Morgunblaðið - 20.07.2007, Qupperneq 26

26 FÖSTUDAGUR 20. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÞAÐ hefur viðrað vel til útivist-
ar undanfarna daga og landsmenn
hafa flykkst út á landið með tjaldið
og gönguskóna. Við
Suðurnesjabúar erum
svo heppnir að eiga
einstaka náttúruperlu
í bakgarðinum:
Reykjanesskagann.
Reykjanesskaginn
hefur þó lengi farið
fram hjá okkur, við
horfum yfir hraunið
þegar við keyrum
fram hjá skaganum á
leiðinni eitthvert ann-
að.
Ég er ein af þeim
Suðurnesjabúum sem
hafa látið Reykjanes-
skagann fram hjá sér fara. Ein
óljós minning um að hafa keyrt
Krýsuvíkurleiðina í barnæsku og
skylduganga upp Keili með skól-
anum. En undanfarið ár og sér-
staklega núna síðustu vikur hef ég
verið að kynnast Reykjanesskag-
anum betur. Í upplýsingamiðstöð
ferðamanna í Bókasafni Reykja-
nesbæjar keypti ég kort með öllum
gönguleiðum og stígum sem liggja
um skagann og hélt svo af stað.
Það liggja ótal margir
stígar og gamlar þjóð-
leiðir um Reykjanes-
skagann og þar er
margt að skoða. Í
Krýsuvík eru litrík og
falleg hverasvæði,
Seltún, Fúli pollur og
Austurengjar, um-
hverfi Kleifarvatns er
einstakt, Sveifluháls-
inn og Núpshlíð-
arhálsinn og marg-
breytilegar
hraunmyndanirnar
þar í kring. Þetta er
bara brot af því sem
Reykjanesskaginn býður upp á.
Það er mikilvægt fyrir okkur og
fyrir alla íbúa á þéttbýlissvæðum
suðvesturhornsins að eiga slíka
útivistarpardís við bæjardyrnar.
Ég vil hvetja alla Suðurnesjabúa
til að kynnast Reykjanesskaganum
í sumar og komast að því hvað við
höfum, á meðan við höfum það
enn. Í frummatsskýrslu vegna fyr-
irhugaðs álvers í Helguvík er gert
ráð fyrir að jarðvarmi verði virkj-
aður m.a. í Seltúni og á Austur-
engjum og að raflínur fari frá þeim
virkjunum yfir Sveifluhálsinn.
Enginn veit hvað átt hefur fyrr en
misst hefur. Látum ekki þennan
málshátt eiga við um okkur, förum
út á Reykjanes og njótum þess að
eiga þessa náttúruperlu í bakgarð-
inum.
Nú í sumar stendur starfsfólk
Reykjanesfólkvangs fyrir göngu-
ferðum um Reykjanesið. Á vf.is má
sjá upplýsingar um þessar göngur.
Þarna fáum við einstakt tækifæri
upp í hendurnar til þess að kynn-
ast perlum skagans með leiðsögn.
Ég hvet alla Suðurnesjabúa og
íbúa höfuðborgarsvæðisins til þess
að fjölmenna í þessar ferðir, nýta
góða veðrið í að kynnast náttúru
Reykjanesskagans. Svo mæli ég
líka með því að fjárfesta í göngu-
korti, pakka niður tjaldi, setjast að
á Vigdísarvöllum og leggja á vit
ævintýranna með áttavitann. Núna
um helgina, 21. og 22. júlí verða
tvær göngur á vegum Reykjanes-
fólkvangs, önnur á Helgafell og hin
um Sveifluháls, og helgina þar á
eftir verður farið um Fagradal og
Brennisteinsfjöll. Kynnið ykkur
dagskrána og komið með.
Upplifðu Reykjanesskagann
Suðurnesjamenn eiga útivist-
arparadís við bæjardyrnar
segir Guðbjörg Rannveig
Jóhannesdóttir
»Reykjanesskaginner einstök nátt-
úruperla sem íbúar
þéttbýlisins á suðvest-
urhorninu ættu að heim-
sækja í sumar
Guðbjörg Rannveig
Jóhannesdóttir
Höfundur er MA í heimspeki og tals-
kona Sólar á Suðurnesjum.
ÞAÐ er ekki auðvelt að henda
reiður á því hvers vegna Morg-
unblaðið gengur svo hart fram í
ásökunum um svindl,
brottkast og þjófnað í
sjávarútvegsgreinum
sem raunin er. Eng-
inn nema ritstjórnin
sjálf getur svarað
þessu. Þaðan er þó
varla að vænta nokk-
urra svara annarra en
þeirra sem við hafa
blasað í Reykjavík-
urbréfi blaðsins síð-
astliðinn sunnudag og
svo aftur á miðopnu í
dag, miðvikudaginn
18. júlí 2007. Hver
ætli tilgangur blaðsins
sé? Er hann að upplýsa um slíka
meinta glæpastarfsemi sem blaðið
ýjar að, eða liggja aðrar hvatir að
baki? Svari hver sem veit.
