Morgunblaðið - 11.06.2007, Síða 21

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. JÚNÍ 2007 21
man, 2-3
ök kyrrð-
að á 2-3
ku verki,
rts!
samveru-
r, heldur
samveru-
okallaðan
endum í
Hlutverk
æður og
enda og í
að jafna
r til bóta
ið ef eitt-
Skilningur – ekki refsingar –
til að breyta atferli
Önnur meginstoðin í starfi skól-
ans er áhersla á skilning.
Karl: „Í samskiptum almennt er
það yfirlýst hjá okkur að við
byggjum á skilningi og erum ekki
að rífast og skammast eða dæma
og fordæma. Við viljum frekar að
skilningur aukist til þess að hegð-
un breytist. Við aukum líkurnar á
því að hver einstaklingur taki
ákvörðum um eigin athafnir – ef
hann skilur meira. Það er raun-
hæfasta atferlisbreytingin.“
Anna: „Við höfum til dæmis al-
veg tekið út sérstaka refsipunkta
eða sambærileg kerfi til að ýta
burt óæskilegri hegðun. Við veit-
um að vísu enn viðurkenningar.
En ekki bara fyrir besta náms-
árangurinn, heldur einnig fram-
farir og árangur í verkgreinum,
sem og bóklegum fögum.“
Að gera allt framúrskarandi
vel – umdeildur hornsteinn
Þriðji hornsteinn skólans er að
nemendur geri eitthvað gott fyrir
samfélagið eða umhverfið, og sá
fjórði er að nemendur geri allt
sem þeir taka sér fyrir hendur
framúrskarandi vel.
„Við höfum fengið hvað oftast
athugasemdir við þann hornstein,“
bendir Karl á. „Foreldrar hafa til
að mynda spurt hvort í því felist
að gera upp á milli nemenda: að
raða þeim eftir einhverri röð. Við
nálgumst þennan hornstein út frá
því að við hvetjum alla nemendur
til að leggja allt sitt í hlutina. Geri
þá eins vel og þeir geta.“
Anna: „Sumu fólki finnst vera
of mikið keppnissjónarmið í orða-
laginu. Að það hljóti að verða sig-
urvegarar og taparar. En við er-
um ekki að vinna eftir þeirri
merkingu.“
Karl: „…og höfum aldrei starf-
að þannig.“
Finnst ykkur að ykkar áhersla
hafi komist til skila?
Karl: „Ég held að þetta hafi
komið þannig út að þegar við ósk-
um eftir því að nemendur leggi
verkefni sín fram, þá er lagt upp
úr því að við sýnum ekkert af okk-
ur annað en það sem er fram-
úrskarandi gott, þ.e.a.s. við leggj-
um allan okkar metnað í að gera
það framúrskarandi vel. Við förum
ekkert í framhaldinu að bera fólk
saman. Með tímanum skilar þessi
áhersla sér í dugnaði og þraut-
seigju og inn í nám nemenda.“
Anna: „En þessu fylgja nátt-
úrlega líka auknar kröfur til kenn-
ara, því að við ætlumst til mikils
af okkar kennurum og sumir finna
til pressu af þeim sökum.“
Karl: „Kennarar hafa nefnt það
að þó að ekki sé pressa á yfirborð-
inu, þá finna þeir alveg undiröld-
una í þessu. Við ætlumst til mikils
af sjálfum okkur, það er ekkert
flóknara en það.“
Eykst pressan eða minnkar við
að fá Íslensku menntaverðlaunin?
„Hún eykst,“ segir Karl hik-
laust. „Kastljósinu verður beint
meira að okkur. En við höfum nú
aldrei verið með flugeldasýningar
eða stór orð um eigið ágæti, þann-
ig að ég hef engar áhyggjur af því
að fá verðlaunin. Þetta er bara
vindur í seglin og hvatning til að
gera enn betur. Verðlaunin hafa
líka þá þýðingu fyrir okkur að þau
efla okkur sem skólasamfélag og
þá sem standa að því: foreldra,
starfsmenn, nemendur, stjórnvöld
og samstarfsaðila. Þau efla okkur
sem hóp.“
Anna: „Já, og vonandi fá orð
okkar meira vægi, þegar hugað er
að næstu skrefum í uppbyggingu
skólans. Að við höfum meira að
segja um það hvernig það verður
gert.“
Virkt samstarf við
foreldra nauðsynlegt
Karl og Anna leggja einnig
mikla áherslu á virkt samstarf við
foreldra í skólastarfinu, og sem
mesta aðkomu þeirra að því. Þau
eru sammála um að samstarfið við
foreldrana hafi verið upp á við, og
vel hefur gengið að miðla upplýs-
ingum til foreldra, til að mynda í
gegnum sérstakt fréttablað skól-
ans, auk þess sem skólinn hefur
vel uppfærða heimasíðu.
Karl: „Við gefum út nákvæmar
upplýsingar um námsstöðu nem-
enda, annars vegar útfrá fögunum
samkvæmt markmiðum aðalnám-
skrár, og hins vegar um okkar
gildismat um vinnubrögð, sam-
skipti og viðhorf nemenda. Við
höfum kappkostað að gefa sífellt
greinarbetri upplýsingar.
Einnig höfum við tekið upp á
því meðal nemenda 3.-6. bekkjar
að bjóða upp á að kennarar heim-
sæki foreldra og nemendur í stað
hefðbundins foreldraviðtals í
skóla. Þetta gerum við því nem-
endur bekkjanna taka þátt í sér-
stöku tilraunaverkefni um einstak-
lingsmiðaða kennsluhætti.“
Umræða um sérþarfir
á undanhaldi
Það kerfi sem unnið er með í
Hrafnagilsskóla hafa starfsmenn
skólans komið sér upp með því að
aðlagast erlendum fyrirmyndum,
þar á meðal bandarískum hug-
myndum um svokallað „character
education“-nám, sem byggist á
dygðakennslu. Þau fóru einnig í
sérstaka kynningarferð til Ind-
lands fyrir nokkrum árum.
Anna: „Þá fengum við ákveðnar
hugmyndir og sáum hvað hægt
var að gera við ótrúlegar aðstæð-
ur.“
Rekstrarform skólans er annars
að engu leyti frábrugðið öðrum
grunnskólum landsins og tekjur
skólans koma frá sveitarfélaginu,
þ.e. Eyjafjarðarsveit. Skólastjór-
arnir segja þó skólann hafa notið
velvildar sveitarfélagsins, og að
jafnan hafi verið komið til móts
við hann eftir rökstuddum grein-
argerðum og þarfagreiningum.
Anna: „Fyrir vikið höfum við
getað tekið vel á móti nemendum
með fatlanir og komið til móts við
þeirra þarfir.“ Og við það bætir
Karl: „Það er það sem er gott við
einstaklingsmiðunina. Þessi hug-
takanotkun um sérþarfir og sér-
kennslunemendur og fleira í þeim
dúr er á undanhaldi. Nú erum við
bara að koma til móts við einstak-
lingana. Á meðan sumir þurfa
mikið, þurfa aðrir minna umfram
það sem hópkennslan býður upp
á.“
Hafið þið getað fylgst með nem-
endum ykkar eftir að þeir útskrif-
ast héðan?
Anna: „Ekki eins og við vildum.
En ef við getum kennt krökk-
unum að læra: að draga út meg-
inatriði og taka ábyrgð á því sem
þau gera, þá held ég að nám á
öðru skólastigi verði engin hindr-
un.“
Karl: „Það sem virðist gagnast
meginþorra nemenda í framhalds-
skóla er ekki endilega gáfur og
meðfæddir hæfileikar, heldur
dugnaðurinn. Við höfum verið að
draga hring utan um, aðallega hjá
unglingastiginu og segja þeim það
hreint út: Það er þetta sem stend-
ur með ykkur þegar þið farið eitt-
hvað annað. Það að hafa ætlað sér
eitthvað, brett upp ermarnar og
lagt í vinnu.“
t framúrskarandi vel
Hjálmar S. Brynjólfsson
umst til mikils af sjálfum okkur, það er ekkert flóknara en það,“ segja þau Karl Frí-
Anna Guðmundsdóttir aðstoðarskólastjóri Hrafnagilsskóla.
ið sem er
að sem
eim að
æði próf
tið.“
astjóri
legu
erkefnis
il að
rófa og
ar marg-
ir fara í sama þankaganginn, þá
gerist svo margt. Menn fá hug-
myndir og prófa þær, og svo
koma aðrir í kjölfarið og prófa
þær líka. Þetta er það sem gerist
á þróunarstiginu. Vandinn er hins
vegar að festa hugmyndirnar í
sessi. Það er aðalvandi skólaþró-
unar, og ekki bara skólaþróunar
heldur starfsemi stofnana og fyr-
irtækja almennt.“
rðir verða
enda
ppunni og segir frá því hvað hann lærði.
Samverustundir og bekkjar-fundir nemenda í skól-anum, sem telur 200 nem-endur, gera það að
verkum að nemendur venjast því
að segja sínar skoðanir, tjá sig og
tala fyrir framan hóp. Líklega er
það skýringin á því hve öruggir
nemendur skólans hafa verið í að
koma fram.
Þannig má nefna til dæmis að
þeir hafa verið áberandi á prufum
fyrir Leikfélag Akureyrar á sýn-
ingum þar sem börn fara með hlut-
verk. Nokkrir nemenda Hrafna-
gilsskóla fóru með aðalhlutverk í
uppfærslu Leikfélags Akureyrar á
Óliver árið 2004 (þar á meðal var
einn í hlutverki Ólivers sjálfs). Og í
15 barna hópi sem valinn var til að
leika í sýningunni Óvitar sem ráð-
gert er að LA sýni næstkomandi
vetur, eru 6 úr Hrafnagilsskóla,
sem er hátt hlutfall samanborið við
að stærri grunnskóla er að finna á
Akureyri.
Gróska í tónlistinni
Að auki er tónlistaruppeldi nátengt
starfi skólans. Allir nemendur 1.-4.
bekkjar læra á hljóðfæri, og er
kennslan tengd starfi Tónlistar-
skóla Eyjafjarðar. Eftir forskólann,
sem miðast við fyrstu þrjá bekkina,
fá nemendur fjórða bekkjar að
velja sér hljóðfæri til að læra á yfir
veturinn sér að kostnaðarlausu.
Þessi áhersla skólans, og nána sam-
starf við Tónlistarskólann, hefur
skilað sér í mikilli grósku, þannig
að nú eru reknar nokkrar hljóm-
sveitir innan skólans, auk um 20
nemenda barnakórs.
„Nemendur eru frekar öruggir
með sig og ég get nefnt sem dæmi
að það var dálítið ótrúleg sjón fyrir
skemmstu að sjá nemendurna í 1.
bekk flytja fyrirlestur um álftir og
grágæsir, standandi með prik í
hendi við mynd af vatni sem þau
voru búin að gera sjálf og segja frá
og útskýra fyrir 120 öðrum börn-
um hvað felst í oddaflugi og hreið-
urgerð,“ segir Anna aðstoð-
arskólastjóri.
Nemendur eru ófeimnir við að
koma fram og tjá skoðanir sínar
Upprennandi Allir nemendur fjórða bekkjar fá hljóðfæri að eigin vali til að læra á og þeim að kostnaðarlausu.