Morgunblaðið - 14.05.2007, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. MAÍ 2007 25
ÞAÐ bendir margt til þess að
meirihlutinn í borgarstjórn
Reykjavíkur noti ekki hjól sem
samgöngutæki, a.m.k.
miðað við þær tillögur
sem liggja fyrir og
eiga að auka daglega
notkun hjóla sem
samgöngutækja. Við
flest sem notum hjól
sem samgöngutæki
höfum lítið að gera
við breikkun hjóla-
stígsins sem liggur
frá Ægisíðu upp í El-
liðaárdal. Þessi stígur
er útivistarstígur og
er einna helst notaður
sem slíkur. Stígurinn
er reyndar víða hættulegur hjól-
reiðamönnum vegna trjáa sem
byrgja sýn og krappra beygja
þannig að hjólreiðamenn eiga á
hættu að lenda í árekstri hver við
annan. En það ætti breikkun þó að
laga.
Ef reiðhjól er notað sem sam-
göngutæki vilja þeir sem það nota
komast stystu leið á milli staða.
Stígurinn sem um ræðir liggur úr
leið fyrir flesta. Til dæmis eru
mjög margir stórir atvinnustaðir í
miðbænum og kringum Borgartún.
Þeir sem ætla þangað, úr hvaða
borgarhluta sem er, munu ekki
nota þennan stíg. Mikilvægt er á
veturna að hreinsa snjó af þeim
leiðum sem hægt er að hjóla og
það hefur verið staðið nokkuð vel
að því undanfarin ár. Það sem þarf
hins vegar að leggja áherslu á er
að koma upp hjólreiðastígum á öll-
um helstu götum þar sem því verð-
ur við komið og þangað til að koma
bílum af gangstéttum. Bílstjórar
hafa tilhneigingu til að yfirfæra
bílastæðisvanda sinn yfir á gang-
andi og hjólandi og
leggja á gangstéttum.
Það kann að vera í
lagi fyrir fullorðna
manneskju sem hjólar
þá á götunni en það er
verra fyrir börnin sem
ekki kunna fótum sín-
um forráð á götunni.
Ég hjóla í vinnuna all-
an ársins hring og
stærsta vandamálið á
minni hjólaleið eru
bílar. Bílar sem
menga þannig að mað-
ur beinlínis bryður
mengunina og bílar sem lagt er á
gangstéttum. Hjólastígar myndu
örugglega verða til þess að fleiri
hjóluðu og fækka hindrunum fyrir
hjólreiðamenn, en aðalvandamálið
er samt of margir bílar.
Mér dettur í hug sagan Fljúg-
andi fiskisaga eftir Nínu Tryggva-
dóttur þegar meirihlutinn segir að
hann vilji treysta fólki til að velja
hvort það vill aka bíl eða ekki.
Saga Nínu fjallar um fisk sem
lendir á eyju einni. Eyjarskeggjar
vilja gera vel við fiskinn og dæla í
hann lýsi nótt sem nýtan dag.
Fiskurinn stækkar og stækkar og
að lokum breiðir hann sig yfir alla
eyjuna þannig að íbúarnir, sem áð-
ur skemmtu sér við ýmsa leiki,
hafa ekkert rými til þess lengur en
þrátt fyrir það eru þeir þakklátir
fyrir veru fisksins. Bílarnir eru
eins og fiskurinn og lausnir eins og
stöðug breikkun gatna og fjölgun
bílastæða er lýsið sem fjölgar bíl-
unum. En ég segi nei takk og er
ekki þakklát.
Útblástur bifreiða er ein aðal-
orsök gróðurhúsaáhrifa í heiminum
og mér finnst ekki hægt að tala
um rétt einstaklinga til að menga
að vild með óheftum akstri bíla.
Mér finnst rétturinn til lífvæn-
legrar framtíðar bæði minna af-
komenda og íbúa í Afríku, sem nú
þegar þjást vegna mengunar, meiri
en réttur einstaklinga hér í
Reykjavík og annars staðar í heim-
inum til að nota bíla sem regnkáp-
ur.
Þess vegna er ég ósammála því
sem Gísli Marteinn Baldursson
segir í grein í Mbl. hinn 24. apríl,
að meirihlutinn í borgarstjórn
treysti vali borgarbúa og ætli sér
ekki „… að tuddast í þeim sem
þurfa á bíl að halda til að komast
til og frá vinnu eða til að sinna
öðrum erindum sínum“. Ég held að
eina lausnin sé einmitt sú, að tud-
dast svolítið í bíleigendum, þannig
að þeir fari e.t.v. að huga að öðrum
valkostum.
Hjól sem samgöngutæki –
Græn skref í Reykjavík
Þorbjörg Karlsdóttir vill hefja
reiðhjólið til vegs og vill láta
laga þá stíga sem hjólreiða-
mönnum eru ætlaðir
»Ef reiðhjól er notaðsem samgöngutæki
vilja þeir sem það nota
komast stystu leið á
milli staða.
Þorbjörg Karlsdóttir
Höfundur er áhugamaður
um hjólreiðar.

 
  

    



 

  
 
Fréttir
í tölvupósti
HEILSUHAGFRÆÐI hefur
alltaf heillað mig, þrátt fyrir að ég
sé á móti því að verðleggja ein-
staklinginn, heilsuna
og hamingjuna. En er
eitthvað í dag sem
ekki er settur pen-
ingalegur mælikvarði
á? Þegar hugtakið
lífsgæði er skoðað þá
er það verðugt við-
fangsefni að reyna að
verðleggja gæðin. Al-
menn lífsgæði má
skilgreina sem helstu
lífsnauðsynjar, svo
sem næringu, húsa-
skjól og tekjur, til
viðbótar huglægum
atriðum svo sem ánægjutilfinningu
og vellíðan.
Heilsutengd lífsgæði eru aftur á
móti þau gæði sem tengjast beint
heilsunni, takmörkunum hennar,
upplifun á henni og því hvernig
einstaklingnum finnst honum
ganga að njóta lífsins miðað við
heilsufarslegt ástand sitt. Að baki
því sem kallast heilsutengd lífs-
gæði liggja því líkamlegir, andlegir
og félagslegir þættir, sem allir
hafa áhrif á það hvernig manneskj-
unni líður. Því er ljóst að hér er
fyrst og fremst um að ræða eigin
upplifun á því hvernig heilsufarið
hefur áhrif á einstaklinginn. Það
er ekki alltaf nóg að lækna sjúk-
dóma, það þarf líka að sjá til þess
að manneskjan lifi lífi sem henni
finnst innihaldsríkt og þess virði
að lifa því. Það er m.ö.o. ekki nóg
að lengja lífið, heldur þarf líka að
auka lífsgæðin. Af ofangreindum
ástæðum er því afar mikilvægt
að rannsaka heilsutengd lífsgæði.
Orðir hagfræði fjallar um það
hvernig hagsæld samfélagsins er
aukin og þá einnig um það hvern-
ig samfélagið ráðstafar takmörk-
uðum gæðum sínum til þess að
hagsæld verði með mesta móti.
Ekki má samt
gleyma framboði og
eftirspurn. Mann-
fólkið er nú einu
sinni þannig gert að
það vill meiri gæði
frekar en minni.
Auðlindir okkar eru
hins vegar ekki
óþrjótandi og það á
við um heilsu/
heilbrigði líka.
Hreyfing er stór
þáttur í að viðhalda
heilbrigði. Börn eru
hvött til að hreyfa
sig og sýnt hefur verið fram á að
íþróttaiðkun barna minnkar líkur
á áhættuhegðun, s.s. reykingum
og neyslu hverskonar vímugjafa.
Hreyfing dregur einnig úr hætt-
unni á menningarsjúkdómum, s.s.
offitu og hjarta- og æða-
sjúkdómum. En hvað gerir hreyf-
ing fyrir aldraða, sem var kennt í
barnæsku að hreyfa sig ekki að
óþörfu, þar sem flestir unnu í þá
daga erfiðisvinnu sem kallaði á
hreyfingu, þol og úthald?
Ég gerði könnun meðal aldr-
aðra sem sækja þjónustu í Fé-
lagsheimilið Gjábakka, Kópavogi,
og stunda þar hreyfingu af ein-
hverju tagi. Hundrað ein-
staklingar fengu spurningalista
og sjötíu og þrír svöruðu þeim.
Eins og töflurnar sýna leiddi
könnunin í ljós að konur eru
virkari en karlar. Leikfimi, ganga
og sund var algengasta hreyf-
ingin. Flestir höfðu stundað hreyf-
ingu í ár eða meira, í flestum til-
vikum tvisvar í viku. Margir
svarenda hreyfðu sig þó fjórum
sinnum í viku, fóru tvisvar í sund
og tvisvar í göngu. Allir töldu
hreyfingu auka vellíðan sína og
vildu gjarnan geta stundað hana
áfram.
Margir aldraðir eru mjög ein-
angraðir og eiga erfitt með að
komast leiðar sinnar á eigin spýt-
ur. Flestir þeirra þrá að komast
út, eða bara breyta um umhverfi,
en veigra sér oft við að biðja um
slíkt. Öll eigum við aldraða að-
standendur sem við vonandi heim-
sækjum eins oft og við mögulega
getum. Gæði samskiptanna skipta
hins vegar meira máli en magnið,
líkt og á við um öll samskipti fólks.
Því er tilvalið að reyna að auka
gæði samskiptanna með því að
bjóða viðkomandi í gönguferð,
sund eða bíltúr, eftir því sem
heilsa og aðstæður leyfa. Sumarið
er komið, bjart og stutt, en tilvalið
til að byrja markvissa og skipu-
lagða hreyfingu og útivist. Hreyf-
ing bætir líðan, eykur lífsgæði og
seinkar þörf á þjónustu hins op-
inbera við aldraða. Hreyfing er því
tvímælalaust hagfræðilega hag-
kvæm.
Það er aldrei of seint að byrja
að hreyfa sig!
Gleðilegt sumar.
Hreyfing eykur lífsgæði okkar
og er hagfræðilega hagkvæm
Sigríður A. Pálmadóttir segir
frá könnun á hreyfingu aldr-
aðra sem sækja Gjábakka í
Kópavogi
»Hreyfing eykur lífs-gæði fólks og stuðlar
á þann hátt að hag-
fræðilegri hagkvæmni.
Sigríður A. Pálmadóttir
Höfundur er hjúkrunarfræðingur og
stundar nám í heilsuhagfræði hjá
EHÍ.
Konur
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
le
ik
fim
i
s
tó
la
jó
ga
jó
ga
su
nd
ga
ng
a
ár
am
ót
h
au
st
á
r e
ða
m
ei
ra
1
x 2x 3x 4
x
tegund/tími/magn
F
jö
ld
i
Karlar
0
2
4
6
8
10
12
14
16
le
ik
fim
i
s
tó
la
jó
ga
jó
ga
su
nd
ga
ng
a
á
ra
m
ót
h
au
st
ár
eð
a
m
ei
ra 1x 2x 3x 4x
tegund/tími/magn
F
jö
ld
i