Þegar fyrsta greinin birtist, sem
ýjaði mjög sterklega að því að stór
hluti þeirra sem koma að veiðum,
vinnslu og sölu sjávarafurða stundi
grímulausa glæpastarfsemi, urðu
margir ævareiðir út í blaðið. Þeir
hinir sömu báru því við, að þeir
hefðu alla tíð treyst Morg-
unblaðinu til þess að vanda um-
fjöllun sína og þá sérstaklega ef
bornar væru brigður á heiðarleik
manna og mannorð. Aðilar sem
tengjast sjárvarútvegi hafa sagt að
þeir trúi ekki öðru en að Morg-
unblaðið muni ekki láta duga að
vitna í „ólyginn sagði mér“, þegar
svo alvarlegir hlutir eru bornir
fram sem raunin hefur verið á síð-
um blaðsins, heldur rannsaka mál-
ið og hafa mjög skýra fyrirvara um
allt sem ekki fæst staðfest. Þetta
er ekki raunin í þessum greinum
sem hafa verið afar meiðandi í
garð allra sem koma nálægt störf-
um í sjávarútvegi og eftirliti með
þeim.
Ég hef ekki hitt nokkurn mann,
sem ekki þykist renna grun í, að í
stórum hópi manna sem starfa í
sjávarútvegi hafi leynst einhverjir
sem ekki hafa haft rétt við í öllu. Í
hvaða atvinnugrein eru allir hvít-
þvegnir englar? Margir sem komn-
ir eru til fullorðinsára vita, að ein-
hverjir svíkja undan
skatti og einhverjir
reka ekki viðskipti sín
af fullum heiðarleika.
En flestir a.m.k. telja
að mikill meirihluti
fólks sé heiðarlegur
og stundi ekki þjófnað
eða svik í störfum sín-
um og rekstri. Sögur í
sjávarplássum um
svik og pretti, brott-
kast og kvótasvindl
eru því miður lífseig-
ar. Ég hef sjálfur
heyrt ófáar slíkar, en
hef fyrir reglu að
ganga á viðkomandi og spyrja
hvort þeir viti um slíka starfsemi
af eigin raun eða hvort þeir hafi
heyrt um slíkt frá öðrum. Meiri-
hlutinn hefur heyrt um slíka svika-
starfsemi frá öðrum og segist ekki
hafa neina vitneskju frá fyrstu
hendi. Aðrir hafa sagt að þeir hafi
verið til sjós og tekið þátt í brott-
kasti. Aðspurðir um hvenær þeir
hafi verið til sjós upplýsa viðkom-
andi í ófáum tilfellum að það hafi
verið fyrir æði mörgum árum síð-
an. Það stendur ekki á þeim samt
að fullyrða, að samkvæmt sinni
(gömlu?) reynslu stundi allir brott-
kast í stórum stíl. Enginn getur þó
sannað neitt og byggja þeir ekki á
neinu öðru en þessum minningum
sínum sem oftar en ekki eru orðn-
ar 15-20 ára gamlar. Eru þetta
sömu heimildir og Morgunblaðið
byggir sakfellingu sína á? Ef svo
er, hlýtur blaðið að hafa fært
gæðastaðal sinn niður um mörg
þrep.
Það er einmitt niðurstaða mín
eftir þessa orrahríð af völdum
Morgunblaðsins, að það hafi vænt-
anlega tekið meðvitaða ákvörðun
um að færa sinn gæðastaðal niður
um allnokkur þrep. Blaðið hefur
væntanlega ákveðið að taka sér
stöðu með öðrum miðlum sem ekki
ganga hart fram í að sannreyna
aðbornar ásakanir í garð manna,
heldur birta á áberandi hátt sögur
um meint svik og glæpastarfsemi,
ef það er líklegt til að selja blaðið,
hlustunina eða áhorfið þann dag-
inn. Svona getur staðan á mark-
aðinum haft afdrifaríkar afleið-
ingar. Gott og vel, þetta er
væntanlega ákvörðun blaðsins
sjálfs, tekin á frjálsan máta af rit-
stjórninni, án afskipta eigenda
blaðsins eða annarra. Það er ekki í
mínu valdi að amast við því að
Morgunblaðið sé orðið einn af
miðlunum sem getur verið for-
vitnilegt að líta í, en þó ætíð með
fyrirvara og vitneskju um að ekki
megi leggja of mikið vægi í það
sem stendur á síðum blaðsins.
Þetta er ákvörðun sem öllum miðl-
um er heimilt að taka. Það er þó
söknuður að því að ekki sé lengur
á markaði fjölmiðill sem hægt er
að treysta án sérstakrar athugunar
á öllu sem borið er fram.
Ég vil nota þetta tækifæri og
þakka Morgunblaðinu samfylgdina
síðustu áratugi á meðan hægt var
að treysta á vandaða, sanngjarna,
hlutlæga og réttláta umfjöllun
blaðsins um menn og málefni. Ég
mun sjálfsagt halda áfram að gjóa
augum á forsíðu og fyrirsagnir
blaðsins, en með ákveðnum fyr-
irvara um að það sem á borð verð-
ur borið, sé ekki allt vandað og vel
unnið eins og áður var, því miður.
Af hverju er Morgunblaðinu mikið í
mun að sakfella og þjófkenna alla sem
starfa í tengslum við sjávarútveg?
Guðmundur Ingi Gunnlaugsson
gerir athugasemdir við
skrif Morgunblaðsins um
sjávarútvegsmál
»Morgunblaðið hefurvæntanlega tekið
meðvitaða ákvörðun
um að færa sinn
gæðastaðal niður
um allnokkur þrep.
Guðmundur Ingi
Gunnlaugsson
Höfundur er bæjarstjóri og hafn-
arstjóri í Grundarfirði.
HÖFUNDARRÉTTHAFA-
BROT, eins og við þekkjum í dag,
byrjaði hjá áhugamönnum um tölv-
ur sem vildu komast
að því hversu langt
hægt væri að ganga í
t.d. að brjóta afrit-
unarvörn DVD-diska
o.s.frv. Svo eru það
tölvuáhugamenn sem
þróa og búa til tækni
til að dreifa slíkum
skrám um Netið, bæði
af hugsjón og í gróða-
skyni. Og ennþá ríkir
það viðhorf hér á landi
og víðar að staðan sé
þannig að eingöngu sé
um unglinga og
áhugamenn um tölvur
að ræða sem tengist
ekkert glæpa-
hringjum. Benda má á
að hvorki eiturlyf né
vændi var fundið upp
af glæpahringjum en
fæstir efast um tengsl
þeirra við þær tilteknu
iðjur í dag. Á heims-
vísu er staðan þannig
að skipulagðir glæpa-
hringir framleiða ótrúlegan fjölda af
ólögmætum DVD-diskum til sölu og
er þeim dreift um allan heim á sama
máta og eiturlyf flakka milli landa
og borga. Í síðasta mánuði var t.d.
upprætt verksmiðja í St. Pétursborg
sem hafði framleiðslugetu upp á 100
milljón DVD-diska á ári. Ansi flott
áhugamennska þar á ferð ef menn
vilja virkilega trúa því. Á öðrum
smærri þjófamörkuðum, líkt og í
Bretlandi, Hollandi og hér heima,
eru settar upp minni verksmiðjur í
herbergjum og íbúðum þar sem
DVD-diskar eru brenndir frekar en
að pressa eins og stærri verk-
smiðjur hafa getu til. En þessi
glæpasamtök nota einnig Netið til
að dreifa sín á milli skrám til
brennslu á DVD. Sömu skrár og er
að finna á jafningjanetum hér á
landi eru skrár sem eru notaðar til
að brenna eða pressa sjóræningja-
diska úti í heimi og hafa verið
greiddar með illa fengnu fé, t.d. voru
fyrir fyrstu nothæfu bíóhúsaupptök-
una af Spiderman 3 greiddar yfir 6
milljónir íslenskra króna og það
hljóta allir að átta sig á því að það
voru ekki einhverjir áhugamenn um
skráarskipti sem greiddu það. Upp-
tökuna af Spiderman 3 mátti rekja
til ákveðins kvikmyndahúss í Hong
Kong og í kjölfar rannsókna fannst
þrjóturinn og viti menn, við frekari
rannsókn var komist að því að mað-
urinn tengdist mjög skipulögðum
hópi sem sérhæfði sig í upptöku á
myndum úr kvikmyndahúsum (ekki
hljóði) og fengu þeir greiddar
hundruð þúsunda dollara árlega frá
þarlendum glæpasamtökum sem
meðal annars framleiddu barna-
klám. Þessir sömu menn og borga
fyrir kvikmyndahúsaupptökur sjá
lítinn mun á að framleiða Holly-
woodmyndir eða klám, þ.m.t. barna-
klám, allt er þetta peningar í þeirra
augum og markaðurinn fyrir þetta
er til staðar. Þessa sömu skrá af Spi-
derman 3 mátti finna á jafn-
ingjanetssíðum hér á landi og það
sem fæstir gera sér grein fyrir er að
án glæpahringja væri lítið sem ekk-
ert um þessar upptökur úr bíó-
húsum þar sem lítið sem ekkert
væri upp úr þeim að hafa. Fyrir ofan
þær síður sem 99,9% þeirra sem
stunda þjófnað í gegnum jafn-
ingjanet þekkja, er annar heimur
með læstum skráarskiptum. Þar eru
síður eða netþjónar
sem eru 100% í eigu
skipulagðra glæpahópa
og þangað rata allar
þessar bíómyndir sem
teknar eru upp í kvik-
myndahúsum fyrst og
er mönnum eða hópum
vel borgað fyrir þá iðju.
