Morgunblaðið - 10.05.2007, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 2007 35
ÉG vildi óska að borgarstjóri
hefði verið jafnharður við að
tryggja Reykvíkingum ásætt-
anlegt verð fyrir Landsvirkjun
eins og hann var við að hækka
gjaldskrár á barnafjölskyldur og
eldri borgara um síðustu áramót
og nú síðast við að svíkja loforð
sín um ódýrar lóðir fyrir alla.
Samfylkingin gagnrýndi borg-
arstjóra harðlega fyrir að vera
linur í samningum við sölu á
Landsvirkjun sl. haust. Þá fékk
ríkissjóður 46% hlut borgarinnar í
fyrirtækinu á silfurfati. Nú hefur
verið greitt verð fyrir hlut í Hita-
veitu Suðurnesja sem staðfestir
að gagnrýni Samfylkingarinnar á
söluna á Landsvirkjunarhlutnum
var rétt. Munurinn, miðað við
hverja krónu eiginfjár, er meira
en þrefaldur og lýsir trú á tæki-
færum í orkuiðnaði og útrás þekk-
ingar á því sviði. Það var því
hneyksli að meta ekki framtíð-
armöguleika Landsvirkjunar,
rannsóknarleyfi eða þekkingu vit-
undarögn til verðs við sölu á hlut
borgarinnar. Það bætist við að
15% hlutur í Hitaveitu Suð-
urnesja var greiddur út í hönd en
tekið var við óhagstæðum skulda-
bréfum sem ekki er hægt að selja
sem greiðslu fyrir hlutinn í
Landsvirkjun. Með öðrum orðum
var himinn og haf á milli þessara
kaupsamninga. Niðurstaðan er sú
að borgarbúar urðu af milljörðum
á milljarða ofan vegna lélegrar
hagsmunagæslu borgarstjóra og
meirihluta borgarstjórnar fyrir
þeirra hönd. Hver ætlar að svara
fyrir það?
Dagur B. Eggertsson
Borgarstjóri fékk
smánarverð fyrir
Landsvirkjun
Höfundur er oddviti
Samfylkingarinnar.
6. MAÍ síðastliðinn birtist grein
eftir undirritaðan hér í blaðinu þar
sem því var haldið fram að færa
mætti fyrir því gild rök að við, íbú-
ar Vesturlanda, séum sekir um
stórfelld mannrétt-
indabrot gagnvart
mörgum af fátækustu
íbúum jarðarinnar.
Hér er þráðurinn tek-
inn upp þar sem frá
var horfið og umrædd-
um rökum gerð skil.
Margir álíta sem
svo að sú fátækt í
heiminum, sem rekja
má til mannlegra
gjörða og atbeina
mannsins, sé fyrst og
fremst afleiðing lé-
legra stjórnarhátta
ólýðræðislegra, spilltra og eig-
ingjarnra alræðisstjórna fátækra
ríkja. Af þessu leiðir að þó að Vest-
urlandabúum finnist það almennt
óheppilegt og leitt hvernig komið
er fyrir þeim sem þjást og deyja af
sulti og sjúkdómum, sem rekja má
til fátæktar, þá líta þeir yfirleitt
ekki svo á að þeir beri nokkra
ábyrgð á því ástandi.
Sú sannfæring að okkur sé í
engu um að kenna hvernig komið
er fyrir þeim börnum sem þurfa að
láta lífið sökum fátæktar (u.þ.b.
34.000 á dag!) er í besta falli byggt
á útbreiddum misskilningi og of-
mati á innlendum áhrifabreytum.
Þar að auki má rekja þessa sann-
færingu til kerfisbundinnar – þó
kannski ekki illa meintrar – skrum-
skælingar og vanmats á orsaka-
sambandi milli alþjóðaviðskipta og
laga annars vegar og fátæktar og
mannréttindabrota hins vegar. Til
að sjá hverju sætir þarf að taka
skref afturábak og líta á stöðu
mannréttindamála í heildstæðu,
hnattrænu samhengi.
Ef litið er á mannréttindi í ljósi
hnattvæðingarinnar kemur í ljós
hvernig við, íbúar Vesturlanda og
það kerfi alþjóðastofnana, laga og
reglna sem við höfum komið á fót í
okkar þágu – og við framfylgjum
með yfirþyrmandi pólitískum og
efnahagslegum mætti – eru einir
helstu og skaðlegustu áhrifavald-
arnir í lífi fátæks fólks. Í dag er
nefnilega svo komið að lífsgæði
fólks, ekki síst í þróunarríkjunum,
eru ekki síður háð ráðum, dáðum,
duttlungum og ofríki alþjóðlegra
stofnana á borð við Alþjóða-
viðskiptastofnunina (WTO) en þess
eigin ríkisstjórnum. Og áhrifum
fylgir ábyrgð!
