Morgunblaðið - 19.12.2007, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER 2007 35
Í ÁGÆTRI grein sinni í Við-
skiptablaðinu föstudaginn 7. desem-
ber sl. færir Edda Rós Karlsdóttir,
forstöðumaður grein-
ingardeildar Lands-
bankans, ágæt rök fyr-
ir nauðsyn
verðtryggingar á Ís-
landi. Rökin eru að-
allega þau að lítil hag-
kerfi, sem hafa ýktari
hagsveiflur, þurfa
frekar á verðtrygg-
ingum að halda.
Spurningin er þá;
hvers vegna hafa allar
aðrar litlar þjóðir kom-
ist ágætlega af án þess
að hafa verðtryggingu,
með öllum þeim ókost-
um fyrir neytandann
sem því fylgir? Hvers
vegna hefur gengið
ágætlega hjá Lúx-
emborg þrátt fyrir
skort á verðbótum
þar? Sveiflur í aðalat-
vinnuvegi Lúxemborg-
ara, nefnilega fjár-
málastarfsemi, eru síst
minni en sveiflur í ís-
lenska þorskstofn-
inum. Getur verið að
forsvarsmaður banka
sem græðir tugi millj-
arða árlega á verðbót-
um sé ekki sá hlutlaus-
asti til þess að fjalla
um þessi mál?
Edda á þakkir skilið fyrir að taka
upp umræðuna um hvernig hávaxta-
stefnan íslenska tengist íslensku
krónunni. Hún kvartar yfir því að
umræðan komist aldrei neitt áfram
heldur sé hún alltaf í sömu spor-
unum. Það er alveg rétt hjá Eddu,
en ástæðan er sú að það er alltaf
verið að ræða en aldrei sest niður og
reiknað. Það er nefnilega hægt að
reikna þó nokkuð nákvæmlega hvað
það kostar að hafa íslensku krón-
una. Reikningsdæmið er í grófum
dráttum þannig: Ef Íslendingar
hefðu alþjóðlegan gjaldmiðil myndu
vextir á landinu væntanlega vera
„alþjóðlegir“. Í dag bera íbúðarlán á
Íslandi u.þ.b. þrefalt hærri vexti en
íbúðarlán í nágrannalöndunum
(jafnvel þótt erlendu bankarnir séu í
eigu Íslendinga). Þetta má t.d. sjá
við að fara inn á reiknivél fyrir íbúð-
arlán í íslenskum bönkum í Noregi.
Ef vextirnir í nágrannalöndunum
eru u.þ.b. 5% en 15% á Íslandi, þá er
munurinn 10%. Láta mun nærri að
íbúðarskuldir landsmanna séu 1.000
milljarðar. Þá kostar það íslenska
íbúðareigendur 10% af 1.000 millj-
örðum árlega að hafa íslensku krón-
una, nefnilega 100 milljarða. Og hér
eru aðeins teknar skuldir til íbúða
en ekki vegna neyslu, atvinnurekst-
urs o.fl. Ennfremur eru vaxtavextir
ekki meðreiknaðir. Þetta eru grófar
áætlanir en seðlabankinn, fjár-
málaráðuneytið, greinardeildir
bankanna, hagstofan, hagfræðideild
HÍ, viðskiptadeildir margra háskóla,
Blaðamannafélag Íslands og fjöld-
inn af öðrum stofnunum og félögum
hafa aðgang að þessum tölum og
gætu hvenær sem er reiknað þetta
út nákvæmar.
Nú á bara eftir að reyna að áætla:
Hvað náum við inn miklum fjár-
munum með hagstjórn í gegnum ís-
lensku krónuna? Náum við þessum
100 milljörðum á ári tilbaka? Hags-
tjórnarmáttur íslensku krónunnar
er ekki mikill. Til þess liggja fjöl-
margar ástæður. Gjaldeyririnn er
afar lítill og getur lítið
virkað á móti alþjóð-
legum sveiflum. Enn-
fremur notar bara ís-
lenskur almenningur
krónuna, stærri við-
skipti, sem eru yfir
80% af fjármálaums-
vifum í landinu, fara
fram í erlendum gjald-
miðlum. Handafls-
aðgerðir í gegnum ís-
lensku krónuna ná því
aðeins til lítils brots af
fjármálaumsvifum í
landinu og eru því