Fljótlega er þessum
skrám lekið á almenn-
ingsjafningjanet.
Ókeypis síður þar sem
skráarskipti fara fram
án endurgjalds, eins og
t.d. PirateBay í Svíþjóð,
fara síður en svo í taug-
arnar á skipulögðum
glæpamönnum þar sem
slíkar síður hafa bæði
hjálpað til við að halda
refsingum vægum og
virka sem framtíð-
armódel fyrir skipu-
lagða glæpi, ef sala á
DVD-diskum fer að
færast meira yfir í net-
heima. Þar sem viðhorf
margra er einmitt það að um ung-
linga sé að ræða þegar kemur að
skráarskiptum eru stjórnmálamenn
yfirleitt tregir til að herða refsingar
við þessum glæpum og lögvaldið
einnig latt við að beita sér að fullu
gegn þeim. Þar af leiðandi gera
þessar síður mikið gagn að mati
skipulagðra glæpamanna. Reyndar
eru áætlaðar tekjur PirateBay um
500-750 þúsund dollarar á ári og
þegar síðunni var lokað í fyrra um
skeið þurfti sá maður sem gegnir
sambærilegu starfi undirritaðs í Sví-
þjóð að hafa lífvörð fyrir sig og
börnin sín vegna líflátshótana.
Þannig að dæmi hver sem vill um
hversu saklaus sú síða raunverulega
er. Menn í starfi undirritaðs hér
heima hafa fengið morðhótanir á
borð til sín. Þegar menn eru byrj-
aðir að hafa tekjur af ólögmætri
starfsemi, líkt og með PirateBay, og
er reyndar komið í minni mæli hér
heima, er ansi stutt í skipulagða
glæpi. Enda ef þú ert glæpamaður á
annað borð er kannski ekki mikil
barátta við samviskuna að fara yfir í
að stunda það sama á meira skipu-
lagðan hátt í von um að þéna meira.
Úti í hinum stóra heimi eru morð
framin sem tengjast þessum sömu
skrám og Íslendingar skemmta sér
við að nota hér heima og hugga sig
við að hér sé bara um smávegis
prakkarastrik unglinga að ræða, en
raunveruleikinn er allt annar. Það
eru miklu fleiri en einhver stór
bandarísk kvikmyndafyrirtæki sem
tapa á þessum þjófnaði. Bak við
þennan svarta markað eru stór og
valdamikil glæpasamtök sem svífast
einskis til að halda í sitt og skiptir
engu hversu mikla eymd það skap-
ar. Barnaklám, morð, pyntingar og
kúgun eru fylgifiskar þessarar sjó-
ræningjastarfsemi og allir þeir sem
halda þessari starfsemi gangandi
ættu að spyrja sjálfan sig hvort
þetta sé sá heimur sem þeir vilja
vera partur af.
Tengjast höfunda-
réttarbrot skipulögð-
um glæpahringjum?
Snæbjörn Steingrímsson skrif-
ar um ólöglega afritun skráa
Snæbjörn
Steingrímsson
»Er þjófnaðurá tónlist,
kvikmyndum og
tölvuleikjum
bara saklaus
glæpur þar sem
fórnarlambið er
ekki til?
Höfundur er framkvæmdastjóri
SMÁÍS - Samtaka myndrétthafa
á Íslandi.
Jóna Björg Sætran | 20. júlí
Nýttu þér„Leyndarmálið“ og blómstraðu
THE Secret, Leyndarmálið, tekið saman af Rhondu Byrne frá
Ástralíu, hefur vakið geysimikla athygli um allan heim. Það er
nær sama hvar þú ert eða við hverja þú talar, fljótlega minnist
einhver á The Secret. Hér er meginþráðurinn að einstakling-
urinn geti nýtt eigin viljastyrk til að stjórna hugsunum sínum,
tilfinningum, athöfnum og árangri.
Meira: jonabjorgsaetran.blog.is
Fáðu
sms-fréttir
í símann
þinn af
mbl.is