Morgunblaðið - 10.05.2007, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 2007 33
safna, er líklega að finna hjá danska safnaran-
um Jens Olesen, að sögn Hovdenakk.
Steinþrykk fyrir Laxness
Hovdenakk segir Svavari Guðnasyni ekki
hafa verið vel við Cobra-hreyfinguna. List
Svavars sé þó mikilvægur hluti af þeirri þróun
myndlistar í Danmörku sem leiddi til Cobra.
„Ég hitti Svavar í Feneyjum og hann vildi ekki
tala um Cobra. Hann sagði að sér væri illa við
þetta Cobra-fyrirbæri,“ segir Hovdenakk og
hlær innilega
Á sýningunni má sjá steinþrykk eftir Asger
Jorn, myndskreytingar fyrir smásögu Hall-
dórs Laxness, Sagan af brauðinu dýra. Lax-
ness og Jorn voru ágætis vinir en þó ósammála
um flest, að sögn Hovdenakk. „Jorn og Lax-
ness voru ólíkir að flestu leyti, stjórnmálalegu
sem öðru, en voru þó góðir vinir.“
Cobra-sýningin verður sett upp í Kunst-
Centret Silkeborg Bad í Danmörku í haust og í
Trondheim Kunstmuseum í Noregi á næsta
ári.
nulist þess tíma. „Nokkrir listamenn
u að slíta sig frá súrrealistahreyfingunni,
rá sér stefnuyfirlýsingu þar sem fram
ð þeir vildu ekki heyra undir einræði
ns (skáldsins Andrés Bretons, stofnanda
listahreyfingarinnar). Þeir vildu gefa út
t, í fyrsta lagi, og halda sýningu á til-
kenndri myndlist hvers konar,“ segir
nakk. Sýningin var haldin að hausti
g kom þá í ljós að dönsk áhrif voru afar
Tímaritið fékk nafnið Cobra, líkt og
ngin.
denakk segir sum verkin á Cobra
avík hafa verið gerð fyrir stofnun Cobra
ur eftir, til að sýna fram á þróun í verk-
amannanna yfir lengri tíma. „Ég sækist
ví að sýna verk sem eru dæmigerð fyrir
n tíma og verð að sníða sýninguna eftir
aða verk eru fáanleg,“ segir Hovdenakk.
viti hvar þau sé að finna og þekki rétta
eigendur verka eða forstöðumenn safna.
afi verið reiðubúnir að lána verk nema
fn. Stærsta safn Cobra-verka, utan lista-
sögunnar
Morgunblaðið/RAX
var kynnt í gær. Frá vinstri sjást þeir Per Hovdenakk sýningarstjóri, Lars Olesen að-
tjóri Listasafns Íslands, og Lasse Reimann, sendiherra Danmerkur á Íslandi.
en tavse myte, Opus 5, eða Hin þögla goðsögn, Ópus 5, eftir Asger Jorn, frá 1952–53.
egt fyrir að marka hápunktinn í þróun Cobra-listarinnar og dæmigert verk eftir Jorn.
rakt kunst –
höfn 1937,
essjónisma og
ndlist. Cobra-
önskum mynd-
8. Hún leyst-
ndur hópsins
Brussel og
mont, Joseph
oo Corneille
s, í uppreisn
t samdi þar
ið á kaffihúsi
s eina færa
yndlist-
ar kreddur
a spyrða okk-
t og Noiret til-
tefnuhópnum
nuhópnum.
Cobra-hreyfingin er því í raun sprottin úr þremur öðrum.
Cobra-menn litu svo á að seinni heimsstyrjöldin markaði hrun
gamla þjóðfélagsins, að ríkjandi sjónarmið um listir hefðu ekki gildi
lengur. Cobra-hópurinn taldi listræna sköpun verða að byggjast að
mestu leyti á meðvitundinni og gagnrýnni hugsun, sem var þvert á
hugmyndir súrrealista. Cobra átti að vera vettvangur fyrir mynd-
listarmenn sem voru að gera tilraunir með ný tjáningarform.
Tilraunamennska Cobra-hópsins fólst í sjálfsprottinni tjáningu og
óheftri litanotkun. Gríman varð helsta myndmál hreyfingarinnar,
merki eða tákn sem felur í sér flókinn boðskap og goðsagnateng-
ingu. Verk Cobra-manna voru þó innbyrðis ólík.
Íslenski málarinn Svavar Guðnason, frumkvöðull íslenskrar ab-
straktlistar, tók þátt í haustsýningu Cobra í Kaupmannahöfn 1949
en afþakkaði þó tilboð um inngöngu í hreyfinguna. Hann var þó
áhrifavaldur innan hreyfingarinnar og þekkti danska liðsmenn
hennar. Svavari fannst hann utangarðs meðal danskra myndlist-
armanna og var mikill einstaklingshyggjumaður, að sögn Pers
Hovenakks, sýningarstjóra Cobra Reykjavík. Það er algengur mis-
skilningur að Svavar hafi verið í Cobra-hreyfingunni, að hans sögn.
