Morgunblaðið - 29.09.2007, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. SEPTEMBER 2007 21
SUÐURNES
BYGGJA þarf ný flutningsvirki á
Suðurnesjum, hvort sem þar kemur
álver eða ekki, að sögn Þórðar Guð-
mundssonar forstjóra Landsnets.
Fyrirtækið hefur kynnt nokkra
kosti fyrir sveitarstjórnunum á
svæðinu. Ákveðið hefur verið að ráð-
ast í alþjóðlega opna samkeppni um
útlit fyrirhugaðra háspennulína á
milli höfuðborgarsvæðisins og virkj-
ana og notenda á svæðinu.
„Áætlanir okkar um endurnýjun
flutningskerfisins á Suðurnesjum
miðast við fleira en það sem nú er að
gerast, til dæmis hugsanlegt álver í
Helguvík. Mikilvægt er að horfa til
framtíðar,“ segir Þórður. Auk þess
að reka raforkuflutningskerfi lands-
ins fer Landsnet með stjórn raf-
orkukerfisins. Fyrirtækið þarf því
að gera samninga um varaafl sem
gripið er til þegar truflanir verða á
framleiðslu raforku eða flutningi.
Hitaveita Suðurnesja hefur byggt
upp gufuaflsvirkjanir á Suð-
urnesjum sem þurfa að hafa trygga
tengingu við landsnetið enda fram-
leiða þær mun meira en markaður-
inn á Suðurnesjum hefur þörf fyrir
eins og er og fleiri eru í undirbún-
ingi. Þá þarf varaafl að vera tiltækt
þegar virkjanirnar leysa út, en gufu-
aflsvirkjanir þola ekki truflanir jafn
vel og vatnsaflsvirkjanir, enn sem
komið er, að sögn Þórðar. Og til-
koma hugsanlegra stórra raf-
orkunotenda á svæðinu, svo sem ál-
vers og netþjónabúa, dregur ekki úr
þörfinni fyrir betri tengingu við
meginflutningskerfi landsins, nema
síður sé, því slík fyrirtæki krefjast
mikils afhendingaröryggis sem ekki
verður tryggt á annan hátt.
Færri línur en stærri
Þórður leggur áherslu á að það sé
hlutverk Landsnets að bjóða lands-
mönnum öllum upp á svipaðan að-
gang að raforkukerfinu og það verði
ekki gert á annan hátt en með tveim-
ur flutningsleiðum, þar sem því
verður við komið.
Tenging Suðurnesja og þar með
virkjananna þar er nú um Suð-
urnesjalínu sem liggur meðfram
Reykjanesbrautinni til Hafn-
arfjarðar. Vegna undirbúnings end-
urnýjunar flutningskerfisins um
Suðurnesin hefur Landsnet lagt
þrjár útfærslur fyrir sveitarfélögin
sem fara með skipulagsvald á svæð-
inu. Þótt fæst sveitarfélögin hafi gef-
ið umsagnir um áætlanirnar er ljóst
að mikil andstaða er við það að nýjar
háspennulínur verði lagðar annars
staðar en við hlið núverandi lína.
Einnig hafa komið fram kröfur um
að ný flutningsmannvirki verði að
öllu leyti lögð í jarðstrengi.
Vegna andstöðu sveitarfélaganna
virðist ekki raunhæft að ætla að aðr-
ir kostir séu inni í myndinni en lagn-
ing nýrrar háspennulínu við hlið nú-
verandi Suðurnesjalínu.
Virkjanirnar á Krýsuvíkursvæðinu
verða þá tengdar Suðurnesjalínu
með tvöföldum legg frá Kúagerði til
Trölladyngju. Þórður Guðmundsson
segir að þessi útfærsla sé dýrari en
þær sem Landsnet hafi haft sem
fyrsta kost en viðurkennir um leið að
miðað við viðbrögð sveitarstjórn-
anna sé ekki raunhæft að gera ráð
fyrir öðrum möguleikum.
Í þessari útfærslu er gert ráð fyrir
lagningu tveggja 400 kílóvolta há-
spennulína við hlið Suðurnesjalínu
en að þær verði í upphafi keyrðar á
200 kV spennu. Áform eru síðan um
að rífa núverandi Suðurnesjalínu í
náinni framtíð.
„Við verðum að horfa til sívaxandi
krafna markaðarins og þurfum því
að hugsa til framtíðar. Ef við ætl-
uðum að klæðskerasníða flutnings-
kerfi fyrir hvern aðila þyrfti að
leggja margar háspennulínur. Línu-
stæðin eru takmörkuð og við viljum
því byggja færri og stærri línur, sem
geta mætt kröfum markaðarins til
nokkurrar framtíðar,“ segir Þórður.
Nefnir hann í því sambandi tilraunir
með djúpborun sem gætu aukið
orkuframleiðslu háhitasvæðanna
verulega.
Með því að hækka spennuna á
þeim línum sem Landsnet hyggst
byggja um Suðurnesin gætu þær
annað aukinni raforkuframleiðslu