máttlitlar. Þannig
mætti lengi telja. Því
sér maður strax í hendi
sér að hagstjórnin sem
næst í gegnum ís-
lensku krónuna skilar
ekki 100 milljörðum
króna á ári. Samt þarf
að ganga í að vinna
reikningsdæmið til
enda, því þá fyrst mun
umræða um þessi mál
geta byggst á hand-
föstum upplýsingum.
Þá getur Edda komist
úr sporunum.
Þess má að lokum
geta að verðtryggingin
er ekki vandamálið.
Verðtryggingunni hef-
ur þegar verið aflétt, hvaða Íslend-
ingur sem er getur nú þegar fengið
óverðtryggð húsnæðislán, t.d. hjá
Glitni. Hins vegar eru vextirnir á
slíkum óverðtryggðum lánum
15,8%. Á þessu sést að afnám verð-
tryggingar bjargar engu! Hið raun-
verulega vandamál er að íslensku
bankarnir eru ekki í neinni sam-
keppni við erlenda banka sem bjóða
þrefalt lægra vexti. Það er hér sem
íslenska krónan kemur inn. Vegna
gengisáhættunnar er hún tæknileg
viðskiptahindrun sem gerir íslensk-
um bönkum kleift að selja vöru sína
þrefalt dýrari á Íslandi en annars
staðar er gert í hinum siðmenntaða
heimi. Það er mótsagnakennt þar
sem einmitt bankarnir og rík-
isstjórnin segjast styðja frjálsa sam-
keppni. Edda Rósa hélt því fram í
grein sinni að það sem væri sérstakt
fyrir lítil einöngruð lönd væri að þar
þyrfti verðtryggingu. Hið rétta er
hins vegar að það sem er sérstætt
við lítil einöngruð lönd er að lögmál
frjálshyggjunnar og frjálsrar sam-
keppni gilda þar ekki nema að
fyllstu djúphygli sé gætt, sértaklega
ekki í litlum löndum þar sem pen-
ingaöflin hafa algera áróðurs-
yfirburði.
P.S. Athugasemd þessi var skrif-
uð daginn eftir að Edda Rós Karls-
dóttir, forstöðumaður greining-
ardeildar Landsbankans, birti grein
í Viðskiptablaðinu föstudaginn 7.
desember sl. um að viðhalda ætti
verðtryggingu á Íslandi og hvernig
íslenska krónan tengdist þessu máli.
Eftir að hafa margítrekað reynt að
fá þessa svargrein birta í Viðskipta-
blaðinu án árangurs var hún að lok-
um send Morgunblaðinu.
Afnám verðbóta lækkar ekki vexti
Andrés Magnússon gerir tvær
athugasemdir við grein Eddu
Rósar Karlsdóttur, forstöðu-
manns greiningardeildar
Landsbankans, sem birtist í
Viðskiptablaðinu föstudaginn
7. desember sl.
» Vextir á Íslandi eru
nær þrefalt
hærri en í
nágrannalönd-
unum, afnám
verðbóta leysir
ekki þann
vanda. Krónan
hamlar sam-
keppni frá
erlendum
bönkum
Andrés Magnússon
Höfundur bjó 12 ár í Noregi og
greiddi af húsnæðislánum samtímis í
Noregi og Íslandi.
Til sölu glæsileg tveggja herbergja kjallaraíbúð,
Snorrabraut 36, frábær staðsetning v/miðbæinn,
nýjar skolpleiðslur, nýjir ofnar, ný gólfefni, nýjar innréttingar,
nýjar hurðir og fl. Íbúðin er ósamþykkt.
Verð 18,9 millj. - veðbandalaus.
Tek jafnvel V-8 jeppa eða pickup
allt að 6 millj. sem innborgun.
Jón Egilsson hdl., sími 568 3737/896 3677.
Til sölu glæsileg
2ja herbergja kjallaraíbúð
 
 
         
       
   


 
 





   
 

   



 

   

 





  

  
 


 
 
        

! 


   
"# 



 

 

 
 

  



$
 % &  

 
  
"# 

  
  
$    '


  


 


  
&


 
 


  

 $ 
&
(  &

(

 

    

)
   



(  





 

   (  

 


& 
 

$



 *
& 

 $     


 
'

 
 !

   
( +
$ 
+,-   
  
 +
$