Ósanngirni og skaðsemi núver-
andi fyrirkomulags alþjóðaviðskipta
og laga birtist einkum í því kerfi
niðurgreiðslna, tollam-
úra og annarra við-
skiptahamla sem ein-
kennir viðskipti milli
OECD-landanna ann-
ars vegar og þróun-
arlandanna hins vegar.
Þessu fyrirkomulagi
er svo miðlað og léð
lögmæti fyrir tilstilli
WTO. Með hlutdeild
WTO hafa ríkustu og
valdamestu ríkin mis-
kunnarlítið beitt kröft-
um sínum og að-
stöðumun gagnvart
fátækum til að skara eld að eigin
köku.
Það tjón sem fátækari ríkin bíða
af þessum óhagstæðu og ósann-
gjörnu skilmálum, sem þröngvað er
upp á þau, er og hefur jafnan verið
bæði fyrirsjáanlegt og vel skjalfest.
Það verður með hverjum deginum
ljósara hvernig þetta fyrirkomulag
kemur í veg fyrir möguleika þróun-
arlandanna til að selja afurðir sínar
og þar með að auka þjóðarfram-
leiðslu sína og hagvöxt og þannig
draga úr og á endanum útrýma fá-
tækt (þótt víst þurfi fleira að koma
til). Það hefur þó ekki stöðvað okk-
ur í óstjórnlegri eiginhags-
munagæslu á kostnað milljóna
mannslífa. Slíkir viðskiptahættir,
sem skilyrtir eru og stýrt af „kapít-
alískum“ ríkjum, gera allt tal um
viðskiptafrelsi, sem eitt megin ein-
kenni og markmið hnattvæðingar
öllum til framdráttar, hræsnisfullt
hjóm eitt.
Með þátttöku okkar í sköpun og
viðhaldi slíks fyrirkomulags – s.s. í
gegnum lýðræðislega kjörnar rík-
isstjórnir okkar – berum við
ábyrgð á virkni þess og afleið-
ingum. Og að því marki sem við-
skiptasamningar milli ríkra og fá-
tækra landa eru bæði
fyrirsjáanlega og frávíkjanlega
skaðlegir hagsmunum fólks erum
við brotleg gagnvart þeirri „nei-
kvæðu“ skyldu okkar að valda fólki
ekki fjörtjóni með því að þvinga
upp á það kerfi sem stendur í vegi
fyrir að það fái fullnægt þörfum
sínum og rétti til mannsæmandi
lífs. Brotið liggur öðrum þræði í að
vel væri hægt að haga hlutum eins
og alþjóðaviðskiptum með landbún-
aðarvöru, náttúruauðlindir og aðra
hrávöru með öðrum, sanngjarnari
og skaðlausari hætti. Samt höfum
við kosið að gera það ekki.
Við getum því aðeins bætt fyrir
slíkt brot með því í fyrsta lagi að
bæta fórnarlömbunum skaðann, í
öðru lagi að vernda þau gegn frek-
ari skaða og í þriðja lagi að beita
okkur fyrir umbótum á hinu skað-
lega og óréttláta kerfi. Og hvort
heldur meðvirkni okkar er a) með-
vituð en réttlætt með eigingjörnum
hagsmunagæslurökum, eða b) til-
komin af þægilegri fáfræði og
hugsunarleysi, þá er staðreyndin
eftir sem áður sú að við erum með-
sek í umfangsmestu mannréttinda-
brotum sem sögur fara af.
Áherslubreytingar mannréttinda-
samtaka, sem taka nú aukinn þátt í
og styðja þá stefnu Alþjóða-
samfélagsþingsins að berjast gegn
efnahags- og félagslegu misrétti,
gefa því fyrirheit um bættan hag
fátækra fórnarlamba mannréttinda-
brota um heim allan. Því fyrr sem
við gerum okkur grein fyrir þeim
umfangsmiklu brotum sem framin
eru í okkar nafni því fyrr getum
við tekið skrefið fram á við og með
réttu litið á okkur sem ábyrga
þegna í hnattvæddum heimi.
Stuðst er við ritin World Poverty & Hum-
an Rights og Globalization and its Discon-
tents.
Skref afturábak - Mannrétt-
indi og hnattvæðing
Davíð Sigurþórsson
skrifar um efnahags-
og félagslegt misrétti
»Með ósanngjörnufyrirkomulagi al-
þjóðaviðskipta brjótum
við á rétti íbúa fátækra
landa og stuðlum að
aukinni fátækt þeirra,
þjáningu og dauðs-
föllum.