vegna nýrrar tækni um einhvern
tíma, að sögn Þórðar.
Dregið úr sjónrænum áhrifum
Tvær 400 kílóvolta línur verða
mikið mannvirki, eins og sést á
Fljótsdalshéraði, og því hefur verið
haldið fram að þær girði íbúa Voga
og fleiri staða og vegfarenda um
Reykjanesbrautina frá útsýni til
Keilis sem er einkennisfjall svæð-
isins. Þórður segir að aðstæður séu
aðrar á Suðurnesjum en í Fljótsdal,
til dæmis hvað varðar hættu á ís-
ingu, og það leiði til þess að há-
spennulínur þar verði nettari en fyr-
ir austan.
Þá er Landsnet með í athugun
þann möguleika að endurbyggja nú-
verandi Suðurnesjalínu og bæta
annarri við, í stað þess að byggja
tvær nýjar við hliðina. Það er raunar
ekki óskakostur Þórðar sem telur
hagkvæmara til framtíðar að byggja
tvær nýjar línur við hliðina á henni
og flýta frekar niðurrifi gömlu lín-
unnar ef fólk eigi erfitt með að sætta
sig við þrefalda línu.
Til þess að koma til móts við um-
hverfissjónarmið hefur Landsnet
ákveðið að efna til alþjóðlegrar sam-
keppni um útlit háspennulínanna frá
Kúagerði að Rauðamel. Þórður segir
að hingað til hafi verið reynt að fella
línur sem mest að landslagi en
möstrin séu nokkuð stöðluð. Sam-
keppnin nái einnig til mastranna
sjálfra enda sé tilgangurinn að halda
sjónrænum áhrifum línulagnarinnar
í lágmarki. „Ég bind miklar vonir við
þetta þótt auðvitað verði seint hægt
að ganga þannig til verks að línan
verði ósýnileg,“ segir Þórður. Aldrei
hefur verið efnt til samkeppni af
þessu tagi hér á landi og telur Þórð-
ur að ef vel tekst til með þessa sam-
keppni gætu nýjar Suðurnesjalínur
orðið fordæmi fyrir aðrar slíkar
framkvæmdir.
Jarðstrengir hafa líka áhrif
Forstjóri Landsnets telur ekki
raunhæft að reikna með að jarð-
strengir leysi háspennulínur af
hólmi sem meginflutningsmannvirki
raforku í náinni framtíð, hvorki á
Suðurnesjum né annars staðar. Fyr-
ir því færir hann ýmis rök, fjárhags-
legs og tæknilegs eðlis.
Bent er á að jarðstrengir séu 5 til
10 sinnum dýrari en sambærilegar
loftlínur, líftími mannvirkjanna
helmingi styttri og afhendingarör-
yggi raforkunnar minna. Þórður
segir að mun minni sveigjanleiki sé
við lagningu jarðstrengja en loftlína
og breytingar á kerfinu. Þannig seg-
ir hann að unnt sé að byggja há-
spennulínur fyrir hærri spennu en
þörf er á í upphafi, eins og fyr-
irhugað er á Suðurnesjum, og
hækka spennuna þegar markaður-
inn kalli á það. Ekki sé unnt að laga
fjárfestingu í jarðstrengjum að
markaðnum með þessum hætti.
Þá vekur Þórður athygli á því að
framkvæmdir við jarðstrengi hafi
áhrif á umhverfið þótt með öðrum
hætti sé en loftlínur. Spretta þurfi
upp jörðinni til að leggja strengina
og leggja vegi við þá. Þótt helg-
unarsvæði loftlína sé meira en jarð-
strengja séu umhverfisáhrif þeirra
afturkræf að verulegu leyti, eins og
dæmin um niðurrif Sogslínu 2 og
hugsanlega á Suðurnesjalínu sýni.
Nefnir Þórður að helgunarsvæði
lagningar tveggja jarðstrengja,
sambærilegra við fyrirhugaðar nýj-
ar loftlínur, samsvari breidd Reykja-
nesbrautarinnar fyrir tvöföldun.
Í áætlunum Landsnets um end-
urnýjun raforkukerfisins á Suð-
urnesjum er gert ráð fyrir því að
virkjanir á viðkvæmum nátt-
úruverndarsvæðum í nágrenni
Krýsuvíkur verði tengdar raf-
orkukerfinu með jarðstrengjum.
Landvernd hefur varað við einni
slíkri framkvæmd, tengingu hugs-
anlegrar virkjunar í Seltúni við
Trölladyngju. Þórður leggur áherslu
á að þessi tillaga sé í umsagnarferli
hjá sveitarfélögunum og niðurstaða
ekki fengin. Hann segir þó að þeir
sem neiti bæði loftlínu og jarðstreng
séu að koma í veg fyrir nýtingu
orkulindarinnar.
Efnt til
samkeppni
um útlit
háspennulína
Lagt í jörðu Jarðstrengir eru ekki
lagðir án umróts. Myndin er frá
lagningu 145 kV jarðstrengs við
Hamranes í Hafnarfirði.











)
3 
+  


 


 
  

  

. 4

 




  

" &"
M /" 
& "
-

+ @F
=
N

5)
5)
!"#$
D "@ 
& !*,D
>2
  "  
!     
  

%
& 
'
 
&(


 
 

   
 !

"' 67 ) 8
.)  )
9)7)
:+  7 )  .  ).
  9)7) 
4
$ . / !0)
.'
!0)  462 /
22: /
.'
  462 /
22:H8:: /
.'
  
  462 /
22: /
, /G
!0)
.'
&/ 
> Sveitarstjórnir hafa til umsagnar tillögur Lands-
nets að nýjum Suðurnesjalínum. Helgi Bjarnason
ræddi við Þórð Guðmundsson forstjóra.
Landsnet telur að endurnýja þurfi flutningskerfið á Suðurnesjum hvort sem álver rís eða ekki
LANDIÐ
Eftir Líneyju Sigurðardóttur
Þórshöfn | Hafnarframkvæmdir
standa yfir á Þórshöfn um þessar
mundir. Það er fyrirtækið Suð-
urverk hf. annast verkið sem lýk-
ur í nóvember. Um er að ræða
lengingu norðurgarðs við haf-
skipabryggju.
Fara um tólf þúsund rúmmetrar
af efni í garðinn en aðgerðin mun
skýla höfninni betur og draga úr
straumsogi inni í höfninni. Kostn-
aður við verkið er rúmar 43 millj-
ónir og eru verklok áætluð í byrj-
un nóvember.
Umferð um höfnina hefur stór-
aukist á síðustu árum en stærst-
um hluta af norsk-íslensku síldinni
hefur verið landað hér undanfarna
mánuði. Einnig er nokkuð um
línubáta sem landa afla sínum á
Þórshöfn, auk stærri skipanna.
Brýn þörf hefur því verið á þeim
endurbótum við höfnina sem stað-
ið hafa yfir sl. fimm ár.
Bryggjan endurbyggð
Endurbygging hafskipabryggju
er á áætlun árið 2008 auk dýpk-
unar og stækkunar á snúnings-
svæði en að þeim framkvæmdum
loknum má segja að hafn-
araðstaðan á Þórshöfn uppfylli
þær kröfur er gerðar eru af smá-
bátaútgerðinni, uppsjávarveiði-
skipunum og stærri flutn-
ingaskipum.
Tólf þúsund rúmmetr-
ar í nýjum hafnargarði
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
Hafnarbætur Verktakar eru langt komnir með lagningu nýs hafnargarðs á Þórshöfn.