grímsey áður en ferjan siglir til baka sam-
dægurs.
Sæfari var byggður í Noregi 1978. Þar hét ferjan Bremnes og sigldi
á milli Bergen og Stavanger með viðkomu á minni stöðum. Ferjan var
keypt hingað til lands 1990 og fékk heimahöfn í Hrísey. Þótti mikil
framför að komu hennar, bæði hvað varðaði farmflutninga og far-
þegaflutninga, því gamla ferjan Sævar annaði ekki lengur flutnings-
þörfinni. Kom stundum fyrir að Sævar væri ofhlaðinn
Sæfari mælist 367 brúttótonn og ganghraði skipsins um 10 sjómílur
á klukkustund.
Landflutningar-Samskip annast rekstur ferjunnar samkvæmt
samningi við Vegagerðina.
Ný ferja leysir Sæfara af
hólmi síðar á þessu ári
Sæfari við bryggju í
Grímsey.
VIÐ flutning orku frá Hellisheiði til
stækkaðs álvers Alcan í Straumsvík
hefur verið lagt til grundvallar að
velja ódýrustu og hagkvæmustu
flutningsleiðina. Þórður Guðmunds-
son, forstjóri Landsnets, sagði að
Landsnet væri hins vegar meðvitað
um umræður um að raflínur yrðu
lagðar í jörðu og fyrirtækið myndi
setja fram kröfur um það ef skýr
skilaboð kæmu um að gera það.
Þórður sagði viðræður milli
Landsnets og Alcan um lagningu
raflína vegna stækkunar álversins í
Straumsvík væru langt komnar.
Gengið væri út frá því að lagður yrði
jarðstrengur á Hafnarfjarðarsvæð-
inu. Þessu fylgdi umtalsverður
kostnaður sem gert væri ráð fyrir að
Alcan borgaði. Sömuleiðis væri gert
ráð fyrir að jarðstrengur yrði lagður
á Hellisheiði, en þar væri þó ekki
gengið eins langt og Orkuveita
Reykjavíkur væri að krefjast núna.
Skipulagsstofnun hefur kynnt
matsskýrslu um þessar framkvæmd-
ir. „Skýrslan er sett fram til að kalla
eftir afstöðu samfélagsins til þessara
verkefna og ef Skipulagsstofnun tek-
ur þá ákvörðun að við skulum ganga
lengra þá gerum við það. Við höfum
hins vegar talið rétt og eðlilegt að
leggja fram þá lausn sem við teljum
ódýrasta og hagkvæmasta, en erum
tilbúnir til að fara lengra ef skila-
boðin eru skýr um það. Við erum
fyllilega meðvitaðir um það að and-
inn er í þá átt að fara meira í strengs-
lausnir og höfum út af fyrir sig fullan
skilning á því.“
Von er á niðurstöðu Skipulags-
stofnunar um miðjan þennan mánuð.
Samkvæmt upplýsingum frá Al-
can liggur ekki fyrir hvaða afstöðu
fyrirtækið mun taka varðandi hugs-
anlegar kröfur um lagningu jarð-
strengja.
Í matskýrslu um línulögn vegna
stækkunar álversins í Straumsvík
kemur fram að það er um þrisvar
sinnum dýrara að leggja 245 kV línu
sem flytja þarf rúm 300 MVA í jörðu
en að flytja rafmagnið með loftlínu.
Þegar flutningsgetan er orðin 1000
MVA er verðmunurinn orðinn sex-
faldur. „Til viðbótar við mikinn verð-
mun koma síðan ýmis tæknileg
vandkvæði sem fylgja jarðstrengja-
kerfum á hárri spennu. Líftími jarð-
strengja er jafnframt minni en loft-
lína og sveigjanleiki til breytinga og
aðlögunar flutningskerfisins að
breyttum þörfum er mun minni þar
sem um er að ræða jarðstrengi en
loftlínur,“ segir í matsskýrslu um
orkuflutning til Alcan.
Ódýrasta og hagkvæmasta
leiðin lögð til grundvallar
Landsnet og Alcan hafa ekki lokið viðræðum um raflínur
FRÉTTASKÝRING
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
MIKIL ásókn er í stera hér á landi ef marka
má það magn sem lögregla hefur lagt hald á að
undanförnu. Fyrir liðna helgi var fyrrverandi
formaður Kraftlyftingasambands Íslands
handtekinn með þrjátíu þúsund steratöflur og í
janúar sl. fundu tollverðir um þrettán þúsund
töflur í vörusendingu sem skipað hafði verið
upp í Reykjavík. Þrátt fyrir hættuna sem því
fylgir virðast margir nota stera í sannkölluðum
risaskömmtum til að byggja upp vöðvamassa. Í
litlum skömmtum geta þeir hins vegar reynst
vel í læknisfræðilegum tilgangi.
Skipta má sterum í tvo flokka, vefaukandi
karlkynsstera og barkstera, en steri er í raun
ekkert annað en kolvetnahringur í mismun-
andi lífefnasamböndum í líkamanum. Vefauk-
andi sterar eru t.a.m. notaðir til að byggja upp
líkamann þegar einstaklingur hefur fengið ill-
vígan sjúkdóm, s.s. alnæmi eða krabbamein.
Þeir eru jafnframt misnotaðir, s.s. af íþrótta-
mönnum.
Barksterar eru hins vegar notaðir gegn
bólgusjúkdómum í líkamanum. Þeir eru bann-
aðir til almennrar inntöku en eru notaðir t.a.m.
við astma, liðagigt og ristilsjúkdómum svo fátt
eitt sé nefnt.
Ekki til langframa nema
um alvarlegan sjúkdóm sé að ræða
„Aukaverkanir eru gjörólíkar eftir því hvaða
sterar eru teknir,“ segir Birgir Guðjónsson,
læknir og fyrrum formaður íslensku lyfja-
nefndarinnar, og nefnir sem dæmi um auka-
verkanir við notkun barkstera bólgu í andliti,
hærri blóðþrýsting, beinþynningu, vöðvarýrn-
un og geðtruflanir. „Þeir eru ekki gefnir til
langtíma nema í raun sé um alvarlega bólgu-
sjúkdóma að ræða, það eru sérstaklega
lungnasjúkdómar og vissar æðabólgur.“
Skammtímanotkun þeirra í formi inntökulyfja
eða stungulyfja er hins vegar fremur hættulítil
en ávallt verður að stilla notkun í hóf og fylgj-
ast vel með sjúklingum sem fá steralyf til með-
ferðar.
Líkamleg áhrif vefaukandi stera eru hins
vegar helst á hjartað og æðakerfið, s.s. æða-
kölkun. „Þetta er eiginlega öldrun í kerfinu,
fitusamsetningin í blóðinu breytist alveg. Svo
verður lifrarskaði ef notkun er til langframa.“
Skammtar hundraðfaldir
Á vefsvæði Samtaka áhugafólks um áfengis-
og vímuefnavandann (SÁÁ) segir að flestir telji
sér trú um að þeir noti skammta sem séu undir
hættumörkum. Sannleikurinn er hins vegar sá
að flestir sem nota stera til að byggja upp
vöðvamassa taka jafnvel hundraðfalda þá
skammta sem líkaminn getur þolað og auka-
verkanir eru því margar mjög alvarlegar.
Gjörólíkar
aukaverkan-
ir eftir stera-
tegundum