Í texta eftir Svavar segir um Cobra að listastefna hreyfingarinnar
hafi ekki verið nein föst stefna. Cobra hafi verið „samtök um að vera
ekki nein fastmótuð samtök“.
tofnuð á kaffihúsi í París
Res Orkuskóli tók formlegatil starfa með opnunarhá-tíð í Ketilhúsinu á Akur-eyri í gær. Skólinn, sem á
ensku nefnist The School for Renew-
able Energy Science, er afrakstur
fjögurra ára undirbúningsferlis og
verður alþjóðleg einkarekin mennta-
og vísindastofnun á sviði endurnýj-
anlegra orkugjafa og verður megin-
verkefni skólans að bjóða eins árs al-
þjóðlegt meistaranám í vistvænni
orkunýtingu. Nemendur verða flest-
ir erlendir og er fyrsti nemendahóp-
ur skólans væntanlegur til Akureyr-
ar eftir um fjórar vikur. Áætlað er að
nemendur verði 50–80 þegar skólinn
verður kominn í fulla starfsemi. Há-
skólinn á Akureyri mun skv. þjón-
ustusamningi annast og veita form-
lega M.Sc. gráðu.
Davíð Stefánsson, stjórnarfor-
maður einkahlutafélagsins Orku-
varða, sem á og rekur skólann, segir
RES fyrsta sjálfstæða skólann á há-
skólastigi sem helgaður sé rannsókn-
um og hagnýtu námi um endurnýj-
anlega orku. Nemendur koma
einkum frá Mið- og Austur-Evrópu í
upphafi og einnig frá Bandaríkjun-
um. Íslenskum nemum verður boðin
þátttaka frá upphafi.
Einstakt umhverfi
Aðstandendur skólans segja sér-
stöðu og þekkingu Íslendinga mikla
á nýtingu endurnýjanlegra orku-
gjafa og í því liggi meginrökin fyrir
rekstri sérhæfðs orkuskóla á Íslandi.
Hér á landi sé einstakt og hagstætt
umhverfi til að byggja upp mennta-
stofnun á þessu sviði.
Hugmyndin er ekki gömul, en út-
línurnar hafa frá upphafi verið sjálf-
stæð háskólastofnun sem starfa
myndi við hlið Háskólans á Akureyri
og í nánu sambandi við hann, segir
Davíð Stefánsson.
„Hugmyndin um sjálfstæðan
skóla á sviði orkumála fékk þó ekki
stuðning allsstaðar í upphafi. Menn
nesjamennsku og strandaglópsku
fundu þessu margt til foráttu. Sér-
hæfing sem þessi myndi vart vera
skynsamleg. Svo ótrúlega sem það
kann að hljóma nú í dag, þegar við
stofnum þennan skóla hér, þá mátt-
um við sem höfum frá byrjun starfað
að því að gera hugmyndina að veru-
leika, glíma við andstöðu manna sem
töldu öll tormerki á að starfrækja
menntastofnun af þessu tagi utan
höfuðborgarinnar. Þar væri öll þekk-
ingin en ekki hér á einangraðri
landsbyggð,“ sagði Davíð.
Undirbúningur skólans hefur
byggst á fimm stoðum, að sögn
stjórnarformannsins:
 Eins árs markvissu alþjóðlegu og
rannsóknatengdu meistaranámi
sem hefst í janúar 2008.
 Sumarskóla; í fyrstu verður eink-
um horft til bandarískra háskóla-
nema og von er á fyrsta nemenda-
hópnum innan nokkurra vikna
samkvæmt samkomulagi sem gert
hefur verið við bandaríska stofnun
um viðurkenningu þessa sumar-
náms til námseininga þar í landi.
 Sérstaks leiðtogaskóla, sem er í
undirbúningi, en þar verður boðið
upp á símenntun og námskeið á
þessu sviði fyrir fyrirtæki og
stofnanir. Ráðgert er að hann
hefji störf á komandi hausti.
 Uppbyggingu yfirgripsmikils
samstarfsnets háskóla og rann-
sóknastofnana í Evrópu og Norð-
ur Ameríku. „Aðgangur að þessu
erlenda tengslaneti er burðarás
hins nýja skóla fyrir nemendur,
kennara og rannsakendur.“
 Öflugu alþjóðlegu rannsóknar-
samstarfi sem byggist á því neti
sem áður er nefnt og uppbyggingu
á öflugri rannsóknaraðstöðu.
Til marks um þá miklu undirbún-
ingsvinnu sem að baki skólanum
liggur má nefna að nú þegar hafa
verið undirritaðar samstarfsyfirlýs-
ingar við tugi erlendra háskóla.
Alþjóðlegt meistaranám
Meginverkefni RES verður að
bjóða eins árs alþjóðlegt meistara-
nám í vistvænni orkunýtingu, sam-
tals 45 einingar eða 90 einingar skv.
Evrópustaðli (ECTS).
Stefnt er að því að RES bjóði í ná-
inni framtíð nám á öllum sviðum
endurnýjanlegra orkugjafa, þar með
talinn jarðvarmi, vatnsafl, vindorka,
sjávarfallaorka, sólarorka, lífmassi
og fleira, auk áherslu á efnarafala og
þá sérstaklega á vetni sem orkubera.
Meistaranámið verður rann-
sóknatengt og alþjóðlegt. Öll
kennsla og samskipti við nemendur
fara fram á ensku og þannig verður
unnt að bjóða námið erlendum nem-
endum til jafns við íslenska. Þetta
fyrirkomulag gefur mikla möguleika
í tengslum við kennslu- og rann-
sóknasamstarf við erlenda rann-
sóknaháskóla og stofnanir, að sögn
aðstandenda RES.
Samhliða uppbyggingu námsins
hafa forráðamenn RES markvisst
byggt upp formlegt samstarfsnet,
„RES-Net“ sem þeir kalla svo, með
á þriðja tug háskóla í Evrópu og Am-
eríku sem undirritað hafa samninga
um samstarf við RES. Netinu er ætl-
að að vera vettvangur fyrir samstarf
á sviði menntunar og rannsókna auk
þess að vera mikilvæg uppspretta
tengsla fyrir eigendur RES.
Markhópar RES Orkuskóla eru
einkum þrír.
 Íslendingar; „telja verður þennan
hóp, þrátt fyrir aukinn áhuga,
fremur fámennan. Hann er engu
að síður afar mikilvægur,“ segir í
tilkynningu frá RES.
 Nemar sem koma inn í gegnum
evrópskt menntanet á borð við
Erasmus.
 Nemendur sem greiða allan
kostnað með öðrum hætti.
Stærstur hluti kennarahópsins og
annars starfsliðs skólans er alþjóð-
legur. Einnig koma að skólanum
prófessorar og kennarar er starfa
við Háskólann á Akureyri, Háskóla
Íslands og ÍSOR. Margvísleg þjón-
usta verður samnýtt með Háskólan-
um á Akureyri, s.s. rannsóknarými,
bókasafn, kennslustjórnun og próf-
taka.
RES Orkuskólinn
tekinn til starfa
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Fullir orku Doktor Björn Gunnarsson, akademískur forstöðumaður skól-
ans, kynnti væntanlega starfsemi skólans ítarlega á hátíðarsamkomunni.
Von er á 150 milljóna króna framlagi úr Þróun-arsjóði EFTA vegna umsóknar fimm tæknihá-skóla í Póllandi um menntun pólskra verkfræð-
inga í orkufræðum við RES Orkuskólann á Akureyri.
Þetta var tilkynnt í gær og sömuleiðis ákvörðun rík-
isstjórnarinnar um 60 milljóna króna stuðning við RES.
Einkahlutafélagið Orkuvörður ehf. á og rekur hinn
nýja skóla, en félagið hefur með stuðningi fyrirtækja
og stofnana á borð við Vaxtarsamning Eyjafjarðar, Há-
skólann á Akureyri og Háskóla Íslands unnið að stofn-
un skólans.
Alls mun stofnhlutafé Orkuvarða ehf. verða um 200
milljónir en hluthafar eru Þekkingarvörður ehf., RA-
RIK, KEA, Eignarhaldsfélag Samvinnutrygginga,
Landsvirkjun, Norðurorka, Akureyrarkaupstaður og
Landsbanki Íslands.
„Fullyrða má að hér sé um að ræða eina af stærstu
fjárfestingum einkaaðila í íslensku menntakerfi frá
upphafi. Nú á næstunni verða hinir nýju hluthafar kall-
aðir saman til að gera samþykktir fyrir Orkuvörður
ehf. og kjósa félaginu stjórn. Þar munu þessir mik-
ilvægu bakhjarlar sérhæfðs og alþjóðlegs meist-
aranáms á Akureyri leggja línur til að hlúa sem best að
þessum vaxtarsprota sem hér er kominn – til að vera,“
sagði Davíð Stefánsson, formaður stjórnar Orkuvarða
ehf. á kynningarfundinum í gær.
150 milljónir að utan