Davíð Sigurþórsson
Höfundur er MA í siðfræði
hnattvæðingar og meistaranemi
í þróunarfræðum.
ÞEGAR vel liggur á samfylking-
arforystunni býður hún til blaða-
mannafundar. Einn slíkur var hald-
inn fyrir nokkrum
vikum til þess að
kynna nýja stefnu í
umhverfismálum sem
bar nafnið „Fagra Ís-
land“, nafn sem er
hægt að taka undir af
heilum hug. Nú
skyldi taka við ný til-
vera í umhverf-
ismálum, þar sem
fegurð fósturjarð-
arinnar skyldi höfð í
fyrirrúmi.
Eitt er að halda
snotra blaðamanna-
fundi, annað að fram-
fylgja stefnunni sem
þar er boðuð. Sam-
fylkingin ræður einu
stóru bæjarfélagi á
höfuðborgarsvæðinu
sem er Hafnarfjörður.
Þar standa nú fyrir
dyrum kosningar um
hvort á að ráðast í
stækkun álversins
sem hefur malað gull
fyrir þjóðina og Hafn-
firðinga um fjörutíu
ára skeið. Skemmst er
frá því að segja að
samfylkingarforystan
fer eins og köttur í kringum heitan
graut þar sem þetta mál er annars
vegar, ef undanskilinn er bæj-
arstjórinn Lúðvík Geirsson, sem
greinilega gerir sér grein fyrir mik-
ilvægi þessa fyrirtækis í sveitarfé-
laginu sem hann stjórnar. Hann
hefur einnig látið í ljós þá skoðun
að það sé eðlilegt að fólk tali saman
í kosningabaráttu, jafnvel taki upp
símann.
En samfylkingarforystan á lands-
vísu talar um stóriðjustopp, og er í
samkeppni við Vinstri græna um
hvernig sé best að stöðva framvind-
una á þessu sviði. Lúð-
vík hefur hins vegar
bent á að viðkomandi
sveitarfélög komi að
ákvarðanatöku í þessu
efni og hafa nokkuð að
segja um framvinduna.
Það er alveg rétt. Það
var R-listinn í Reykja-
vík sem kom að ákvörð-
unum um Hellisheið-
arvirkjun sem var
forsenda stækkunar ál-
versins á Grund-
artanga. Fulltrúi
Vinstri grænna í stjórn
Orkuveitu Reykjavíkur
samþykkti þann gjörn-
ing og að sjálfsögðu
samfylkingarmenn-
irnir.
Það er auðvitað
grátbroslegt að verða
vitni að öllum þessum
tvískinnungi hjá
stjórnarandstöðunni í
þessum málum. „Fagra
Ísland“ er flott slag-
orð. Hins vegar er ekki
víst að það dugi, nema
athafnir fylgi orðum.
Var það í þágu „Fagra
Íslands“ að koma í veg
fyrir það að frumvarp um nýtingu
auðlinda, sem var spor til sátta í
umhverfismálum og frumvarp um
meginreglur umhverfisréttar, næðu
fram að ganga fyrir þinglokin? Það
er spurningin …
Snotrir blaða-
mannafundir Sam-
fylkingarinnar
Gestur Guðjónsson
fjallar um umhverfismál
Gestur Guðjónsson
» Var það íþágu „Fagra
Íslands“ að
koma í veg fyrir
það að frumvörp
um nýtingu auð-
linda og meg-
inreglur um-
hverfisréttar
næðu fram að
ganga?
Höfundur er framsóknarmaður og
umhverfisverkfræðingur.
HÁTEIGSVEGUR – GLÆSILEG HÆÐ OG RIS
Vorum að fá í sölu glæsilega eign á besta stað við Háteigsveg í Reykja-
vík. Um er að ræða u.þ.b. 265 fm eign sem er hæð og ris ásamt bílskúr.
Eignin hefur öll verið endurnýjuð á síðustu árum, svo sem gólfefni, inn-
réttingar, lagnir og fl. Skiptist m.a. í sex herbergi, þrjár stofur, tvö baðher-
bergi og fl. Glæsileg lóð til suðurs. Þetta er eign í virðulegu og klassísku
steinshúsi sem stoppar stutt við á markaðnum. Eignin er laus. Ásett verð
74 millj. Sölumenn Stórborgar sýna. Sjá nánari upplýsingar á Stórborg.is
Sími 534 8300 • Kirkjustétt 4 • 113 Reykjavík • www.storborg.is • storborg@storborg.is
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn